TECHNICZNY UNIWERSYTET OTWARTY Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Światowa polityka energetyczna a ekologia Zbigniew Łucki Wydział Zarządzania AGH

BP Statistical Review of World Energy June 2004 OIL 4 Reserves 6 Production 9 Consumption 12 Regional consumption – by product group 14 Prices 15 Stocks 16 Refining 18 Trade movements NATURAL GAS 20 Reserves 22 Production 25 Consumption 28 Trade movements 29 Prices COAL 30 Reserves 30 Prices 32 Production 33 Consumption NUCLEAR ENERGY 34 Consumption HYDROELECTRICITY 35 Consumption PRIMARY ENERGY 37 Consumption 38 Consumption by fuel 40 Fossil fuel reserves-to-production (R/P) ratios 40 Consumption – per capita SKĄD WZIĄĆ DANE? Energy in focus BP Statistical Review of World Energy June 2004 Putting energy in the spotlight BP Statistical Review of World Energy June 2005 Http://www.bp.com

ILE ENERGII ZUŻYWA LUDZKOŚĆ?

JAKIE SĄ ŹRÓDŁA ENERGII? ILE ENERGII ZUŻYWA JEDEN CZŁOWIEK? JAKIE SĄ ŹRÓDŁA ENERGII? węgiel kamienny i brunatny ropa naftowa gaz ziemny energia jądrowa energia wodna i inne źródła odnawialne (wiatr, drewno, słońce, biomasa i in.)

JAKA JEST EKOLOGICZNOŚĆ TYCH ŹRÓDEŁ? Najbardziej przyjazna środowisku jest energetyka jądrowa: brak emisji dwutlenku węgla do atmosfery brak jakichkolwiek innych zanieczyszczeń powstaje wypalone paliwo, niewielka ilość mało aktywnych odpadów promieniotwórczych oraz ciepło odpadowe

SKĄD WIĘC ŚWIAT CZERPAŁ ENERGIĘ?

A SKĄD JĄ CZERPIE OBECNIE? GAZ ZIEMNY PALIWEM XXI WIEKU ROŚNIE UDZIAŁ ENERGII JĄDROWEJ I ODNAWIALNEJ

SKĄD CZERPIĄ ENERGIĘ POSZCZEGÓLNE KRAJE?

STRUKTURA ZUŻYCIA PALIW PIERWOTNYCH W POSZCZE-GÓLNYCH KRAJACH W 2004 ROKU

USA 1965-2004

WĘGIEL KAMIENNY I BRUNATNY

GAZ ZIEMNY

ENERGIA JĄDROWA W końcu 2004 r. na świecie pracowało 440 energetycznych reaktorów jądrowych, dających około 16% energii elektrycznej świata W Ameryce Północnej pracowało 121 reaktorów (USA - 104, Kanada - 17) Na Dalekim Wschodzie pracują 104 bloki (Japonia - 54 reaktory, Korea Płd. - 19) Europa Zachodnia - 137 reaktorów, Unia Europejska - 156 (Francja - 59 reaktorów) Europa Środkowa i Wschodnia - 69 reaktorów (Rosja - 31, Ukraina - 15, Słowacja - 6, Czechy - 6, Węgry - 4, Bułgaria - 4) W promieniu 300 km wokół Polski znajduje się kilkadziesiąt pracujących energetycznych reaktorów jądrowych!!!

W 2004 roku włączono do sieci 5 nowych reaktorów: 2 na Ukrainie, po 1 w Chinach, Japonii i Rosji W różnych stadiach budowy znajduje się obecnie 26 dalszych reaktorów, z czego 17 w krajach Dalekiego Wschodu, 2 w Chinach, 2 na Tajwanie, 1 w Korei Płd., 3 w Japonii, 9 w Indiach Nowe elektrownie jądrowe ma budować Finlandia, Francja i Bułgaria Stare reaktory zastępuje się nowymi ZALETY ENERGETYKI JĄDROWEJ brak zanieczyszczenia atmosfery duże bezpieczeństwo energetyczne (zasoby uranu rozproszone, nie ma możliwości uzależnienia się od jednego dostawcy) pełne zabezpieczenie przed awarią poprzez traktaty międzynarodowe, przepisy i procedury stabilność kosztów produkowanej energii

PODSUMOWANIE

DLACZEGO JESTEŚMY TAK ZACOFANYM KRAJEM?

