WALKA Z BÓLEM I CIERPIENIEM TERESA WEBER 2007

CZŁOWIEK JEST JEDYNĄ ISTOTĄ ŻYWĄ, KTÓRA WIE O TYM, ŻE UMRZE I POTRAFI SNUĆ NA TEN TEMAT ROZWAŻANIA. PROF. TADEUSZ KIELANOWSKI

CYKL ŻYCIA dzieciństwo śmierć młodość starość choroby małżeństwo wnuki

KODEKS ETYKI LEKARSKIEJ: ART. 29 GŁOSI MN. IN : „ LEKARZ WINIEN DO KOŃCA ŁAGODZIĆ CIERPIENIA CHORYCH W STANACH TERMINALNYCH I UTRZYMYWAĆ, W MIARĘ MOŻNOŚCI, JAKOŚĆ KOŃCZĄCEGO SIĘ ŻYCIA” KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO: NAWET JEŚLI ŚMIERĆ JEST UWAŻANA ZA NIEUCHRONNĄ, ZWYKŁE ZABIEGI NIE MOGĄ BYĆ PRZERWANE. STOSOWANIE ŚRODKÓW PRZECIWBÓLOWYCH, BY ULŻYĆ CIERPIENIOM, NAWET ZA CENĘ SKRÓCENIA ŻYCIA, MOŻE BYĆ MORALNIE ZGODNE Z LUDZKĄ GODNOŚCIĄ, JEŻELI ŚMIERĆ NIE JEST ZAMIERZONA, ANI JAKO CEL ANI JAKO ŚRODEK, LECZ PRZEWIDYWANA JAKO NIEUNIKNIONA.

BÓL JEST DOŚWIADCZENIEM CZUCIOWYM I EMOCJONALNYM, SUBIEKTYWNIE ODBIERANYM JAKO NIEPRZYJEMNE. JEST TYM, CO OPISUJE CHORY, A NIE TYM CO WYOBRAŻA SOBIE LEKARZ LUB JEGO OTOCZENIE.

KAŻDY CZŁOWIEK WIE, CO TO BÓL, JEDNAK NIKT ZDEFINIOWAĆ TEGO NIE POTRAFI DLA PACJENTA BÓL OZNACZA CHOROBĘ LUB USZKODZENIE CIAŁA. DLA LEKARZA BÓL JEST OBJAWEM, Z KTÓRYM WALCZY. DLA FIZJOLOGA BÓL JEST RODZAJEM CZUCIA, KTÓRE JEST NIEZBĘDNE DO PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA ORGANIZMU.

BÓL JEST ZJAWISKIEM CZUCIOWO-ZMYSŁOWYM O NIEPRZYJEMNYM CHARAKTERZE, KTÓRE SPRAWIA CIERPIENIE. NIE DA SIĘ BÓLU WYELIMINOWAĆ Z ŻYCIA CZŁOWIEKA I NIE TAKI JEST CEL MEDYCYNY. CHODZI O TO, ABY JEGO ODCZUWANIE NIE BYŁO CIERPIENIEM, KTÓRE WEDŁUG ALBERTA SCHWEIZERA MOŻE BYĆ GORSZE OD ŚMIERCI.

Według Cackowskiego cierpienie jest czymś innym niż ból, a także czymś więcej niż ból. Powiada o cierpieniu, „że ludzkie cierpienie ma charakter wielowymiarowy: duchowy, moralny, estetyczny, egzystencjalny” Cierpienie jest kategorią /formą/ osobistego doświadczenia ludzkiego, która odnosi się przede wszystkim do czasu pozateraźniejszego, gdy tymczasem ból ma swój początek w teraźniejszości. [Cackowski Z. Ból, lęk, cierpienie. Wydawnictwo UMCS Lublin 1997, 33-36]

Prof. Łuczak - lekarz usiłuje ten fenomen istnienia człowieczego zdefiniować jako: przykre, bolesne odczucia uwarunkowane utratą, chorobą, zwłaszcza długotrwałą, postępującą i zagrażającą życiu. Źródłem cierpienia są te wszystkie przykre zdarzenia, które obniżając jakość życia, wpływają dezintegrująco na całość osoby ludzkiej, obejmując wszelkie obszary ludzkiej egzystencji.

