Alkoholowi mówię stop !

Co to jest alkohol? Alkoholami nazywana jest grupa organicznych związków chemicznych, pochodnych węglowodorów, do której obok alkoholu etylowego (etanolu), należą m.in. metanol, propanol oraz butanol. Dla celów spożywczych wykorzystywany jest jedynie alkohol etylowy, który spożywany jest pod postacią: wódek, koniaków, whisky, wina i piwa. Alkohol etylowy jest cieczą lżejszą od wody, przezroczystą o charakterystycznej woni i piekącym smaku. W normalnych warunkach występuje w organizmie człowieka jako alkohol fizjologiczny, w stężeniu nie przekraczającym 0,15 promila. Wchłanianie rozpoczyna się natychmiast po wprowadzeniu alkoholu do organizmu, już w jamie ustnej. Proces metabolizowania alkohol przebiega wolniej niż proces jego wchłaniania.

Szkodliwość alkoholu. Alkohol etylowy spożywany w nadmiernych ilościach lub zbyt często może być szkodliwy dla organizmu. W zależności od spożytej dawki powoduje on ożywienie, podniecenie, zaburzenia świadomości lub głębokie uśpienie. Dawka 6-8 g na 1 kg masy ciała jest już śmiertelna. Długie i nadmierne spożywanie alkoholu powoduje uzależnienie, czyli chorobę alkoholową. Tlen, który w normalnie funkcjonującym organizmie jest niezbędny w procesach przemiany materii (do utleniania tłuszczów, białek i cukrów) w chorobie alkoholowej jest zużywany do utleniania alkoholu. W efekcie następuje m.in. otłuszczenie narządów wewnętrznych prowadzące do osłabienia mięśnia sercowego, marskość wątroby, zapalenie trzustki i in. Ponadto alkohol poraża centralny układ nerwowy, co przy nadmiernym jego spożywaniu może spowodować trwałe uszkodzenie mózgu, ogólne wyniszczenie organizmu i przedwczesną śmierć.

Cząsteczki alkoholu etylowego zawarte w piwie, winie, wódce są bardzo małe, nie wymagają trawienia i zostają bezpośrednio wchłonięte przez organizm. Z krwią trafiają bardzo szybko do mózgu. Tam dzięki charakterystycznym właściwościom chemicznym powodują efekty psychologiczne. Picie alkoholu może wpływać na funkcje rozrodcze kobiet w poszczególnych etapach życia. Niektóre badania sugerują, że dorastający, którzy piją regularnie nawet umiarkowane ilości alkoholu, narażają się na zaburzenia rozwoju, prawidłowego tempa i postępu w dojrzewaniu płciowym. Intensywne picie zakłóca prawidłowy cykl menstruacyjny i funkcje rozrodcze. Nadużywanie alkoholu i uzależnienie od niego wpływa na rozrodczość, poczynając od niepłodności i zwiększonego ryzyka poronienia, a kończąc na upośledzeniu wzrostu i rozwoju płodu.  

Wpływ alkoholu na organizm ludzki zależy od jego stężenia we krwi Wpływ alkoholu na organizm ludzki zależy od jego stężenia we krwi. Alkohol jest łatwo wchłaniany, przez co wraz z krwią jest dostarczany do wszystkich części organizmu. Kiedy sięganie po alkohol powtarza się zbyt często lub kiedy organizm jest szczególnie wrażliwy na działanie alkoholu - nawet niewielkie jego ilości szkodzą. Alkohol powoduje wiele zniszczeń w organizmie. Im większe jest jego stężenie w organizmie człowieka tym większe są kłopoty z koordynacją ruchową, logicznym myślenie, odpowiednim zachowaniem. Człowiek traci zdolność racjonalnego postępowania. Alkohol jest substancją psychoaktywną, najbardziej rozpowszechnioną. Według Światowej Organizacji Zdrowia alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji.