JAKIE SĄ OBJAWY DOMINACJI GÓRNICTWA? Wieloletnia fobia gazowa władz (wszystkie gazociągi omijają Polskę, wyjątkiem jest 1 gazociąg jamalski - gazociąg bałtycki potwierdza regułę) Wycofanie się z projektów dostaw gazu ziemnego z Norwegii i Danii, ograniczenie zakupów gazu w Rosji Wstrzymanie budowy elektrowni w Żarnowcu i Klempiczu przy pierwszej nadarzającej się okazji (strata około 1 miliarda dolarów) Prowadzenie polityki energetycznej nastawionej na dominację węgla na dalsze dziesięciolecia Prowadzenie natarczywej propagandy prowęglowej, najczęściej przy użyciu kłamstw i półprawd Zabronienie instytucjom i przedsiębiorstwom państwowym (np. PGNiG) rozpatrywania strategii naruszającej interesy górnictwa Wprowadzenie nieoficjalnej cenzury na publikacje antywęglowe

W żadnym wariancie prognostycznym nie przewidziano spadku zużycia węgla!!! Wykazano, że warianty przewidujące zamrożenie ilości zużywanego węgla i pokrywanie gazem ziemnym przyrostu zapotrzebowania na energię są mniej dla społeczeństwa korzystne od wariantów polegających na zwiększaniu zużycia węgla. „Uruchomienie pierwszej elektrowni jądrowej przed rokiem 2020 uważa się za niemożliwe, ponieważ czas trwania procesu inwestycyjnego w kraju, który nie ma w tym zakresie prawie żadnych doświadczeń, ocenia się na 10 lat, a czas trwania poprzedzającej inwestycję kampanii społecznej na rzecz akceptacji energetyki jądrowej na 5 lat”.

PROPAGANDA, KŁAMSTWA I PÓŁPRAWDY BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE - MIT: “zagrożeniem dla bezpieczeństwa energetycznego każdego kraju nie jest sam fakt importu paliw, może nim by natomiast zła struktura tego importu, nierzetelni dostawcy, niekorzystne ceny lub niekorzystne klauzule kontraktów”. Bezpieczny jest ten, kto jest mądry i bogaty!!! TANIOŚĆ WĘGLA - NIEPRAWDA: do przemysłu węglowego włożono w zeszłych latach bliżej nieokreślone i nieujawnione społeczeństwu kwoty (czasem któryś z polityków przyzna się, że to było kilkadziesiąt miliardów złotych) nie wspominając o ulgach, oddłużeniach i innych formach subsydiowania. Dlaczego dotacje są dalej, gdy przemysł węglowy ogłasza duże zyski? WIELKIE ZASOBY WĘGLA W POLSCE - MIT: mamy tylko 2,3% zasobów światowych, kilkakrotnie mniej niż USA, Rosja, Chiny, Indie, Australia, Niemcy, Ukraina i RPA. Dlaczego inni wolą gaz? GOSPODARKA ŚWIATOWA WRACA DO WĘGLA - KŁAMSTWO: w latach 1999-2004 zużycie węgla w UE wzrosło o 4,4% a zużycie całkowite energii o 5,1%. Obraz światowy psują Chiny!

ZUŻYCIE WĘGLA STALE ROŚNIE I BĘDZIE ROSŁO - PÓŁPRAWDA: rosło, rośnie i będzie rosło, ale wolniej niż innych źródeł energii. Udział węgla w bilansie energetycznym systematycznie maleje. POLSKA POWINNA INWESTOWAĆ W CHEMICZNĄ PRZERÓBKĘ WĘGLA, W JEGO ZGAZOWANIE POD ZIEMIĄ I INNE „CZYSTE” TECHNOLOGIE WĘGLOWE - MIT: nie stać na to ani technicznie, ani finansowo. Wielkie korporacje naftowe od dawna wspólnie pracują nad nowymi źródłami energii. POLSKIE SPOŁECZEŃSTWO NIE CHCE ENERGII JĄDROWEJ - NIEPRAWDA: badania z 2004 r. wykazały, że tylko 38% jest przeciw (42% za, 20% nie ma zdania). WĘGIEL BĘDZIE PODSTAWOWYM ŹRÓDŁEM ENERGII NA ŚWIECIE PRZEZ NAJBLIŻSZE 200 LAT, GDYŻ ROPA I GAZ SIĘ WYCZERPIĄ - MIT: kto wie co będzie za 200 lat przy tak szybkim postępie? 200 lat temu była bitwa cesarzy pod Austerlitz! KTO ATAKUJE PRZEMYSŁ WĘGLOWY POPEŁNIA ZDRADĘ NARODOWĄ - KŁAMSTWO: obowiązkiem ludzi światłych jest walczyć o prawdę. Obowiązkiem polityków wiedzieć co się dzieje w świecie.