To cierpienia cielesne- ciało niesprawne ogranicza autonomię jednostki ludzkiej, w tym utratę funkcji z powodu osłabienia, czy bólu. Inne źródło cierpień to nasza psychika i związane z nią emocje. Zaburzone więzi międzyludzkie, role jakie pełnimy w życiu innych i role innych w naszym życiu, mogą dostarczać cierpień o różnym natężeniu. Udręką są kolejne nieodwracalne straty: zdrowia, pracy, przyjaciół, zdolności tworzenia, utrata wiary w sens dalszego życia, utrata wiary w Boga to przyczyny cierpień duchowych-egzystencjalnych.

Fenomeny ludzkiego życia: cielesność, psychika, duchowość Całościowa opieka nad osobą cierpiącymi, jeśli ma być prowadzona właściwie, powinna dotyczyć wszystkich sfer życia: ciała, psychiki, sfery socjalnej i duchowej. Fenomeny ludzkiego życia: cielesność, psychika, duchowość ciało duchowość sfera socjalna psychika Robert Twycross

Cielesność - ludzkie ciało od zewnątrz i wewnątrz, ciało wyraża osobę, jest obszarem i środkiem ekspresji człowieka Człowiek jest ciałem i ma ciało.

Psychika obejmuje stany zintegrowane z cielesnością wyrażające uczucia i emocje.

Sumienie motywacje dokąd idę ? czym jestem Duchowość to element transcendentalny tj. Przekraczający to co empirycznie uchwytne. Składowe duchowości: świadomość wolność

Świadomość: Człowiek jest świadomy swojej cielesności Człowiek jest świadomy swojej psychiki Świadomość umożliwia człowiekowi poznanie prawdy Człowiek „przekracza siebie i otaczającą go rzeczywistość w kierunku prawdy Wolność: Dzięki wolnej woli człowiek stanowi o samym sobie Człowiek posiada zdolność samodzielnego wyboru Istnieje zależność woli od prawdy Integralna koncepcja człowieka to jedność cielesno- psychiczno-duchowa.

rozum wola

Duchowość polega na: poszukiwaniu sensu tj celu w życiu. odnoszeniu się do prawdy, piękna, dobra, miłości i innych wartości wyższych. umiejętności przebaczania, pojednanie z drugim człowiekiem i otaczającą rzeczywistością. wszystkich przejawach ludzkiego życia wykraczających poza zjawiska zmysłowe. - budowaniu nadziei.

Życie duchowe człowieka obejmuje zakres wyższych form aktywności psychicznej, to jest: poznanie i przeżywanie emocji, których podmiotem są wartości takie jak: prawda, piękno, dobro, sprawiedliwość, miłość itp. Przejawem życia duchowego jest na przykład: kontemplacja piękna, poszukiwanie prawdy, przeżywanie osobowe miłości itp. Życie duchowe człowieka określają jego pragnienia i potrzeby zdobywania wartości, których mu brakuje. Duchowość nie jest synonimem religijności, a ludzie niewierzący mogą mieć bardzo rozbudowane życie duchowe.

CO TO JEST OPIEKA PALIATYWNA?

Opieka paliatywna i hospicyjna zgodnie z definicją WHO stanowią ten sam rodzaj opieki, cechujący się wszechstronnością aktywnych działań (opieka holistyczna) mających na celu zaspokojenie wielorakich potrzeb chorych: fizycznych, psychicznych, socjalnych, duchowych kiedy choroba nie poddaje się leczeniu przyczynowemu, kiedy postępuje i zagraża życiu.

Proces umierania to czas w toku nieuleczalnej choroby, w którym leczenie przyczynowe nie ma już na nią wpływu. W stanach terminalnych łagodzenie cierpień jest ważniejsze niż przedłużanie życia kosztem działań niepożądanych i zagrożeń wynikających z terapii.

GRAFICZNE PRZEDSTAWIENIE CHOROBY TERMINALNEJ ZDROWIE ŚMIERĆ CZAS OPIEKA PALIATYWNA

FILOZOFIA POSTĘPOWANIA W OPIECE PALIATYWNEJ 1. Akceptacja nieuchronności śmierci. 2. Akceptacja właściwej pory śmierci. 3. Poprawa jakości życia. 4. Opieka holistyczna, obejmująca wszystkie sfery życia. 5. Opieka nad rodziną w czasie choroby i po śmierci chorego.

Do zadań zespołu profesjonalnego i wolontariuszy należy leczenie bólu, duszności i innych dokuczliwych objawów, łagodzenie lęku i depresji, przeciwdziałanie osamotnieniu i izolacji, oraz zapewnienie wsparcia duchowego. Celem działań wielodyscyplinarnego zespołu jest poprawa jakości szybko uciekającego życia chorego oraz zapewnienie pomocy jego rodzinie.