Alkohol działa szkodliwie na niemal wszystkie tkanki i narządy Alkohol działa szkodliwie na niemal wszystkie tkanki i narządy. Alkohol, a także jego główny metabolit, aldehyd octowy, są bezpośrednio toksyczne dla tkanek. Alkohol i jego metabolity wchodzą w bezpośrednie reakcje z fizjologicznymi substancjami w organizmie. Działanie pośrednie alkoholu polega na silnym wpływie na homeostazę ustroju poprzez działanie na układ wegetatywny, endokrynny, odpornościowy, gospodarkę wodno-elektrolitową, wchłanianie niezbędnych składników odżywczych itp.

Choroby wywołane piciem alkoholu. Toksyczne działanie alkoholu etylowego i produktów jego przemiany powoduje zmiany chorobowe w następujących układach: układu nerwowowego: polineuropatia, zmiany zanikowe móżdżku i mózgu, zwyrodnienia w płatach czołowych, ubytek szarej substancji mózgu, encefalopatia i inne, układu pokarmowego: przewlekłe stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy, zaburzenia perystaltyki jelit oraz upośledzenie wchłaniania, stany zapalne trzustki i wątroby (stłuszczenie, zwłóknienie i marskość) i inne, układu krążenia: nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia alkoholowa (zmiany zwyrodnieniowe włókien mięśnia sercowego, stłuszczenie i powiększenie serca)

układu oddechowego: przewlekłe zapalenie błony śluzowej tchawicy i oskrzeli. U osób nadużywających alkoholu 10-krotnie częściej występuje rak jamy ustnej, krtani oraz tchawicy, układu moczowego: ostra niewydolność nerek, wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi i związane z tym objawy dny moczanowej (zapalenie stawów spowodowane gromadzeniem się złogów moczanowych), układu hormonalny: nieprawidłowe wydzielanie testosteronu, zmniejszenie ruchliwości plemników i zniszczenie ich struktury. Hypogonadyzm i feminizacja u mężczyzn, u kobiet zaburzenia miesiączkowania, zanik jajników i maskulinizacja.

Alkohol wpływa na osłabienie systemu odpornościowego organizmu Alkohol wpływa na osłabienie systemu odpornościowego organizmu. Skutkiem tego jest m.in. zwiększone ryzyko występowania pewnych odmian raka, zwłaszcza przełyku, wątroby, części nosowej gardła, krtani i tchawicy oraz raka sutka u kobiet. Alkohol wywołuje też niedobory witamin i innych pierwiastków niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Następstwem owych niedoborów są zaburzenia widzenia, zmiany skórne, zapalenie wielonerwowe, zmiany w błonach śluzowych i szpiku kostnym, zaburzenia procesów rozrodczych, szkorbut i inne. Alkohol wywołuje znaczące zaburzenia w funkcjonowaniu psychicznym człowieka: bezsenność, depresję, niepokój, próby samobójcze, zmiany osobowości, amnezję, delirium tremens, psychozę alkoholową, halucynozę alkoholową, otępienie (zespól Korsakowa).

Przykładowe objawy zatrucia alkoholowego w zależności od stężenia alkoholu we krwi. Stężenie Objawy od 0,3 do 0,5 promila Nieznaczne zaburzenia równowagi oraz euforia i obniżenie krytycyzmu, upośledzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz zaburzenia widzenia do 0,7 promila Zaburzenia sprawności ruchowej (niezauważalne osłabienie refleksu0, nadmierna pobudliwość i gadatliwość, a także obniżenie samokontroli oraz błędna ocena własnych możliwości, które często prowadzą do fałszywej oceny sytuacji do 2 promili Zaburzenia równowagi, sprawności i koordynacji ruchowej, obniżenie progu bólu, spadek sprawności intelektualnej (błędy w logicznym rozumowaniu, wadliwe wyciąganie wniosków itp.) pogłębiający się w miarę narastania intoksykacji alkoholowej, opóźnienie czasu reakcji, wyraźna drażliwość, obniżona tolerancja, zachowania agresywne, pobudzenie seksualne, wzrost ciśnienia krwi oraz przyspieszenie akcji serca. do 3 promili Zaburzenia mowy (mowa bełkotliwa), wyraźne spowolnienie i zaburzenia równowagi, wzmożona senność, znaczne obniżona zdolność do kontroli własnych zachowań do 4 promili Spadek ciśnienia krwi, obniżenie ciepłoty ciała, osłabienie lub zanik odruchów fizjologicznych oraz głębokie zaburzenia świadomości prowadzące do śpiączki powyżej 4 promili Głęboka śpiączka, zaburzenia czynności ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego, możliwość porażenia tych ośrodków przez alkohol.

