Rak Szyjki Macicy Katarzyna Zuchalska

Rak szyjki macicy Pierwotny nowotwór złośliwy szyjki macicy (łac. carcinoma cervicis uteri, ang. cervical cancer). Inwazyjnego raka szyjki macicy poprzedza stan zwany wewnątrznabłonkową neoplazją szyjki macicy (ang. cervical intraepithelial neoplasia, CIN). Może ulegać przemianie do raka inwazyjnego, sama nie stanowiąc zagrożenia dla zdrowia kobiety; stąd tak istotne jest wczesne wykrycie tych zmian w badaniu cytologicznym. Zakażenie ludzkim wirusem brodawczaka (HPV) powoduje rozwinięcie się raka szyjki macicy.

Jak często dochodzi do zachorowania na raka szyjki macicy? W skali całego świata rak szyjki macicy jest drugim, co do częstości nowotworem, który dotyka kobiety i drugą, co do częstości przyczyną zgonów wśród kobiet z powodu raka. Prawie 80% przypadków raka szyjki macicy dotyczy krajów rozwijających się. Globalnie, co roku notuje się ok. 500000 nowych zachorowań, a około 300000 kobiet umiera z powodu raka szyjki macicy. Szacuje się, że na świecie liczba kobiet chorych na raka szyjki macicy sięga 1,4 miliona. W Polsce zapada na ten typ raka ponad 3600 kobiet rocznie, z czego umiera co roku ok. 2000 - jest to jeden z najwyższych wskaźników w Europie (9,4/100 000). Przypadki raka szyjki macicy przypisywane typom HPV 16 i 18, z podziałem na regiony

Histologia Najczęstszym typem histologicznym raka szyjki macicy jest rak płaskonabłonkowy. Drugim co do częstości występowania jest gruczolakorak szyjki macicy. Niewielką część raków szyjki stanowią nowotwory drobnokomórkowe. Nowotwory złośliwe pochodzenia nienabłonkowego są bardzo rzadkie w szyjce. Spośród nich spotyka się przede wszystkim mięśniakomięsaka, guz mieszany złośliwy i chłoniaki złośliwe z komórek B. Histologicznie CIN objawia się zaburzeniem różnicowania komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego, zmianą morfologii pojedynczych komórek i zaburzeniem budowy fizycznej całego nabłonka. Komórki prawidłowego nabłonka mają okrągłe, równe jądra. W nabłonku z cechami neoplazji śródnabłonkowej (CIN) występują cechy atypii: powiększenie jąder komórkowych, polimorfizm kształtu, wielkości oraz zabarwienia. komórki dwu- i wielojądrowe. W miarę nasilenia zmian morfologicznych wzrasta stopień CIN jaki przypisuje się tym zmianom. Ponadto, w komórkach nabłonka zainfekowanego HPV stwierdza się koilocyty – komórki z dużą jasną wodniczką, silnie zaznaczoną hiperchromazją i "pomarszczonym" obrysem. W zainfekowanym HPV nabłonku występuje parakeratoza, a granice międzykomórkowe są wyraźnie widoczne i pogrubiałe. Komórki nabłonka z cechami CIN często zakrywają cewki gruczołowe, co w ocenie histologicznej oznacza naciek podścieliska.

HPV Wirus brodawczaka ludzkiego (ang.Human Papilloma virus) jest łatwo przenoszony droga płciową . Do chwili obecnej sklasyfikowano ok. 100 typów tego wirusa. Wirusy z grupy papilloma to stabilne, niewielkie, DNA-wirusy bezotoczkowe. Należą do rodziny Papillomaviridae, swoistej dla gatunku gospodarza. Niektóre typy HPV zakażają śluzówkę narządów płciowych. Dzieli się je na onkogenne lub typy niskiegoryzyka w zależności od wpływu na organizm człowieka. * Dotychczas opisano ponad 200 wirusów papilloma. *Około 100 typów HPV określa się jako swoiste dla człowieka. * Przynajmniej 30 ludzkich typów wirusów papilloma zakaża śluzówki narządów płciowych, ta grupa wirusów tworzy rodzaj Alfa-papillomavirus. * HPV infekujące śluzówki narządów płciowych mogą być klasyfikowane jako onkogenne lub niskiego ryzyka. * HPV 16 i 18 to typy onkogenne powodujące najwięcej zakażeń na Objawem zakażenia HPV jest pojawienie się w okolicy narządów płciowych w okresie od 1 miesiąca do nawet 12 miesięcy po stosunku płciowym z osobą zakażoną jednej lub kilku brodawek albo guzków tzw. kłykcin kończystych. U kobiet zmiany te są często niewidoczne, ponieważ występują wewnątrz pochwy. Również u mężczyzn wykwity związane z infekcją HPV mogą być czasem przeoczone z uwagi na ich niewielkie rozmiary.