Opieka paliatywna obejmuje wszystkich chorych w terminalnej fazie choroby nowotworowej i AIDS. Ostatnio wg. zaleceń WHO opieką tą otaczani są również chorzy z nienowotworowymi, ograniczającymi życie schorzeniami jak: przewlekłe i postępujące choroby degeneracyjne, zapalne i niedokrwienne np. choroby mięśniowo- nerwowe, gościec, choroby niedokrwienne kończyn, przewlekłe zapalenie trzustki, stany po udarze mózgu, nie poddająca się leczeniu niewydolność krążenia, oddychania i nerek, choroba Alzheimera trudne do leczenia odleżyny.

Opieka paliatywna oznacza szczególny sposób opiekowania się chorymi, uznający nade wszystko ich autonomię i godność. Opieka ta oparta na empatii, odznacza się serdecznością, życzliwością i otwartością na cierpienie chorego i jego rodziny. Zmierza do leczenia wszystkich objawów postępującej choroby, przy poszanowaniu i zaakceptowaniu człowieka cierpiącego niezależnie od reprezentowanych przez niego poglądów, trybu życia, wyznawanej bądź nie religii.

Miejscem opieki winien być dom chorego, miejsce które wiąże się z poczuciem własnego świata, bliskich ludzi, przeżytych zdarzeń i obecnych sprzętów. Atmosfera życia rodzinnego w domu, łączy się z całym szeregiem wrażeń i bodźców, odbieranych oraz przekazywanych otoczeniu, szczególnie bliskim osobom, co pomaga w borykaniu się z problemami życia codziennego.

Istota opieki, to częste – nawet codzienne spotkania z cierpiącymi, zbliżającymi się do kresu życia chorymi, to cierpliwe słuchanie ich, by móc ulżyć w przykrych dolegliwościach.

Leczenie objawowe powinno obejmować: Ocenę objawu, ponieważ leczenie zależy od mechanizmu patologicznego leżącego u podłoża objawu. Wyjaśnienie choremu w prosty sposób przyczyny objawów. Indywidualizacja leczenia polega na przedyskutowaniu, z każdym chorym oddzielnie różnych koncepcji leczenia. Monitorowanie leczenia polegające na stałej ocenie objawów i natychmiastowego reagowania na nowe dolegliwości.

Najczęstsze objawy zaobserwowane u 9000 chorych przyjętych do Hospicjum Św. Krzysztofa w Londynie w latach 1975–1994. - spadek wagi ciała 77% - brak apetytu 67% - duszność 51% - kaszel 50% - zaparcie 47% - osłabienie 47% - nudności, wymioty 40% - wodobrzusze, obrzęki 31% - bezsenność 29%

nietrzymanie moczu 23% - trudności w połykaniu 23% - odleżyny 19% - krwotoki 14 % - senność 10% - porażenia 8% - żółtaczka 6% - kolostomia 5% - biegunka 4%.

Walka z bólem u człowieka umierającego, to nie tylko opanowanie dolegliwości, to również zapewnienie bezpieczeństwa, przez poznanie lęków chorego. To zaspokojenie potrzeby przynależności i miłości, przez „bycie przy” Każdy chory chce być ważny dla otoczenia, chce szacunku, chce stworzenia maksimum normalności w nienormalnej sytuacji.

Organizacja opieki paliatywnej. Zgodnie z wytycznymi Światowej organizacji zdrowia, opieka paliatywna może być sprawowana w oddziałach stacjonarnych lub w warunkach ambulatoryjnych. Do leczenia paliatywnego przyjmowani są chorzy z zaawan-sowaną chorobą nowotworową, AIDS, oraz pacjenci w ter-minalnym stadium zwyrodnieniowych chorób neurolo-gicznych. Chorzy mogą zgłaszać się sami, mogą być zgłaszani przez rodziny i nie są wymagane żadne skierowania. Opieka domowa sprawowana jest przez wyjazdowe zespoły hospicyjno-paliatywne i polega na regularnych wizytach w domach pielęgniarek, lekarzy lub w razie potrzeby innych członków zespołu.

KAŻDEMU DAJ ŚMIERĆ JEGO WŁASNĄ PANIE DAJ UMIERANIE, CO WYNIKA Z ŻYCIA GDZIE MIAŁ SWĄ MIŁOŚĆ, CEL I BIEDOWANIE. RAINER MARIA RILKE