Uzależnienie. Alkoholizm - uzależnienie od alkoholu. Uzależnienie jest chorobą, która można zdiagnozować. W Polsce uzależnienie od alkoholu definiowane jest jako zespół właściwości fizjologicznych, emocjonalnych, behawioralnych i poznawczych, które pojawiają się w wyniku wieloletniego używania alkoholu.

Do objawów uzależnienia należą: silne pragnienie albo poczucie przymusu spożywania alkoholu („głód alkoholu”), Upośledzona zdolność kontrolowania zachowań związanych z piciem alkoholu (rudność w unikaniu rozpoczęcia picia, w kontrolowaniu ilości wypijanego alkoholu, trudność w piciu do wcześniej założonego poziomu i w zakończeniu picia), zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu (tzw. „mocna głowa”) – ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu, pojawia się stopniowa konieczność zwiększenia ich liczby. Przy zmniejszonej tolerancji ta sama dawka alkoholu powoduje szybszy stan upojenia alkoholowego. postępujące zaniedbywanie z powodu picia alkoholu alternatywnych źródeł zainteresowań, przyjemności, zwiększona ilość czasu poświęcona na zdobywanie i picie alkoholu oraz na odwracanie następstw picia („koncentracja życia wokół picia),

Do objawów uzależnienia należą: występowanie objawów abstynenckich w sytuacji obniżenia poziomu alkoholu we krwi – drażnienie mięśni, wzmożona potliwość, niepokój, przyspieszone bicie serca, biegunka, mdłości, rozszerzenie źrenic, drażliwość, bezsenność i leczenie objawów abstynenckich przy użyciu niewielkich dawek alkoholu (tzw. klinowanie) lub leków uspokajających i nasennych. W zespole abstynencyjnym mogą pojawić się również powikłania: napady drgawkowe i majaczenie alkoholowe, uporczywe kontynuowanie picia alkoholu mimo świadomości szkód. Uzależnienie można zdiagnozować, kiedy przez pewien czas w ciągu ostatniego roku (picia) występują łącznie co najmiej trzy z ww. objawów.

Osoby pijące alkohol mogą wielokrotnie w ciągu swojego życia zmieniać wzór spożywania alkoholu przemieszczając się na continuum od abstynencji, poprzez picie o niskim poziomie ryzyka, do spożywania alkoholu w sposób wysoce ryzykowny i szkodliwy. Ryzykowne spożywanie alkoholu to picie nadmiernych ilości alkoholu (jednorazowo i łącznie w określonym czasie) nie pociągające za sobą aktualnie negatywnych konsekwencji, przy czym można oczekiwać, że konsekwencje te pojawią się, o ile obecny model picia alkoholu nie zostanie zmieniony. Picie szkodliwe to taki wzorzec picia, który już powoduje szkody zdrowotne, fizyczne bądź psychiczne; ale również psychologiczne i społeczne, przy czym nie występuje uzależnienie od alkoholu.

Picie alkoholu staje się problemem gdy: zwiększa się ilość i częstotliwość spożywania alkoholu, zmienia się funkcja picia i rola alkoholu w życiu (picie nie jest już tylko elementem wzorca kulturowego, ale staje się lekarstwem na stres, smutek, samotność, lęk), postępuje przywiązanie do sytuacji picia (narasta koncentracja na sytuacjach związanych z piciem, oczekiwanie na moment picia, celebrowanie picia, niepokój w sytuacji niemożności napicia się), alkohol spożywany jest w nieodpowiednich sytuacjach jak: okres ciąży i karmienia piersią, prowadzenie pojazdów, przy spożywaniu leków wchodzących w reakcje z alkoholem, pomimo chorób wykluczających spożywanie alkoholu itp.