Profilaktyka – badania Kolposkopia polega na oglądaniu powierzchni szyjki macicy, dolnej części jej kanału oraz pochwy i sromu przy pomocy kolposkopu. Jest to mikroskop, przy użyciu którego można uzyskać "trójwymiarowy obraz", w powiększeniu od 4 do 50 razy (a przy użyciu kolpomikroskopu - do 400 razy). W badaniu ocenia się strukturę przestrzenną nabłonka, jego barwę, układ i przejrzystość oraz rysunek naczyń krwionośnych. Na tej podstawie opracowano kolposkopową klasyfikację zmian szyjki macicy: prawidłowe obrazy kolposkopowe (grupa 1); nieprawidłowe obrazy kolposkopowe (grupa 2); niejasne obrazy kolposkopowe (grupa 3); inne obrazy kolposkopowe (grupa 4). Stwierdzenie obecności zmian z 2 i 3 grupy jest wskazaniem do pobrania wycinków celowanych lub pobrania wymazów cytologicznych z kanału szyjki macicy Cytologia polega na mikroskopowej ocenie komórek nabłonka szyjki macicy pobranych specjalną szczoteczką. Zdolność wykrywania chorób jednokrotnie wykonanej cytologii nie jest wysoka (60-70%), co powoduje, że badanie trzeba okresowo powtarzać (min. co 3 miesiące) Test Dna HPV metoda molekularna oparte na technologii Real Time PCR. Jest to test genetyczny, który pozwala na dokładne określenie, jakim typem wirusa HPV pacjent lub pacjentka został/a zakażony/a. Technika oparta na badaniu DNA precyzyjnie określa obecność oraz ilość DNA wirusa w organizmie. Dzięki temu wynik testu DNA posiada dużo większą dokładność niż inne testy do diagnostyki HPV. pozwala również wyjaśnić niejasny wynik cytologiczny oraz umożliwia monitorowanie leczenia.

Szczepionka Szczepionka dopuszczona w Polsce do obrotu od 21.09.06 nosi nazwę Silgard. Jest szczepionką czterowalentną, zawierającą czynniki indukujące w organizmie zaszczepionego człowieka wytworzenie przeciwciał skierowanych przeciwko wirusom HPV 6,11,16 i 18. Przeciwciała utrzymują się przez 5 lat. Podanie dawki przypominającej po tym okresie umożliwi układowi immunologicznemu wyprodukować nowe przeciwciała. Szczepionka pozwala uniknąć dysplazji szyjki macicy, stanów przed i nowotworowych sromu oraz brodawek zewnętrznych narządów płciowych związanych z zakażeniem HPV 6,11,16 i18. Szczepionkę podaje się w trzech dawkach; pierwsza dawka „0” druga dawka po 2 miesiącach od dawki „0” trzecia po 6 miesiącach (nie wcześniej niż po 3 miesiącach od 2 dawki) Wszystkie trzy dawki powinny zostać podane w ciągu 1 roku. Czas ochrony wynosi 4,5 roku

Adresy Kliniki wykonujące test na DNA HPV http://www.test-hpv.pl/component/option,com_catalog/Itemid,278/ Spis adresów klinik na terenie całej Polski w, których można wykonać bezpłatnie badanie cytologiczne: www.rakszyjkimacicy-profilaktyka.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=34&Itemid= Profilaktyka jest podstawą zapobiegania rakowi szyjki macicy, więc warto przebadać się już teraz. Wczesne wykrycie zmian nowotworowych daje szansę na całkowite wyleczenie.

Bibliografia Tekst : World Health Organization. State of the art new vaccines research and development: Initiative for Vaccine Research. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003:1-74. World Health Organization, Initiative for Vaccine Research. Available at http://www.who.int/vaccine_research/diseases/hpv/en/index.html Jansen, Kathrin, Shaw, Alan. Human Papillomavirus Vaccines and Prevention of Cervical Cancer, Annual Review of Medicine 2004;55:319-331. www.profilaktykarsm.pl/content/page.jsf?resource=AdvancedArticle&id=8 www.test-hpv.pl/test_hpv/dlaczego_warto_zrobic_test_na_hpv.html www.zdrowie.med.pl/uk_rozrodczy/badania/kolpo.html www.rakszyjkimacicy-profilaktyka.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=34&Itemid= www.maluchy.pl/artykul/238 www.hpv.pl/articles/6051 Obrazy: http://sciencenotes.wordpress.com/2008/09/24/hpv-innoculation-protects-against-three-cancers/ http://bip.visacom.pl/psse_wegorzewo/rysunki/20090316123347-strzykawka.jpg http://www.profilaktykarsm.pl/content/page.jsf?resource=AdvancedArticle&id=8 http://www.magazyndomowy.pl/nadzerka-to-jeszcze-nie-rak/