Jak pisać wypracowanie

Każda wypowiedź pisemna, aby była poprawna i przejrzysta, musi spełniać kilka podstawowych warunków. Oto kilka praktycznych wskazówek: Uważnie przeczytaj temat zadania (wypracowanie musi być na temat); Wybierz odpowiednia do zadania formę wypowiedzi (jeżeli nie została narzucona); Wypisz na kartce wszystkie myśli i spostrzeżenia, które nasunęły Ci się w związku z tematem; Zaznacz w tekście literackim cytaty, które możesz wykorzystać; Uporządkuj swoje zapiski, postaraj się pogrupować je logicznie, np.: według stopnia ważności lub od informacji ogólnych do szczegółowych; Sporządź plan swojej wypowiedzi, zastanów się, czy czegoś nie pominąłeś; Pamiętaj o akapitach, każde wypracowanie powinno mieć: wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Zachowaj między nimi odpowiednie proporcje (najwięcej miejsca poświęć rozwinięciu); Nie powtarzaj tych samych myśli (unikaj powtórzeń), dbaj o logikę i spójność swej wypowiedzi; Zadbaj o poprawny styl, interpunkcję i ortografię; Pamiętaj o marginesie, akapitach, wyodrębnieniu cytatów lub dialogów; Po napisaniu przeczytaj tekst jeszcze raz, usuń ewentualne błędy;

Rozprawka Rozprawka to wypowiedź pisemna, w której piszący, po rozważeniu problemu, przedstawia swoje stanowisko w jakiejś sprawie. Tok rozumowania ma prowadzić do konkretnych stwierdzeń. Każda rozprawka ma trójdzielną kompozycję (składa się ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia). Wymaga od autora nie tylko sprawności pisarskiej, lecz także znajomości tematu, umiejętności argumentowania.

Budowa rozprawki Rozprawka powinna mieć trzy części: wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Wstęp to teza (lub czasem hipoteza), rozwinięcie to argumenty, zaś zakończenie to potwierdzenie tezy inaczej -podsumowanie Teza – to założenie wstępne, którego jesteśmy pewni: jest tak, a nie inaczej i ja to udowodnię za pomocą odpowiednich argumentów. Inaczej mówiąc jest to takie stwierdzenie, w którym stawiamy sprawę w sposób oczywisty, którego jesteśmy pewni np.: Tak, warto chodzić do szkoły przykładowy temat rozprawki: Czy warto chodzić do szkoły?) albo też: Nie, nie warto... Wstęp powinien być interesujący i nie ograniczać się do 1-2 zdań.

Hipoteza Czym różni się hipoteza od tezy? Jednak nie zawsze we wstępie rozprawki przyjmujemy tezę, czasem mamy do czynienia z hipotezą. Czym różni się hipoteza od tezy? Teza to założenie wstępne, którego jesteś pewny: jest tak, a nie inaczej, i ja to udowodnię za pomocą odpowiednich argumentów. Natomiast hipoteza to przypuszczenie, co do którego nie mamy pewności, pewnego rodzaju niejasność wymagająca sprawdzenia, przeprowadzenia dowodu. Oczywiście tym dowodem będzie rozprawka. Gdy w pracy występuje hipoteza, wtedy po przedstawieniu argumentów - zakończenie będzie tezą. UWAGA: jedna hipoteza może doprowadzić do sformułowania wielu różnych tez.

Argumenty W zależności od postawionej tezy/hipotezy dobieramy - argumenty, czyli zdania, poglądy, sądy na temat tezy, uzasadniające ją (np.:warto, ponieważ...; nie warto, ponieważ...) UWAGA: Argumenty nie powinny być dobierane przypadkowo, ale należy je uporządkować i ustalić ich kolejność, w jakiej będą przytaczane (np. od argumentu najważniejszego, "najcięższego" do najmniej przekonującego lub odwrotnie). Argumenty muszą być logiczne i przekonywujące. Każdy argument zapisuje się od nowego akapitu.