Picie alkoholu staje się problemem gdy: nasilają się incydenty upojenia, pojawia się zaniepokojenie piciem i uwagi krytyczne wyrażane przez osoby bliskie oraz sygnały sugerujące ograniczenie ilości lub powstrzymanie się od picia, używanie alkoholu staje się sposobem usuwania przykrych skutków poprzedniego picia (klinowanie), pojawiają się trudności w przypominaniu sobie co się działo poprzedniego dnia w sytuacjach związanych z piciem, rosną negatywne konsekwencje nadużywania alkoholu, a mimo to picie jest nadal kontynuowane.

Zaburzenia życia rodzinnego związane z alkoholem. Uzależnienie od alkoholu bliskiej osoby i związane z tym jej nieprawidłowe funkcjonowanie wywiera negatywny wpływ na pozostałych członków rodziny, zarówno dorosłych jak i dzieci, powodując problemy zdrowotne, psychologiczne, społeczne i materialne. Inaczej mówiąc uzależnienie jest tym czynnikiem, który może doprowadzić do dysfunkcji rodziny. Nadużywanie alkoholu przez jednego członka rodziny destabilizuje funkcjonowanie całego systemu rodzinnego, rodzi poważne problemy oraz jest przyczyną cierpienia członków rodziny. Dotkliwą konsekwencją życia w bliskiej relacji z osobą uzależnioną może być współuzależnienie. Jest to szkodliwy sposób przystosowania się, który utrudnia funkcjonowanie i znacząco ogranicza umiejętności realistycznej oceny sytuacji i tym samym możliwości rozwiązania problemów, zarówno osobistych jak i całej rodziny. U osób współuzależnionych często występują choroby o podłożu psychosomatycznym, także problemy emocjonalne, zaburzenia depresyjne i lękowe.

Zaburzenia życia rodzinnego związane z alkoholem. Bardzo trudna jest sytuacja dzieci wychowujących się w rodzinie z problemem alkoholowym. Dysfunkcja takiej rodziny: zakłóca prawidłowy rozwój dziecka: poznawczy, emocjonalny i społeczny, dzieci doświadczają wielu traumatycznych sytuacji, w tym bardzo często przemocy z strony rodziców, które zagrażają ich bezpieczeństwu i zdrowiu, przewlekły stres sprawia, że dzieci częściej chorują i są słabsze fizycznie, mają problemy z przystosowaniem się do środowiska zewnętrznego: czują się gorsze, bezwartościowe, nie potrafią zaufać i nawiązywać satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi.

Zaburzenia życia rodzinnego związane z alkoholem. W rodzinie dysfunkcyjnej brakuje prawidłowych wzorców, norm i systemu wartości, przekazywanych dzieciom w procesie ich wychowania. Szacuje się, że w rodzinach z problemem alkoholowym wychowuje się ok. 1,5 do 2 mln dzieci. Zazwyczaj część osób, które wychowały się w rodzinach alkoholowych, wynosi z nich takie doświadczenie, które zakłócają w znaczącym stopniu ich funkcjonowanie w życiu dorosłym. Jest to grupa osób, o których mówi się DDA – Dorosłe Dzieci Alkoholików.

Kobiety i alkohol

mężczyzny, ryzyko negatywnych Blisko 80% kobiet spożywa alkohol. Kobiety piją średnio znacznie mniej alkoholu niż mężczyźni i znacznie rzadziej doświadczają z tego powodu problemów. Jednak alkohol działa inaczej (bardziej toksycznie) na organizm kobiety niż mężczyzny, ryzyko negatywnych konsekwencji spożywania alkoholu przez kobiety jest znacznie większe. Ryzyko to rośnie wraz ze wzrostem ilości wypijanego alkoholu. W ostatnich latach niepokojąco rośnie liczba nadmiernie pijących młodych kobiet i dziewcząt, a ich poziom picia (co do ilości i częstości spożywanego alkoholu) zbliża się do poziomu picia mężczyzn. Kobiety pijące najwięcej alkoholu to osoby w wieku od 18 do 29 lat, pozostające w stanie wolnym, uczące się i studiujące oraz bezrobotne. Co dziesiąta kobieta w tym wieku wypija rocznie ponad 7,5l czystego alkoholu, co stwarza ryzyko poważnych szkód zdrowotnych, psychologicznych i społecznych.

