Wykład 13 6 czerwca 2013 Zaburzenia pamięci

Plan wykładu Amnezja w pamięci długotrwałej: wsteczna i następcza Amnezja psychogenna Otępienie Zaburzenia pamięci w wybranych zespołach chorobowych Utrata pamięci specyficznych rodzajów wiedzy lub umiejętności

Klasyfikacja zaburzeń pamięci według J. Barbizeta Zaburzenia pamięci spowodowane uszkodzeniami zespołu hipokampalno- suteczkowego: upośledzone trwałe zapamiętywanie nowych informacji; zaburzenia pamięci globalne; zaburzenia poznawcze wybiórcze Zaburzenia pamięci spowodowane uszkodzeniami kory mózgowej Zaburzenia pamięci spowodowane rozległymi uszkodzeniami mózgu Amnezje afektywne

Czynniki zaburzające funkcjonowanie pamięci Urazy mózgu Trauma psychiczna Schorzenia somatyczne lub psychiczne Procesy neurodegeneracyjne Stres

Amnezja wsteczna (retrograda) Utrata dostępu do wspomnień poprzedzających traumatyczne zdarzenie, przechowywanych w pamięci długotrwałej.Przeważnie jest skutkiem urazu mózgu: uszkodzenie na skutek wypadków; udaru, wylewu Hipoteza zakłócenia procesu konsolidacji śladu pamięciowego Dotyka przede wszystkim pamięci autobiograficznej Może nawet obejmować podstawowe dane osobowe (generyczne) Zachowana w dużej mierze pamięć semantyczna i niedeklaratywna

Amnezja wsteczna c.d. Czas pojawiania się: badania nad graczami w football amerykański Cofanie się Czas objęty trwałą amnezją Zróżnicowana charakterystyka w poszczególnych przypadkach

Przypadek P.S. P.S.: uszkodzenia wzgórza na skutek wylewu, gdy miał 67 lat Amnezja obejmująca całe dorosłe życie z wyjątkiem Drugiej Wojny Światowej Amnezja dotycząca przede wszystkim pamięci autobiograficznej Część wspomnień dotyczących wydarzeń publicznych zachowana Zaburzone powiązanie wspomnień z lokalizacją czasową Także amnezja następcza

Amnezja po elektrowstrząsach Stosowane czasami jako terapia w przypadku depresji i schizofrenii Amnezja wsteczna i następcza Wraz z upływem czasu z reguły dosyć szybkie cofanie się amnezji Np. po 72 godzinach od elektrowstrząsu chorzy odtwarzali prawidłowo wszystkie fakty zapamiętane 1 godzinę przez elektrowstrząsami Ale notowane przypadki względnie trwałej amnezji

Pamięć po eletrowstrząsach

Przykład badania z wykorzystaniem elektrowstrząsów u szczurów

Przejściowa amnezja globalna - TGA Nagłe pojawienie się Krótkotrwały charakter Obejmuje na ogół krótki okres niepamięci wstecznej Zachowana pamięć krótkotrwała, operacyjna, semantyczna i proceduralna Niejasne przyczyny

Przejściowa amnezja globalna –okres objęty amnezją

Czas trwania epizodów przejściowej amnezji globalnej

Wiek, w jakim występuje przejściowa amnezja globalna

Amnezja następcza (anterograda) Niepamięć zdarzeń występujących po urazie Uszkodzenia części środkowej płatów skroniowych i hipokampa Przyczyny: interwencje chirurgiczne, infekcje, udary, niedotlenienie Przypadek H.M. Clive Wearing Zespół Korsakowa i encefalopatia Wernickego

Przypadek H.M. Zachowany poziom inteligencji Wspomnienia sprzed operacji w większości zachowane Pamięć krótkotrwała, utajona i proceduralna nie zaburzona Masywna i globalna amnezja następcza dotycząca pamięci deklaratywnej Zachowana w niewielkim stopniu zdolność do zapamiętywania nowych informacji w pamięci deklaratywnej

Clive Wearing Brytyjski muzyk, kompozytor, dyrygent Zapalenie mózgu na skutek zakażenia herpes simplex Masywna amnezja następcza dotycząca pamięci epizodycznej Rozległa amnezja wsteczna, dotycząca pamięci epizodycznej Amnezja w pamięci semantycznej Zachowane zdolności i umiejętności muzyczne

Inne przypadki wybiórczej amnezji następczej A.B.: uszkodzenia części płatów czołowych oraz ciemieniowych po lewej stronie na skutek wylewu – zaburzenia pamięci dotyczące wyłącznie zapamiętywania list słów i zdań w pamięci krótkotrwałej T.R.: niedotlenienie mózgu na skutek zawału serca; zaburzenia pamięci epizodycznej polegające na braku identyfikacji osób występujących w zdarzeniu oraz czasu zdarzenia, zachowana pamięć samych zdarzeń i miejsc

