Zespół Szkół Ekonomicznych im. Vetterów Rtęć Żywe srebro Ewelina Hylińska Zespół Szkół Ekonomicznych im. Vetterów w Lublinie

Rtęć Hg Jest jedynym metalem ciekłym w temperaturze pokojowej Wykazuje dużą lotność Rozpuszcza metale, tworząc amalgamaty (z wyjątkiem żelaza, platyny, wolframu i molibdenu). Jest substancją toksyczną Jest tak gęsta (gęstość 13,5939 g/cm3), że nawet ołów pływa po jej powierzchni!!!

Historia Rtęć była znana już starożytnym Chińczykom i Hindusom, znaleziono ją nawet w egipskich piramidach datowanych na ok. 1500 rok przed Chrystusem. Na wschodzie przypisywano jej właściwości przedłużania życia, leczenia złamań oraz utrzymywania człowieka w dobrym zdrowiu. W Europie była stosowana zarówno przez Greków, jak i Rzymian do produkcji maści i kosmetyków Średniowieczni alchemicy także przypisywali rtęci niezwykłe właściwości. Uważali np. że jest ona materią, z której powstały wszystkie metale, a co za tym idzie z łatwością można z niej otrzymać dowolny metal dodając siarki (w tym złoto).

Zastosowania Dzięki swoim właściwościom rtęć znalazła szereg zastosowań: Jako wypełnienie termometrów, barometrów i manometrów; Jako składnik plomb (amalgamaty); Do wydobywania złota i srebra; Do produkcji materiałów wybuchowych; W medycynie (środki dezynfekując); Pary rtęci wykorzystuje się jako źródło promieniowania ultrafioletowego m.in. w solariach. Do wyrobu elektrod; Jako środek ochrony roślin; Ze względu na toksyczność rtęci obecnie się wykorzystuje ją coraz rzadziej. Powstają nowe rodzaje termometrów, nowe wypełnienia zębów itd.

BUUUM!! Co do jednego można mieć pewność – rtęć jeszcze długo pozostanie surowcem do produkcji środków wybuchowych. Dzieje się tak nie ze względu na szczególnie dobre właściwości tych środków, ale na stosunkową łatwość ich otrzymywania. Dobrym przykładem jest tutaj rtęć piorunującą, która była pierwszym środkiem wykorzystywanym do produkcji spłonek. Chociaż obecnie spłonki produkuje się przy użyciu innych związków, to dla pirotechników amatorów wciąż pozostaje ona niezwykle wdzięcznym produktem. Rtęć piorunująca

Toksyczność Za bezpieczną dawkę rtęci przyjęto 0,05 mg w jednym metrze sześciennym powietrza. Długotrwały kontakt z rtęcią prowadzi do choroby nazywanej „chorobą szalonych kapeluszników”. Nazwa ta wzięła się od jednego z zastosowań rtęci: Związki rtęci stosowane były do produkcji filcu na kapelusze, tak więc kapelusznicy byli narażeni na jej pary. Powodowało to kumulowanie się rtęci w organizmie, co wywoływało przewlekłe zatrucie rtęcią, którego objawy to m.in.: bezsenność, zawroty i bóle głowy, stany depresyjne, zaburzenia pamięci i koordynacji ruchów, osłabienie ostrości wzroku i słuchu, a także niestabilność emocjonalna, drżenie palców i ramion, nerwowość oraz halucynacje.

Szczególną toksyczność wykazują organiczne związki rtęci, w ich przypadku wystarczy nawet krótkotrwały kontakt ze skórą. Spożycie produktów spożywczych zatrutych rtęcią było przyczyną tragedii takiej jak ta w Iraku w latach 1971-72, kiedy ok. 3000 ludzi zmarło po spożyciu pszenicy zatrutej związkami rtęci. Podobne wypadki miały miejsce w Japonii (po spożyciu ryb), Gwatemali i Pakistanie. Takie zatrucie powoduje nieodwracalną, gwałtownie przebiegającą chorobę, kończącą się śmiercią po około 10 dniach. Rtęć metaliczna, podobnie jak amalgamaty i jej nierozpuszczalne sole nie jest groźna dla zdrowia.

Dziękuję za uwagę Elżbieta Wójcik Zespół Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów w Lublinie Elżbieta Wójcik Bibliografia:: http://pl.wikipedia.org/wiki/ http://en.wikipedia.org/wiki/ http://chemik12.webpark.pl/rozne/rtec.htm http://chemia.pg.gda.pl/ http://chemik.vitnet.pl/ http://groups.msn.com/chemistryforalllevels/ A. Bielański, Podstawy Chemii Nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002 Krople rtęci w oleju Dziękuję za uwagę