Ryzyko spożywania alkoholu przez kobiety. Stężenie alkoholu we krwi zależy od ilości wypitego alkoholu i masy ciała. Kobiety są przeciętnie mniejsze od mężczyzn i mają mniejszą wagę, ale nawet jeśli kobieta waży tyle samo co mężczyzna to po wypiciu identycznej porcji alkoholu jej organizm otrzyma go 40% więcej. Dlaczego? kobiety mają więcej tkanki tłuszczowej i mniej płynów w organizmie; ta sama ilość alkoholu zostaje rozpuszczona w mniejszej ilości płynów w stosunku do masy całego ciała, kobiety mają w żołądku znacznie mniej niż mężczyźni enzymów odpowiedzialnych za metabolizowanie alkoholu, kobiety mają więcej estrogenów, które sprzyjają intensywniejszemu wchłanianiu alkoholu.

Organizm kobiety wykazuje mniejszą, niż organizm mężczyzny, zdolność do obrony przed negatywnymi konsekwencjami picia alkoholu, ponieważ: Kobiety słabiej metabolizują alkohol w żołądku, większa jego ilość dociera do wątroby. Powoduje to jej niszczenie. Rozwój dysfunkcji wątroby występuje u kobiet po krótszym okresie picia i po mniejszych dawkach alkoholu niż u mężczyzn. Alkohol powoduje u kobiet silniejsze dysfunkcje mózgu; zakłóca bardziej i jakościowo inaczej zdolności psychomotoryczne. Dotyczy to zwłaszcza osłabienia zdolności radzenia sobie z działaniami złożonymi (np. kierowaniem samochodem). Pijące nadmiernie kobiety są bardziej narażone na upośledzenie funkcji poznawczych niż nadużywający alkoholu mężczyźni. Alkohol zaburza funkcje hormonalne, co może zakłócić cykl miesiączkowy.

U kobiet pijących ryzykownie występuje zwiększone zagrożenie nowotworem sutka. Alkohol wypłukuje wapń z organizmu i zakłóca metabolizm witaminy D. Nadużywanie alkoholu przez kobiety zwiększa predyspozycję do ostrych form osteoporozy i powoduje o wiele większą podatność na złamania kości (zwłaszcza w okresie menopauzy). Skutkiem nadużywania alkoholu przez kobiety może być brak zainteresowania seksem, oziębłość płciowa i niezdolność do przeżywania orgazmu. Ryzykowne spożywanie alkoholu przez kobiety może być przyczyną występowania zaburzeń nastroju, zwłaszcza o charakterze lękowym i depresyjnym. Każda ilość alkoholu spożywanego przez kobiety w ciąży działa toksycznie na rozwijające się w ich łonie dziecko. U kobiet pijących alkohol podczas ciąży znacznie wcześniej występują przedwczesne porody oraz poronienia.

Ryzyko szkód zdrowotnych pojawia się już wtedy, gdy kobieta wypija dziennie więcej niż dwie standardowe porcje alkoholu (czyli 1 półlitrowe piwo, kieliszek wina o pojemności 200ml, czy 60ml wódki). Trzy standardowe porcje alkoholu dziennie powodują u kobiet zaburzenia zdrowia, które występują u mężczyzn pijących więcej niż dziewięć porcji czystego alkoholu dziennie Kobiety nadmiernie pijące są częściej niż pijący nadmiernie mężczyźni ofiarami: wypadków, urazów, przemocy fizycznej, gwałtów i nadużyć seksualnych.