Zespół Korsakowa i encefalopatia Wernickego Podłoże: uszkodzenia międzymózgowia: wzgórza, podwzgórza i ciał suteczkowatych Objawy osiowe: Niepamięć zdarzeń po wystąpieniu choroby, a może brak konsolidacji śladów pamięciowych? Amnezja wsteczna Dezorientacja w czasie i przestrzeni Konfabulacje

Osiągnięcia pacjenta z amnezją następczą w zadaniu sensoryczno-motoryczym

Amnezja następcza – podsumowanie Dotyka przede wszystkim pamięć deklaratywną Brak efektu dystynktywności i efektu świeżości Przeważnie brak zaburzeń pamięci krótkotrwałej Zachowana pamięć proceduralna Osiągnięcia w testach pamięci utajonej na tym samym poziomie, co u osób zdrowych

Współwystępowanie amnezji wstecznej i następczej

Amnezja pourazowa Amnezja pourazowa: zarówno wsteczna, jak i następcza Z reguły następcza obejmuje dłuższy okres niż wsteczna Amnezja następcza do 1 godz. – amnezja wsteczna do kilku sekund; od 1 do 24 godzin – do 30 minut; powyżej 7 dniu – powyżej 30 minut Związek między ciężkością urazu a wielkością amnezji: od 5 min do 1 godz., niezdolność do pracy do 6 tyg.; od 2 do 24 godzin, 6-8 tyg.; 1-7 dni, 4-7 miesięcy

Amnezja pourazowa Zespół pourazowy – ogólne osłabienie pamięci Długotrwałe następstwa nawet po 2-10 latach Rodzaje amnezji: z wyspami pamięci (łatana); odroczona; z konfabulacjami; z automatyzmami ruchowymi

Amnezja pourazowa c.d. Zaburzenia pamięci częściej po urazach tępych, wstrząsowych niż ogniskowych Przypadek N.A., 22 letni lotnik amerykański, ranny w trakcie fechtowania się; amnezja wsteczna obejmująca 2 lata; upośledzona pamięć materiału werbalnego i niewerbalnego, prezentowanego wzrokowo i słuchowo

Amnezja psychogenna Przyczyny psychiczne a nie neurologiczne Utrata pamięci jako sposób radzenia sobie z traumą Represja Amnezja dysocjacyjna: przeważnie wsteczna; świadomość utraty wspomnień Fuga dysocjacyjna: amnezja wsteczna; zachowana pamięć utajona Dysocjacyjne zaburzenie tożsamości – osobowość wieloraka

Otępienie Obniżanie się umiejętności nabywania nowych danych Stopniowa utrata wcześniejszych wspomnień Częstsze u osób w podeszłym wieku

Choroba Alzheimera Zmniejszanie się liczby neuronów oraz połączeń między nimi, początkowo głównie w płatach czołowych i skroniowych Obecność kłębków neurofibrylarnych Obecność złogów beta-amyloidu Zmiany w układzie cholinergicznym, głównie dotyczące wydzielania acetylocholiny Diagnoza pewna zasadniczo tylko post mortem

Choroba Alzheimera – czynniki ryzyka Dwie postaci choroby: o wczesnym i o późnym początku Czynniki genetyczne Starszy wiek Płeć Stres i depresja Niski poziom wykształcenia

Choroba Alzheimera – stadia Kilka lat przed pierwszymi objawami, zaburzenia pamięci węchowej Niewielkie problemy z pamięcią, „roztargnienie” Narastające problemy ze znajdowaniem właściwych słów, pogorszenie pamięci przestrzennej Uogólnione deficyty w zakresie rozumowania, potrzebna pomoc w codziennych czynnościach Poważne zaburzenia pamięci, utrata umiejętności komunikowania się

Inne choroby, w których występuje otępienie Zespoły, w których występują uszkodzenia struktur podkorowych Otępienie występuje w tych zespołach często, jednak nie u wszystkich chorych Polega przede wszystkim na osłabieniu funkcji wykonawczych w zakresie pamięci operacyjnej Choroba Parkinsona Pląsawica Huntingtona Stwardnienie rozsiane

Zaburzenia pamięci w wybranych zespołach chorobowych i stanach Schizofrenia Padaczka AIDS Depresja Nerwice Lęk

Utrata pamięci specyficznych rodzajów wiedzy lub umiejętności Amnezja semantyczna: często na skutek uszkodzeń płatów skroniowych; pamięć epizodyczna względnie dobrze zachowana Afazja – utrata zdolności posługiwania się językiem; afazja Broca i Wernickego; amuzja – problemy z rozumieniem lub tworzeniem muzyki; prozopagnozja – zaburzenia rozpoznawania twarzy Kończyny fantomowe