Aspekty praktyczne funkcjonowania funduszy sekurytyzacyjnych a aktualne otoczenie prawne II Kongres Zarządzania Należnościami Warszawa, 29.03.2006r. Piotr Krupa, prezes Zarządu KRUK S.A. radca prawny

PODSTAWOWE REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE SEKURYTYZACJI Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (w szczególności art. 92a - 92c oraz art. 104) Ustawa z dnia 24 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (w szczególności art. 183 - 195 oraz art. 326) Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych Inne

PIERWSZY KROK DO SEKURYTYZACJI – DECYZJA WIERZYCIELA Kluczowe aspekty procesu decyzyjnego: wybór portfeli: konsumenckie, SME/korporacyjne, hipoteczne, mieszane; każdy portfel powinien być sprzedawany odrębnie (maksymalnie homogeniczny); wierzyciel powinien mieć doradcę w zakresie organizacji procesu sprzedaży (doświadczanego w przygotowywaniu portfeli i przeprowadzaniu transakcji sekurytyzacyjnych), portfel powinien zostać tak przygotowany, aby dał szanse kupującym na jego wycenę oraz złożenie oferty, umożliwienie przeprowadzenia due diligence sposób ustalenia ceny

DRUGI KROK SEKURYTYZACJI – WYBÓR PARTNERA Różne rodzaje funduszy sekurytyzacyjnych pod względem formuły biznesowej (i procedur decyzyjnych): Prokura NS FIZ S-Collect FIZNS Intrum Justitia Debt Fund 1 FIZ NFS Fundusz utworzony przez firmę EGB Investments kolejne w procesie rejestracji Partner sekurytyzacyjny: fundusz reprezentowany przez TFI inwestor (finansujący transakcję poprzez nabycie certyfikatów inwestycyjnych funduszu) serviser (współfinansujacy transakcję lub nie) Otoczenie procesu sekurytyzacji: KPWiG GIODO Komisja Nadzoru Bankowego

SCHEMAT SEKURYTYZACJI - PRZELEW Model oparty na przelewie (sprzedaży) sekurytyzowanych wierzytelności SPV.

TRZECI KROK SEKURYTYZACJI – ZAMKNIĘCIE TRANSAKCJI Wymogi formalne zgoda dłużnika… oświadczenia dłużnika… wezwanie dłużnika do spłaty przed przelewem wierzytelności do funduszu Problemy prawne Prawo bankowe a ustawa o funduszach inwestycyjnych Umowa przelewu wierzytelności na fundusz

ZGODY DŁUŻNIKA NA PRZELEW WIERZYTELNOŚCI Generalna zasada - art. 509  § 1 Kodeksu cywilnego: „Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania”. Art. 92c Prawa Bankowego 1. Przelew wierzytelności banku na towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzące fundusz sekurytyzacyjny albo na fundusz sekurytyzacyjny wymaga uzyskania przez bank zgody dłużnika banku, będącego stroną czynności dokonanej z bankiem, jak również zgody dłużnika z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z dokonanej czynności oraz złożenia przez dłużnika oświadczenia o poddaniu się egzekucji na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, który nabędzie wierzytelność. Zgoda i oświadczenie powinny być wyrażone w formie pisemnej pod rygorem nieważności. 2. Bank w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy, o której mowa w art. 92a ust. 1 pkt 1, jest obowiązany powiadomić pisemnie dłużnika o przelewie wierzytelności banku na towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzące fundusz sekurytyzacyjny albo na fundusz sekurytyzacyjny.

ZGODA DŁUŻNIKA – cd. Art. 326 Ustawy o funduszach inwestycyjnych: 1. Do przelewu wierzytelności banku na fundusz sekurytyzacyjny, z tytułu umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy art. 92a-92c ustawy, o której mowa w art. 312, z zastrzeżeniem ust. 2-4. 2. Bank nie jest obowiązany do uzyskania zgody dłużnika banku na przelew wierzytelności banku z tytułu umów kredytu, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu, określonych w umowie. 3. Bank przed zawarciem z funduszem sekurytyzacyjnym umowy przelewu wierzytelności banku z tytułu umów kredytu, spełniających przesłankę, o której mowa w ust. 2, jest obowiązany wezwać do zapłaty dłużnika banku z takich umów, wyznaczając mu jednocześnie 30-dniowy termin do uregulowania należności wobec banku, do wysokości kwoty określonej w wezwaniu. 4. Do wezwania bank obowiązany jest dołączyć informację, że w przypadku niewywiązania się kredytobiorcy z obowiązków określonych w wezwaniu, jak również po bezskutecznym upływie terminu określonego w wezwaniu, wierzytelność banku zostanie przelana na fundusz sekurytyzacyjny, któremu będzie przysługiwać uprawnienie do prowadzenia egzekucji na podstawie sekurytyzacyjnego tytułu egzekucyjnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności.