Alkohol a ciąża. Spożycie alkoholu u kobiet w ciąży zwykle się zmniejsza. Ciąża bywa też motywacją do podjęcia leczenia odwykowego. Częściej spożywają w ciąży alkohol kobiety niezamężne. Szkodliwy wpływ alkoholu na płód, to większe ryzyko poronienia, wyższa umieralność okołoporodowa, a także częstsze występowanie wad wrodzonych. Największe niebezpieczeństwo szkodliwego wpływu na płód występuje w pierwszym trymestrze ciąży. Alkoholowy zespół płodowy – FAS, stanowi trzecią co do częstości wadę wrodzoną płodu. U dzieci z tą wadą stwierdza się niską wagę urodzeniową, nieprawidłową budowę twarzoczaszki, upośledzenie umysłowe oraz zaburzenia zachowania. Alkoholizm matki ma też wpływ na późniejszy rozwój psychiczny dziecka.

FAS – alkoholowy zespół płodowy: To jednostka chorobowa obejmująca nieprawidłowości nerobehawioralne oraz zmiany w budowie ciała i organach wewnętrznych dziecka, których jedyną przyczyną jest spożywanie alkoholu przez kobietę w ciąży. Cząstki alkoholu z łatwością przenikają przez łożysko i już około pół godziny po spożyciu alkoholu przez matkę jego stężenie we krwi dziecka jest podobne jak we krwi matki. Alkohol działając toksycznie na płód, może go nieodwracalnie uszkodzić. Nawet najmniejsza ilość alkoholu jest niebezpieczna dla rozwijającego się organizmu. Kobieta, która pije alkohol w ciąży naraża swoje dziecko na wystąpienie uszkodzeń.

jest od okresu ciąży, w którym był spożywany alkohol: Rozmiar i rodzaj uszkodzeń, uzależniony jest od okresu ciąży, w którym był spożywany alkohol: I trymestr ciąży – spożywanie alkoholu może uszkodzić mózg, osłabić rozwój komórek, uszkodzić serce, nerki, oczy, uszy, prowadzić do deformacji twarzy, II trymestr – spożywanie alkoholu osłabia rozwój mózgu, uszkadza mięśni, skórę, gruczoły, kości, powoduje poronienie, III trymestr – spożywanie alkoholu osłabia rozwój mózgu i płuc, zaburza wzrost, prowadzi do przedwczesnych porodów. Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu, którą kobieta w ciąży może wypić bez żadnego ryzyka, że wyrządzi krzywdę swojemu dziecku. Również matki karmiąc piersią, a pijące alkohol narażają swoje dzieci na poważne konsekwencje zdrowotne.

Podsumowanie Należy stwierdzić, iż nie ma bezpiecznej dawki alkoholu, która by chroniła każdego człowieka, przed skutkami jakie może pociągnąć za sobą picie alkoholu. Każdy organizm reaguje inaczej. Alkohol w dużej mierze ma wpływ nie tylko na organizm człowieka ale również wywołuje on wiele patologii społecznych. Wzrasta liczba młodych ludzi w izbach wytrzeźwień i nasila się przestępczość wśród nieletnich pod wpływem alkoholu jak również jest przyczyną nieprawidłowość funkcjonowania wielu rodzin. Alkohol jest trucizną i z punktu widzenia toksykologii każda ilość wypitego alkoholu jest ryzykowna.

Alkoholu nie powinni pić wcale: młodzi ludzie (ze względu na ryzyko poważnych zaburzeń rozwojowych), kobiety w ciąży i matki karmiące (z powodu ryzyka uszkodzenia płodu i negatywnego wpływu na zdrowie dziecka), osoby chore, przyjmujące leki wchodzące w reakcje z alkoholem, wszyscy, którzy znajdują się w okolicznościach wykluczających picie (kierując pojazdami, przebywając w pracy, w szkole, itp.), osoby, którym szkodzi każda, nawet najmniejsza, ilość alkoholu.

KONIEC Prezentację przygotowała: Iwona Zielińska-Kanclerz Członek GKRPA

Materiały wykorzystane do przygotowania prezentacji: Ulotki Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Rekomendacje do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych z 2008r., 2009r., 2010r. Wydane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Strona internetowa: www.parpa.pl, Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – Praktyczne wskazówki dla samorządów – Warszawa 2010.

KONIEC