PRZYKŁAD KŁAMSTW Artykuł Zbigniewa Bartusia Kurek bezpieczeństwa, zamieszczony w Dzienniku Polskim 2 grudnia 2005 roku i przekonywujący do inwestowania w produkcję benzyny z węgla. „...już w ciągu najbliższych dwudziestu lat pozycję w czołówce źródeł energii odzyska węgiel.” (każdemu wolno marzyć) „...higieniczna Dania uzyskuje z węgla 95 proc. energii.” (kłamstwo: z węgla tylko 23,9% - z gazu 26,6%, reszta z ropy) „Optymiści roztaczają więc wizję Polski, która gwarantuje bezpieczeństwo energetyczne sobie, ale i pomaga je zagwarantować UE.” (a tymczasem ci idioci budują gazociągi, porty LNG i elektrownie jądrowe?) „Jednak europejska ucieczka od węgla jest czymś wyjątkowym i mylącym.” (kłamstwo: wszyscy już dawno uciekli - gdyby nie Chiny, węgiel spadłby na trzecią pozycję za gazem) „W USA połowa energii pochodzi z węgla” (kłamstwo: z węgla tylko 24,2% - z ropy 40%, 25% z gazu i 8% z elektrowni jądrowych)

TRZEBA OBUDZIĆ SPOŁECZEŃSTWO!!! CO MOŻNA NA TO PORADZIĆ? TRZEBA OBUDZIĆ SPOŁECZEŃSTWO!!! SPOŁECZEŃSTWO MUSI WYMÓC NA POLITYKACH MODERNIZACJĘ POLSKIEJ ENERGETYKI Najbardziej szkodliwy ekologicznie nie jest sam fakt zużywania dużych ilości węgla (elektrownie węglowe są prawie wszędzie), ale zużywania go w 50% w postaci nieprzetworzonej. Polska jest na jednym z końcowych miejsc w Europie pod względem zużycia energii elektrycznej!

DLACZEGO TRZEBA OBUDZIĆ SPOŁECZEŃSTWO? Społeczeństwo nie zna rzeczywistości, gdyż charakter energetyki - jako takiej - uniemożliwia bezpośrednie porównywanie Polski z innymi krajami (co jest możliwe np. w przypadku autostrad). Badania przeprowadzo-ne na próbie statystycz-nej 1000 osób wykazały bardzo niską świado-mość energetyczną Polaków

INNE PYTANIA W ANKIECIE Jakie źródło energii dominuje w: we Francji (energia jądrowa: 42% odpowiedzi prawidłowych) w Norwegii (energia wodna: 61% odpowiedzi prawidłowych) w Niemczech (ropa naftowa: 19% odpowiedzi prawidłowych) na Węgrzech (gaz ziemny: 22% odpowiedzi prawidłowych) w Polsce (węgiel: 92% odpowiedzi prawidłowych) na Ukrainie (gaz ziemny: 26% odpowiedzi prawidłowych) w Rosji (gaz ziemny: 47% odpowiedzi prawidłowych) OSIĄGNIĘCIA FRANCJI I NORWEGII SĄ NAGŁAŚNIANE PRZEZ NICH SAMYCH (FILMY OŚWIATOWE, TV, PRASA) I W PROGRAMACH SZKOLNYCH - TO DALEKO, WIĘC WOLNO ZMIANY, JAKIE ZASZŁY W NIEMCZECH, NA WĘGRZECH I NA UKRAINIE, NIE SĄ ROZPOWSZECHANIANE - TO BLISKO, WIĘC NIE WOLNO

KTO MA OBUDZIĆ SPOŁECZEŃSTWO I POLITYKÓW? MY Wzywam wszystkich ludzi wykształconych do rozpoczęcia lobbingu na rzecz uczynienia Polski państwem nowoczesnym także w dziedzinie energetyki. Zacofana energetyka to tak, jakby ktoś zmuszał ludzi do kupowania samochodów sprzed pół wieku lub oferował obowiązkowo usługi telekomunikacyjne na poziomie 1970 roku. TRZEBA WALCZYĆ, ŻEBY NOWY RZĄD NIE STAŁ SIĘ “FILIĄ PRZEMYSŁU GÓRNICZEGO” I ZDOBYŁ SIĘ NA DECYZJE, KTÓRE ZACHODNIO-EUROPEJCZYCY ORAZ CZESI, SŁOWACY I WĘGRZY, A TAKŻE NASI WSCHODNI SĄSIEDZI, PODJĘLI WIELE LAT TEMU!