Argumenty do rozprawki na temat: Czy warto chodzić do szkoły Warto chodzić do szkoły, ponieważ: Miło spędzamy w niej czas, nie nudzimy się; Spotykamy się z kolegami, przyjaciółmi; Systematycznie uczymy się nowych rzeczy, zdobywamy wiedzę; Poznajemy to, czego w życiu codziennym nie moglibyśmy poznać – np. życie ludzi na innych kontynentach, kosmos; Stajemy się mądrzejsi; Dzięki szkole możemy zdobywać wykształcenie, bez którego w dzisiejszym świecie jest się nikim; Ludzie, którzy nie ukończyli żadnej szkoły, mają duże kłopoty ze znalezieniem pracy;

Nie warto chodzić do szkoły, ponieważ: Tracimy czas, moglibyśmy robić cos innego, np. obejrzeć film, pograć w piłkę, pojeździć na rowerze; Jesteśmy zmuszani do nieciekawych zajęć; Musimy spotykać kolegów, nauczycieli, których nie lubimy;

Podsumowanie Zakończenie rozprawki to potwierdzenie tezy inaczej –podsumowanie. W nim zapisujemy wnioski z dotychczasowych rozważań.

Schemat rozprawki Wstęp: osadzenie tezy w kontekście, np. wyjaśnienie danego słowa, poinformowanie, dlaczego zajmujemy się tym tematem, itp. Rozwinięcie: przytoczenie argumentów, które potwierdzają tezę. Najdłuższa część pracy. Zakończenie: podsumowanie rozważań-tego, co napisaliśmy.

SŁOWNICTWO CHARAKTERYSTYCZNE DLA ROZPRAWKI FORMUŁOWANIE WSTĘPU : Interesuje mnie problem...; Warto rozważyć następujący problem...; Od dawna nurtował mnie problem...; W mojej pracy postaram się przedstawić swoje refleksje; Spróbuję zastanowić się...; Postaram się udowodnić...; Moją ciekawość budzi...; Ciekawi mnie...; Zagadnienie... zawsze mnie intrygowało. Próbowałem znaleźć rozwiązanie tego problemu. Jeśli w temacie wystąpi pojęcie określające uczucia, postawy człowieka, przeżycia – można zacząć pracę od definicji tego pojęcia. Rozprawkę można też zacząć od pytania lub cytatu.

SŁOWNICTWO PORZĄDKUJĄCE ARGUMENTACJĘ: Po pierwsze..., po drugie..., po trzecie...; Zacznę od...; Rozpocznę swoje rozważania od najsilniejszego argumentu...; Kolejnym argumentem, który przemawia na korzyść...; Nie sposób pominąć jeszcze jednego argumentu...; Z jednej strony..., lecz z drugiej...; Na potwierdzenie tej tezy mogę podać następujące dowody...; Ale to nie wszystko. Jest jeszcze jeden dowód na to, że mam rację...; Następne wydarzenie w życiu tego bohatera również świadczy na jego korzyść. A było to...; Moje rozważania byłyby niepełne, gdybym nie przytoczył jeszcze jednego argumentu...; Weźmy więc pod uwagę...; Na zakończenie rozpatrzmy...; Z kolei przejdę do...; Według mnie...; Moim zdaniem...; Myślę, że...; Uważam, że...;

WYRAZY OCENIAJĄCE, które służą podkreśleniu stanowiska, np WYRAZY OCENIAJĄCE, które służą podkreśleniu stanowiska, np.: Z całą pewnością, niewątpliwie, słusznie, być może, prawdopodobnie, raczej, w gruncie rzeczy, na dobrą sprawę; jestem przekonany

PODSUMOWANIE zaś można rozpocząć w ten sposób: Myślę, że argumenty, które przedstawiłem, w pełni potwierdzają tezę; Kończąc stwierdzam...; W podsumowaniu mogę stwierdzić...; Swoje rozważania kończę stwierdzeniem...; Uważam, że udowodniłem...; Z moich rozważań wynikają następujące wnioski...; Odpowiedź na pytanie postawione w temacie jest następująca...; Po przeanalizowaniu zagadnienia odpowiedź na pytanie postawione w temacie jest łatwa; Doszedłem do wniosku...; Przekonałem się...; Po zastanowieniu się...; Jak widać...;