ZGODA DŁUŻNIKA - PODSUMOWANIE W przypadku wierzytelności niebankowych: zgoda dłużnika nie jest wymagana (art.509 par.1 Kodeksu Cywilnego) W przypadku wierzytelności bankowych: - w przypadku umów kredytu zawartych przed 01.07.2004 r. (zmiana ustawy Prawo bankowe) nie jest wymagana zgoda dłużnika na przelew przeterminowanych wierzytelności bankowych oraz nie jest wymagane oświadczenie o poddaniu się egzekucji na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego; - w przypadku umów zawartych po 01.07.2004 r. wymagana jest zgoda dłużnika na przelew wierzytelności bankowych na fundusz sekurytyzacyjny oraz oświadczenie o poddaniu się egzekucji na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego; z tego względu optymalnym rozwiązaniem jest zamieszczanie w bieżąco podpisywanych umowach kredytowych zgody oraz oswiadczenia.

TAJEMNICA BANKOWA Bank oraz pracownicy banku są obowiązani zachować tajemnicę bankową, która obejmuje wszystkie informacje dotyczące czynności bankowych. Obowiązek zachowania tajemnicy bankowej nie dotyczy przypadków, w których: udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową jest niezbędne do zawarcia i wykonania umowy przelewu wierzytelności lub umowy o subpartycypację, oraz związanych z nimi umów: o nadanie ratingu sekurytyzowanym wierzytelnościom, ubezpieczenia od ryzyka niewypłacalności dłużników sekurytyzowanych wierzytelności, udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową jest niezbędne do zawarcia i wykonania umowy z podmiotem emisyjnym, a podmiot ten zawarł z bankiem, od którego nabył wierzytelności, umowę o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności.

SPOSÓB PRZENIESIENIA UPRAWNIEŃ Z SEKURYTYZOWANYCH WIERZYTELNOŚCI Przelew (umowa przelewu wierzytelności) Inicjator (cedent) przenosi na FS/SPV (cesjonariusza) sekurytyzowane wierzytelności; inicjator przestaje być wierzycielem kredytobiorcy, nowym wierzycielem staje się FS/SPV Przelew nie może pogorszyć sytuacji dłużnika Subpartycypacja (umowa o subpartycypację) Inicjator nie przenosi na FS/SPV sekurytyzowanych wierzytelności (inicjator pozostaje wierzycielem kredytobiorcy), ale zawiera umowę „o przekazywanie funduszowi wszystkich świadczeń otrzymywanych przez inicjatora sekurytyzacji lub uprawnionego z sekurytyzowanych wierzytelności z określonej puli wierzytelności lub z określonych wierzytelności” (art. 183 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych) Przekazaniu podlegają: kwoty główne, pożytki, kwoty z realizacji zabezpieczeń

PRZELEW I SUBPARTYCYPACJA – NAJWAŻNIEJSZE RÓŻNICE   Przelew Subpartycypacja Rodzaj SPV Fundusz sekurytyzacyjny, podmiot emisyjny Tylko fundusz sekurytyzacyjny Przejście wierzytelności Następuje Nie następuje Przeniesienie hipoteki; konieczność wpisu w KW Zwykła – konieczne przeniesienie, wpis konstytutywny; Kaucyjna – jeśli hipoteka ma istnieć, konieczne przeniesienie, wpis konstytutywny Nie ma przeniesienia hipoteki; wpis nie jest wymagany BTE Utrata BTE BTE jest zachowany Art. 92c Prawa Bankowego Ma zastosowanie Nie ma zastosowania Źródło: Dewey Ballantine Grzesiak sp. k.