CO JESZCZE POWINNO SIĘ WIEDZIEĆ O ENERGII? W krajach rozwiniętych przeciętny „zjadacz chleba” spotyka się bezpośrednio z trzema rodzajami energii przetworzonej: energia elektryczna gaz ziemny paliwa ciekłe, pochodne ropy naftowej } dostarczane poprzez sieci W krajach anglosaskich wprowadzono do sieciowych monopoli naturalnych konkurencję, stwarzając w elektroenergetyce i gazownictwie system wolno-rynkowy, taki jak przy sprzedaży paliw ciekłych Premier Tony Blair na Zamku Królewskim w Warszawie (30 maja 2003): Musimy być zdolni do rywalizacji z innymi w skali całego globu. Musimy dążyć do liberalizacji energetyki, telekomunikacji i innych działów gospodarki. Musimy zakończyć pracę nad stworzeniem jednolitego europejskiego rynku. Ceny energii w Europie były wyższe o 30% niż w USA, wprowadzenie konkurencji ma dać oszczędność do 40%.

NA CZYM POLEGA LIBERALIZACJA ENERGETYKI? Unia Europejska ją wprowadza!!! oddzielenie operacji zakupu energii jako towaru od usługi jej przesyłu (genialny pomysł) wprowadzenie swobodnego dostępu do sieci elektrycznych i gazowych (TPA - third party access) nowa struktura kontraktów na zakup energii: długoterminowe, krótkoterminowe i natychmiastowe powstanie rynku papierowego obrotu energią (giełd energii) każdy może handlować energią, tak jak np. benzyną prawo wyboru dostawcy energii przez każdego jej odbiorcę rynek hurtowy energii uwolniony od 1 lipca 2004 roku rynek detaliczny energii uwolniony od 1 lipca 2007 roku liberalizacja rynku energii zdała egzamin w Wielkiej Brytanii i innych krajach

JAKIE TO POWODUJE ZMIANY W ENERGETYCE? Pojawiła się konkurencja pomiędzy dostawcami energii, muszą oni stosować marketing z prawdziwego zdarzenia i walczyć o zdobycie i utrzymanie klienta firmy walczą o udział w rynku, dbają o swoją markę handlową doskonałość techniczna i niezawodność przestały być najważniejsze dostawcy skupiają swą działalność na identyfikacji i zaspokajaniu potrzeb klientów w trakcie całej drogi energii od odwiertu do palnika lub od elektrowni do żarówki nie zawsze cena jest najważniejsza, liczy się też jakość obsługi klienta i dodatkowe świadczenia w firmach energetycznych najważniejsi stali się handlowcy zaczęto gromadzić informacje potrzebne do walki z konkurencją pojawił się handel elektroniczny gazem (e-business, e-commerce) oraz wielka gama różnorodnych produktów energetycznych powstały firmy multienergetyczne, dostarczające różne media

CO Z TEGO MAJĄ (BĘDĄ MIEĆ) ODBIORCY ENERGII? Przed liberalizacją odbiorcy byli przywiązani - jak chłopi pańszczyźniani - do swojego dostawcy, musieli brać prąd i gaz od monopolisty (który o nich nie dbał) i płacić tyle ile on żądał Na wolnym rynku odbiorca ma możliwość wyboru dostawcy energii według własnego upodobania tak jak w przypadku wszystkich innych towarów kierując się ceną, rodzajem i cechami produktu, marką firmy, poziomem obsługi, kaprysem, promocjami i innymi czynnikami Na rynku będą firmy krajowe, zagraniczne, międzynarodowe, które będą kupować energię od producentów krajowych i zagranicznych na zasadach konkurencji i transportować do odbiorców sieciami WOLNY RYNEK PRĄDU I GAZU BĘDZIE FUNKCJONOWAŁ PODOBNIE JAK INNY SEKTOR SIECIOWY - USŁUG TELEKOMUNIKACYJNYCH I PODOBNIE JAK W PRZYPADKU USŁUG TELEFONICZNYCH BĘDZIE SIĘ RODZIŁ Z DUŻYMI KŁOPOTAMI