Trening czyni mistrza – ćwiczenia do rozprawki

Zad. 1. Przeczytaj przykładową rozprawkę. Temat: Internet-dobrodziejstwo czy zagrożenie dla człowieka? We współczesnym świecie Internet jest wszędzie obecny. Niektórzy wręcz nie wyobrażają sobie dnia bez przebywania w wirtualnym świecie. Myślę, że Internet jeden z największych wynalazków człowieka. Jest bardzo przydatny i potrzebny, jednak przy nieumiejętnym korzystaniu nie zawsze bezpieczny. Po pierwsze, Internet nie należy do nikogo, więc w praktyce jest dla wszystkich. Każdy może z niego korzystać, oczywiście w miarę swoich możliwości. Swoim zasięgiem łączy cały świat. To, moim zdaniem, jego największa zaleta. Po drugie, każdy może tu znaleźć coś dla siebie. Wykorzystanie Internetu zależy od typu użytkownika. Dzieci mogą korzystać z witryn poświęconych grom i bohaterom kreskówek. Nastolatek na pewno będzie wysyłał e-maile, czatował i zaglądał na strony związane z jego zainteresowaniami. Przeciętny dorosły człowiek zrobi zakupy w internetowych sklepach, wyszuka informacje na określony temat. Natomiast biznesmenowi Internet jest potrzebny na każdym kroku. Może on wiele spraw załatwić z pomocą komputera: przelać pieniądze z konta na konto, podpisać ważne umowy. Po trzecie, Internet to najszybsze źródło informacji. Użytkownik w ciągu kilku minut może dotrzeć do różnych źródeł z całego świata. Co najważniejsze, są to źródła różnego rodzaju-mapy, obrazy, dokumenty, a nawet książki. Bardzo to ułatwia zdobywanie wiedzy na różne tematy. Po czwarte, w dzisiejszych czasach jest wielu ludzi samotnych, opuszczonych, i pokrzywdzonych przez los. Często takie osoby są bardzo nieśmiałe i nie mają odwagi porozmawiać z kimś o swoich problemach. Właśnie w Internecie mogą znaleźć bratnia duszę. Nie ulega wątpliwości, że Internet to dobrodziejstwo, ale trzeba uważać na pewne zagrożenia i niebezpieczeństwa, jakie ze sobą niesie. Najczęstszymi użytkownikami sieci są dzieci i młodzież. Niektórzy, niestety, przesiadują przed komputerem zbyt wiele godzin. Wówczas Internet działa jak narkotyk. Ci, którzy popadli w internetowy nałóg, trącą kontakt ze światem rzeczywistym. Nie maja czasu na przyjaźń czy nową znajomość. Wola pisać e-maile do swoich bliskich niż z nimi normalnie porozmawiać. W takiej sytuacji to na pewno zagrożenie, ale od czego zdrowy rozsądek i odpowiedzialność? Poza tym Internet sprzyja „piractwu”. Powstają nielegalne strony, z których można za darmo ściągać programy i nowe filmy. Trącą na tym autorzy, którzy poświęcają wiele godzin, aby coś stworzyć, napisać, zaprogramować. Jednak „piraci” nie rozwijaliby swojej działalności, gdyby nie internauci. To od nich, a przede wszystkim od ich uczciwości, zależy, czy to się zmieni. Kolejna wadą Internetu jest bardzo szybkie rozprzestrzenianie się komputerowych wirusów. Komputer zarażony wirusem staje się bezużytecznym narzędziem. Jednak można i tego uniknąć-nie należy korzystać z „podejrzanych” stron i otwierać e-maili od nieznanych nadawców. Tu znów dochodzi do głosu mądrość człowieka. Moim zdaniem Internet to dobrodziejstwo dla człowieka – bardzo dobry i pożyteczny wynalazek. Umiejętne korzystanie i wyszukiwanie informacji bardzo pomaga w codziennym życiu. Jednak zbyt częste przebywanie w sieci może stać się zgubą dla wielu ludzi. Dlatego zawsze trzeba działać rozsądnie i pamiętać o słowach Heraklita z Efezu: „Być rozumnym to największa cnota”.