CZWARTY KROK SEKURYTYZACJI – OBSŁUGA SERWISOWA – WINDYKACJA NALEŻNOŚCI NA RZECZ FUNDUSZU SEKURYTYZACYJNEGO Serwiser - podmiot zarządzający sekurytyzowanymi wierzytelnościami na podstawie umowy o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności zawartej z funduszem Kto może być serwiserem? - Bank krajowy. - Podmiot inny niż bank krajowy, jeżeli Fundusz uzyskał zezwolenie KPWiG na zawarcie umowy z tym podmiotem. Firma windykacyjna może być serwiserem: - funduszu sekurytyzacyjnego, który współtworzy (czyli w przypadku KRUKa funduszu PROKURA) - każdego innego funduszu sekurytyzacyjnego z którym zawrze umowę na obsługę sekurytyzowanych wierzytelności.

SERWISER – WYMOGI FORMALNE Proces wnioskowania o zezwolenie Komisji Papierów Wartościowych i Giełd na obsługę wierzytelności sekurytyzowanych przez fundusz. Serwiser = rękojmia całkowicie profesjonalnego działania zgodnego z obowiązującymi regulacjami. Komisja nadzorując proces sekurytyzacji wysoko stawia poprzeczkę dla serwiserów, aby rolę tę mogły pełnić wyłącznie podmioty w pełni wiarygodne i do niej przygotowane. Uzyskanie zezwolenia Na dzień 17 marca 2006r. KPWiG wydała jedno zezwolenia na serwisowanie wierzytelności funduszu sekurytyzacyjnego i otrzymała je 23 lutego 2006r. firma KRUK, która obsługuje windykacyjnie fundusz PROKURA NS FIZ Pytanie o procedurę aplikacyjną Jedno zezwolenia KPWiG na serwisowanie wierzytelności wszystkich funduszy sekurytyzacyjnych czy osobne zezwolenie w przypadku każdego kolejnego funduszu dla którego chce pracować serwiser (powielające tą samą procedurę administracyjną jak jest obecnie)?

KOMPLEKSOWOŚĆ DZIAŁAŃ – ATUTEM SERWISERA Windykacja pozasądowa (wysokonakładowa drukarnia, masowa windykacja telefoniczna, e-mailowa, SMS-owa itp.) Windykacja bezpośrednia (zespół doświadczonych negocjatorów terenowych wyposażonych we flotę samochodową z systemem GPS oraz narzędzia teleinformatyczne. Windykacja sądowa i egzekucyjna (masowe generowanie pism procesowych, współpraca z kancelariami komorniczymi na terenie całego kraju. Prowadzenie działań wspomagających postępowanie egzekucyjne) Usługi detektywistyczne (poszukiwanie osób ukrywających się, majątku dłużników nadającego się do egzekucji) ZARZĄDZANIE WIERZYTELNOŚCIAMI: konsumenckimi (masowymi o zróżnicowanych kwotach) gospodarczymi (o wysokich kwotach)

NADZÓR KPWiG NAD DZIAŁALNOŚCIĄ SERWISERA [art. 226 ust.1 pkt 7] – Komisja sprawdza, czy działalność serwisera w zakresie obowiązków wynikających z umowy zawartej z funduszem inwestycyjnym jest zgodna z tą umową oraz statutem funduszu inwestycyjnego [art. 234 ust. 1] - w przypadku gdy podmiot, o którym mowa w art. 192 ust. 1, narusza przepisy prawa w związku z wykonywaniem umowy o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności, Komisja może: nałożyć na ten podmiot karę pieniężną w wysokości do 500.000 zł; zobowiązać fundusz do zmiany tego podmiotu w terminie określonym w decyzji; zastosować łącznie sankcje, o których mowa w pkt 1 i 2. [art. 234 ust. 2] - Za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności towarzystwo odpowiada wobec uczestników funduszu solidarnie z serwiserem, chyba że szkoda jest wynikiem okoliczności, za które serwiser nie ponosi odpowiedzialności.

