ZAWROTY GŁOWY I ZABURZENIA RÓWNOWAGI Magdalena Józefowicz-Korczyńska ZAWROTY GŁOWY I ZABURZENIA RÓWNOWAGI Katedra Otolaryngologii UM w Łodzi

Zawrót głowy jest to iluzja ruchu, najczęściej o charakterze wirowym, otoczenia lub osoby VERTIGO

Mniej specyficzne dolegliwości: bujanie, popychanie, ściąganie,falowanie, zaburzenia orientacji, wrażenie ruchu w głowie, oszołomienie, niestabilność DIZZINESS

Objawy uszkodzenia układu równowagi ZAWROTY GŁOWY objaw subiektywny OCZOPLĄS odruch przedsionkowo-okoruchowy ZABURZENIA RÓWNOWAGI odruch przedsionkowo-rdzeniowy (objawy obiektywne)

Ośrodkowa część układu przedsionkowego integruje informacje o położeniu ciała w przestrzeni dzięki bodźcom z narządu wzroku narządu przedsionkowego proprioceptorów mięśni i stawów

Zawroty głowy to jedna z najczęściej zgłaszanych dolegliwości W praktyce lekarzy rodzinnych są powodem 5-10% wizyt 10-20% powodem konsultacji laryngologicznej lub neurologicznej najczęstsze przyczyny zaburzenia naczyniowe 15% procesy zapalne ucha 12% urazy głowy 15% nie można ustalić rozpoznania 24% zapalenie neuronu przedsionkowego 3% choroba Meniere’a 3,3% guzy kata mostowo-móżdżkowego 1,5%

Uszkodzenia obwodowe Ucho zewnętrzne woszczyna, ciało obce uciskające błonę bębenkową. złośliwe zapalenie ucha zewnętrznego,

Uszkodzenia obwodowe Ucho środkowe: nieżyt trąbki słuchowej ostre zapalenie ucha środkowego: wirusowe, bakteryjne przewlekłe zapalenie ucha środkowego z perlakiem powodujące przetokę na kanale półkolistym poziomym.

Ucho wewnętrzne Ostre zapalenie błędnika: swoiste, nieswoiste Urazy błędnika: uszkodzenie w następstwie złamania piramidy kości skroniowej, uszkodzenie jatrogenne błędnika zabiegi operacyjne, uraz akustyczny uraz okołoporodowy piramidy kości skroniowej

Ucho wewnętrzne Choroba Meniere’a Zaburzenia mikrokrążenia w uchu wewnętrznym - krwotok do błędnika, skurcz lub zakrzep tętnicy doprowadzającej. Zawroty położeniowe Otoskleroza (postać błędnikowa)

Ucho wewnętrzne Zatrucia (tlenek węgla, rozpuszczalniki) Nowotwory ucha wewnętrznego Zmiany wrodzone, niedorozwój ucha wewnętrznego Łagodne położeniowe zawroty głowy typu łagodnego Zapalenie neuronu przedsionkowego

Uszkodzenia ośrodkowe Zaburzenia krążenia krwi w OUN i niewydolność w układzie tętniczym kręgowo-podstawnym niewydolność tętnic móżdżkowych: dolnej przedniej lub dolnej tylnej uogólniona miażdżyca naczyń mózgowych

Uszkodzenia ośrodkowe Urazy z lub bez złamania podstawy czaszki (pourazowe zawroty głowy trwają miesiącami) wstrząśnienie mózgu stłuczenie mózgu Stany zapalne OUN i opon mózgowych - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych ropień mózgu

Uszkodzenia ośrodkowe Choroby demielizacyjne (stwardnienie rozsiane) i zwyrodnieniowe Guzy nadnamiotowe i podnamiotowe: móżdżku, pnia mózgu, kąta mostowo-móżdżkowego Migrena Padaczka

Ogólnoustrojowe przyczyny zawrotów głowy Alergia: zazwyczaj pokarmowa Anemia Miażdżyca naczyń obwodowych i centralnych Awitaminoza Choroby serca: zaburzenia rytmu serca Zatrucie lekami: alkohol, nikotyna, streptomycyna, gantamycyna, barbiturany, opioidy.

Ogólnoustrojowe przyczyny zawrotów głowy Niedociśnienie Nadciśnienie Choroby metaboliczne: cukrzyca, niewydolność nerek i endokrynologiczne (niedoczynność tarczycy, menopauza, krwawienie miesięczne) Choroby krwi Zawroty psychogenne Zawroty związane ze zmianami w stawie skroniowo-żuchwowym.

Inne przyczyny Oczne Zaburzenia refrakcji Zaburzenia czynności mięśni gałkoruchowych Jaskra Zawroty psychogenne Zawroty związane ze zmianami w stawie skroniowo-żuchwowym

Badanie pacjentów z zawrotami głowy Wywiad – często wystarcza do postawienia rozpoznania Charakter zawrotu głowy zawroty układowe “vertigo” - halucynacja ruchu wirowego zawroty nieukładowe “dizziness” uczucie niestabilności, chwiania się, padania w jedną stronę, popychania, unoszenia, zapadania się, jakby upojania , dezorientacja w przestrzeni, niepokój, napady paniki itp. zmiany niedokrwienne często mroczki przed oczyma, zatarcie konturów przedmiotów, uczucie ciężaru w głowie, podwójne widzenie, ograniczenie pola widzenia

Zawroty głowy - diagnostyka Różnicowanie zespół obwodowy - ośrodkowy Zawrót głowy Obwodowy Ośrodkowy typ układowy nieukładowy początek nagły lub napadowo zwykle powoli napady minuty-godziny sekundy czas trwania tygodnie(1-4 tyg.) miesiące-lata nasilenie ruch głowy największe na początku zmienne nasila bez wpływu

Zawroty głowy - diagnostyka Różnicowanie zespół obwodowy - ośrodkowy Obwodowy Ośrodkowy słuch często niedosłuch i szum rzadko wzrok nie często zab. przy tomności nie czasami bóle głowy Objawy inne neurolo giczne nie, poza n. VII czasami

Choroba Menier’a Triada objawów zawroty głowy 95% niedosłuch o charakterze fluktuacyjnym 96% szumy uszne 84% + uczucie ciśnienia w uchu 33%

Etiologia choroby Menier’a Nieznana –wodniak błędnika Prawdopodobne przyczyny - czynniki genetyczne alergiczne naczyniowe infekcje immunologiczne

Choroba Menier’a Zachorowalność Kobiety/mężczyźni 1/1 4.3/100 000 w Finlandii 27.0/100 000 we Włoszech Kobiety/mężczyźni 1/1 Kobiety wiek 30-40 lat mężczyźni 40-50 lat Częściej jednostronnie (obu 15-20%) Im dłużej trwa choroba tym częściej zajęte drugie ucho

Zapalenie neuronu przedsionkowego Nagłe, silne zawroty głowy z oczopląsem, silne dolegliwości wegetatywne Brak upośledzenia słuchu Brak dolegliwości neurologicznych

Zapalenie neuronu przedsionkowego Nagłe uszkodzenie błędnika Etiologia niepotwierdzona – wirusowa? Głównie u młodych ludzi Kobiety/mężczyźni 1/1