a) Jaka teza, została zawarta we wstępie powyższej rozprawki. b) Wypisz z przeczytanej rozprawki argumenty. Argumenty (Internet jest przydatny i potrzebny) Argumenty (Internet może być szkodliwy).

do odpowiednich rubryk. Zad.2. Poniżej znajdują się argumenty uzasadniające tezy podane w tabeli. Wpisz je do odpowiednich rubryk. Postępujemy nieetycznie – oszukujemy nauczycieli. Okłamujemy rodziców, najbliższych. Łatwiej możemy znaleźć w przyszłości dobra pracę. Szkodzimy samym sobie, niczego się nie nauczymy. Narażamy się na śmiech i kpinę kolegów. Możemy zdobyć dodatkowe pieniądze, udzielając korepetycji. Możemy zostać ośmieszeni przez nauczyciela. Możemy pomóc w nauce rodzeństwu, przyjaciołom Możemy dla przyjemności czytać książki Szekspira w oryginale. Możemy mieć obniżona ocenę z zachowania. Mamy mniej problemów podczas wyjazdów zagranicznych. Narażamy się na utratę zaufania nauczycieli

Teza: Ściąganie nie prowadzi do niczego dobrego. Warto uczyć się języka angielskiego. Argumenty:

np.: Jestem przekonany, że palenie papierosów szkodzi zdrowiu. Zad. 3. Z podanymi zwrotami i wyrażeniami ułóż zdania, które będą zapisem twoich poglądów na dowolne tematy. Sądzę, że…; według mnie…; z całą pewnością…; moim zdaniem…; jestem przekonany, że…; niewątpliwie…; nie wątpię w to, że…; wydaje mi się, że…; np.: Jestem przekonany, że palenie papierosów szkodzi zdrowiu. Sądzę, że pieniądze nie dają pełni szczęścia.

Zad.4. Przeredaguj zdania tak, aby użyć w nich metafor z ramki: Myślę, że ludzie, którzy nie mają przyjaciół, nawet we własnym domu czuja smutek i samotność. Przyjaciel jest dobry na wszystko – można z nim płakać, śmiać się i milczeć. Gdy spoglądamy na łąkę pełna kwiatów, odpoczywamy od codziennych trudów i zmartwień. Antek to bardzo ruchliwy chłopiec, wszędzie go pełno. Miałem nadzieję, że dziś będzie słoneczny dzień, a tymczasem ciągle pada. powódź kwiatów, podzielić się milczeniem, smutek spogląda z każdego kąta, żywe srebro, niebo rozpłakało się na dobre

Zad. 5. Przekształć fragment mówionej wypowiedzi potocznej w tekst napisany językiem literackim, które mógłby stać się fragmentem rozprawki. Książka czy film? Jasne, że film. Obejrzę i spoko! Nie muszę ślęczeć tylu godzin nad książką. Film jest bombowy. Czas przy nim leci jak błyskawica. Szybciej, fajniej.

Napisz rozprawkę na temat: „Przyjaźń jest cenniejsza niż złoto”. Zad. 6. Napisz rozprawkę na temat: „Przyjaźń jest cenniejsza niż złoto”.

Przykładowe argumenty: Na prawdziwego przyjaciela zawsze możemy liczyć; Przyjaciel nigdy nas nie zawiedzie; Przyjaciel jest z nami na dobre i na złe; Przyjaciel podzieli się z nami tym, co ma; Przyjaciel dostrzega w nas to, co dobre;

Sentencje o przyjaźni: Prawdziwi przyjaciele to ci, którzy bezinteresownie pragną dobra swoich przyjaciół. Arystoteles Prawdziwymi przyjaciółmi są ci, Którzy kochają w każdym czasie, Kiedy jest brzydko i kiedy jest ładnie, Kiedy osiągamy zyski i ponosimy straty. P. Mazzolari Wierny przyjaciel jest lekarstwem na życie i łaską na wieczność Św. Ambroży Twój przyjaciel to człowiek, Który wszystko o tobie wie, A mimo to Cię lubi Hubbard Tylko ludzie o wielkich zaletach serca mają przyjaciół. Voltaire