UMOWA SERWISOWA A OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH Art. 193. Fundusz sekurytyzacyjny oraz podmiot, z którym fundusz zawarł umowę o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności, mogą zbierać i przetwarzać dane osobowe dłużników sekurytyzowanych wierzytelności jedynie dla celów związanych z administrowaniem wierzytelnościami sekurytyzowanymi i ich obrotem. Zgoda dłużnika na przetwarzanie danych osobowych nie jest konieczna. Administratorem danych osobowych jest fundusz. Serwiser przetwarza dane osobowe dłużników na podstawie umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych (art. 31 uodo). Powierzenie przetwarzania danych osobowych może nastąpić w umowie serwisowej

SZCZEGÓLNE UPRAWNIENIA FUNDUSZU W DOCHODZENIU WIERZYTELNOŚCI Wyciąg z ksiąg funduszu ma moc prawną dokumentu urzędowego [Art. 194].  Księgi rachunkowe funduszu sekurytyzacyjnego, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzone pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych oraz stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. Przeniesienie hipoteki lub zastawu rejestrowego na fundusz preferencje w zakresie wpisu [art. 195 ust. 2] Wpis, o którym mowa w ust. 1, podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł. równe pierwszeństwo zaspokojenia z hipotekami przymusowymi [art. 36 §2 Ordynacji podatkowej]

CASE STUDY - PROKURA NS FIZ KROKI MILOWE SEKURYTYZACJI cz.1 2004.07.01 W życie wchodzi ustawa o funduszach inwestycyjnych, zgodnie z którą tworzone mogą być fundusze sekurytyzacyjne. 2004.10.25 BPH TFI składa KRUK S.A. ofertę współpracy w zakresie utworzenia funduszu sekurytyzacyjnego. 2004.12.22 zawarta zostaje umowa o zarządzanie portfelem inwestycyjnym pomiędzy BPH TFI oraz CA IB Investment Management S.A. zawarta zostaje umowa o prowadzenie rejestru aktywów funduszu pomiędzy BPH TFI S.A. oraz Bankiem BPH S.A. podpisanie Listu Intencyjnego w sprawie utworzenia funduszu sekurytyzacyjnego pomiędzy KRUK S.A. i BPH TFI S.A. 2004.12.29 wniosek do KPWiG o udzielenie zezwolenia na utworzenie funduszu Nadanie przez BPH TFI S.A. statutu funduszowi 2005.03.16 2005.06.29 Uwagi KPWiG do wniosku o udzielenie zezwolenia na utworzenie funduszu

CASE STUDY - PROKURA NS FIZ KROKI MILOWE SEKURYTYZACJI cz.2 2005.06.02 Zawarta zostaje umowa pomiędzy BPH TFI S.A. i KRUK S.A. o współpracę mającą na celu powołanie do życia funduszu sekurytyzacyjnego 2005.07.26 KPWiG wydaje decyzję zezwalającą na utworzenie Prokura NS FIZ 2005.09.05 pomiędzy KRUK S.A. oraz BPH TFI S.A. zawarte zostają umowy o doradztwo oraz o wycenę parafowana zostaje umowa o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności (KRUK S.A., BPH TFI S.A.) 2005.10.04 Zaproszenie spółki zależnej od KRUK S.A. do złożenia zapisów na certyfikaty inwestycyjne 2005.10.27 Zarząd BPH TFI S.A. podjął uchwałę o przydziale certyfikatów spółce zależnej od KRUK S.A. 2005.11.04 Prokura NS FIZ zostaje wpisana do rejestru funduszy inwestycyjnych pod numerem RFI 211

KRUK S.A. – DROGA DO SERWISU 2005.07.20 KRUK S.A. organizuje pierwszą konferencję poświęconą sekurytyzacji nieregularnych wierzytelności bankowych 2005.09.05 umowa o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności pomiędzy KRUK S.A. i BPH TFI S.A. zostaje parafowana 2005.10.19 Wniosek do KPWiG o wydanie zezwolenia na zawarcie umowy o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności z Prokura NS FIZ 2005.12.05 2006.02.03 Uwagi i pytania KPWiG do treści umowy o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności 2006.02.23 KPWiG wydaje decyzję zezwalającą na zawarcie umowy o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności pomiędzy Prokura NS FIZ i KRUK S.A. 2006.02.27 Zawarta zostaje umowa o obsługę sekurytyzowanych wierzytelności pomiędzy PROKURA NS FIZ oraz KRUK S.A. KRUK S.A. pierwszym serwiserem funduszu sekurytyzacyjnego w Polsce 2006.02.28 Zawarta zostaje umowa sekurytyzacyjna pomiędzy ING Bankiem Śląskim S.A. i Prokura NS FIZ. Obsługę sekurytyzowanych wierzytelności prowadzić będzie KRUK S.A. Jest to pierwsza w Polsce sfinalizowana cesja wierzytelności na rzecz funduszu.

Dziękuję za uwagę! Pytania?