Co wpływa na jakość życia w późnym okresie dorosłości ? Późna dorosłość: młodsi starsi starsi starsi najstarsi starsi Co wpływa na jakość życia w późnym okresie dorosłości ? Prof. dr hab. Anna Brzezińska Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Konieczne jest rozróżnienie: Jakość życia Perspektywa zewnętrzna Poczucie jakości życia Perspektywa wewnętrzna W diagnozie uwarunkowań szukamy innych czynników W projektach interwencji społecznych inne są cele i priorytety W projektach pomocy dla jednostek inne są obszary działania (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

SEGREGACJA Sami sobie Sami sobie BARIERY FIZYCZNE I MENTALNE starzy Kto ma lepszą jakość życia, kto ma wyższe poczucie jakości życia ? Osoby młodsze i starsze tworzą zamknięte środowiska = GETTO i w ich ramach zaspokajają ważne dla siebie potrzeby Sami sobie Sami sobie młodzi starzy SEGREGACJA (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

IZOLACJA + (AKCEPTACJA) BARIERY FIZYCZNE i MENTALNE Dla osób starszych tworzy się GETTA W ŚRODOWISKU Kto ma lepszą jakość życia, kto ma wyższe poczucie jakości życia ? młodzi starzy IZOLACJA + (AKCEPTACJA) (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

Kto ma lepszą jakość życia, kto ma wyższe poczucie jakości życia ? BARIERY MENTALNE Osoby starsze tworzą zamknięte grupy = GETTO W INSTYTUCJACH: Kto ma lepszą jakość życia, kto ma wyższe poczucie jakości życia ? młodsi starsi INTEGRACJA (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

BRAK BARIER - problemy rozwiązuje się wspólnie WYJŚCIE POZA GETTO: osoby starsze i młodsze uczestniczą w tych samych działaniach w różnych instytucjach w tym samym środowisku fizycznym Samostanowienie i uczestniczenie NORMALIZACJA (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

(c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu OSOBY w RÓŻNYM WIEKU CZERPIĄ ZADOWOLENIE Z ŻYCIA Z ODMIENNYCH ŹRÓDEŁ:  młodsi i pracujący: aktualna sytuacja i znajomi w podobnym wieku    starsi i niepracujący: przeszłość i znajomi w podobnym wieku czyli także starsi (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

(c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu Wnioski Korzenie poczucia jakości życia tkwią w relacjach społecznych z innymi ludźmi Szczególne znaczenie mają relacje z osobami znaczącymi Podstawowy warunek wysokiego poczucia jakości życia to przewidywalność zachowania osób znaczących i jak najwięcej kontaktów z osobami młodszymi Duża i różnorodna aktywność tworzy okazje do gromadzenia i weryfikowania wiedzy o sobie i o otoczeniu Pozytywny stosunek do siebie zwiększa ciekawość poznawczą, eksplorację oraz daje wytrwałość w pokonywaniu przeszkód Warunkiem pozytywnego stosunku do siebie jest pozytywny (bez barier mentalnych / uprzedzeń) stosunek otoczenia do jednostki (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

Co to znaczy być zdrowym ? Co to jest „zdrowie” ? (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

Zdrowie psychiczne PSYCHE Zdrowie fizyczne SOMA Zdrowie społeczne POLIS Zdrowie duchowe W zdrowym ciele zdrowy duch Zdrowie to nie jest tylko brak choroby. To poczucie szczęścia, sensu, bycia blisko ludzi nastrój proporcja emocji pozytywnych do negatywnych spostrzeganie uwaga pamięć myślenie poważne choroby drobne niedomagania relacje z ludźmi: rówieśnikami, młodszymi i starszymi (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

(c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu Podstawowa zasada zdrowie aktywność rozwój (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

Jestem tylko dla rodziny Obszary aktywności DOM RODZINA PRACA ZAJĘCIE CZAS WOLNY Jaka jest Pani / Pana rola w rodzinie? Ile kontaktów dotyczy osób w podobnym wieku, ile ich jest z osobami starszymi, a ile z młodszymi? Czym zajmuje się Pani / Pan w ciągu dnia? Ile czasu spędza Pani / Pan na zajęciach poza domem? Jakie działania podejmuje Pani / Pan na rzecz innych osób? Ile czasu poświęca Pani / Pan na swoje zainteresowania, hobby? Jak wygląda odpoczynek? Jak woli Pani / Pan odpoczywać – sam czy wśród innych ludzi? Czas tylko dla siebie Czas spędzany wśród ludzi Jestem tylko dla rodziny Jestem tylko dla pracy (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

Jaka aktywność służy zdrowiu i rozwojowi? Integracja: jedno działanie spełnia wszystkie funkcje poczucie sensu zaangażowanie przyjemność (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

Kiedy mamy kłopoty ze zdrowiem? 1 Kiedy mamy kłopoty ze zdrowiem? Nie ma sensu działaniaOD SASA DO LASA Życie niepełne: dezintegracja Nie ma przyjemności Nie ma zaangażowania (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

(c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu 2 Kiedy mamy kłopoty ze zdrowiem? Tylko przyjemność Życie niepełne: hedoniści zaangażowanie sens Brakuje: (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

(c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu 3 Kiedy mamy kłopoty ze zdrowiem? Tylko ZAANGAŻOWANIE Życie niepełne: tytan pracy, Babcia-Polka Brakuje: sens przyjemność (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

Życie niepełne: pustelnik, filozof, myśliciel 4 Kiedy mamy kłopoty ze zdrowiem? Tylko SENS Życie niepełne: pustelnik, filozof, myśliciel Brakuje: zaangażowanie przyjemność (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

Życie pełne: aktywne, ku zdrowiu i ku rozwojowi Życie przyjemne Życie zaangażowane Życie sensowne ŻYCIE PEŁNE (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

(c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu Dziękuję za uwagę ! (c) Anna Brzezińska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu