WODA W SKAŁACH Tomasz Olichwer, Marta Stączek Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Geologicznych Zakład Hydrogeologii Podstawowej

Prezentacja jest graficznym zobrazowaniem zagadnień przedstawionych na warsztatach „Woda w skałach” prezentowanych w ramach konferencji inauguracyjno-promocyjnych Projektu Ekologia Pokaz obejmmował najprostsze, najtańsze i najbardziej reprezentatywne ćwiczenia dla danych treści. Można je przeprowadzić przy minimalnym nakładzie środków i z wykorzystaniem podstawowego sprzętu laboratoryjnego.

Hydrogeologia - nauka o wodach podziemnych (z greckiego: hydro - woda, geo - ziemia, logos - nauka).

ILOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH Jak dużo wody schowanej jest pod ziemią? Rzeki, jeziora – 1,25 ml

WARSTWA WODONOŚNA

… POROWATOŚĆ Dlaczego woda może wsiąkać w ziemię? … To, jak woda porusza się pod ziemią zależy od następujących czynników: Budowy podłoża: skonsolidowany czy nieskonsolidowany materiał rodzaj i kształt ziaren tworzących warstwę wodonośną Występowania pustych przestrzeni i wielkości pustych przestrzeni między ziarnami - POROWATOŚCI

PRZYKŁADY LUŹNYCH (NIESKONSOLIDOWANYCH) OSADÓW PIASEK ŚREDNI KAMIENIE/ ŻWIR PIASEK GRUBY IŁ PIASEK BARDZO DROBNY PIASEK DROBNY PYŁ

Osady skonsolidowane PIASKOWIEC MUŁOWIEC

Jak zmierzyć ilość wolnych przestrzeni w skale? Objętość porów = Vw1 – Vw2

Rodzaj skały Porowatość [%] Porowatości wybranych skał Rodzaj skały Porowatość [%] Żwir 20 – 55 Piasek 20 – 48 Glina 24 – 42 Ił 35 – 70 Granit 0,2 – 2,2 Od czego zależy porowatość? Od czego zależy porowatość skał? Wysortowanie osadu Wielkość ziaren Ułożenie ziaren kształt ziaren Duża porowatość Mała porowatość

Utwory przepuszczalne Utwory nieprzepuszczalne Porowatość mówi nam jak dużo wody może znajdować się w skale O tym jak szybko woda może przepływać przez skałę informuje nas przepuszczalność Utwory przepuszczalne Utwory nieprzepuszczalne Porównanie przepuszczalności wybranych utworów

PRZEPUSZCZALNOŚĆ

Pobór wód podziemnych

Pobór wód podziemnych Studnie: pierwsze powstają 8 tys. lat p.n.e. kopane ręcznie 2,5 tys. lat p.n.e są obecne w domach prywatnych i na placach publicznych z tego okresu, z obszaru Egiptu i Palestyny znane są studnie o głębokości 80-180 m

Pobór wód podziemnych Model studni Strefa aeracji Zwierciadło wody podziemnej Skąd nazwa abisynka Strefa saturacji ABISYNKA - nazwa pochodzi od Abisynii, gdzie w czasie wojny w 1868 r. Anglicy zastosowali tego typu studnie.

Czy wodę podziemną można wydobywać dowoli? W 60% europejskich miast powyżej 100 000 mieszkańców zasoby wód podziemnych są eksploatowane szybciej niż uzupełniane.

Zanieczyszczenie wód podziemnych Zanieczyszczenie wód podziemnych jest trwałe

Woda podziemna przepływając przez skały (filtrując) oczyszcza się

Zanieczyszczenie wód powierzchniowych – problem światowy 14 razy rzeka Wisła Każdego roku na świecie do śródlądowych wód powierzchniowych zrzucane jest 450 km3 ścieków - to tyle wody ile Wisła w ciągu 15 lat wlewa do Bałtyku. W krajach rozwijających się średnio 90-95% zanieczyszczeń pochodzących z gospodarstw domowych i około 75% ścieków przemysłowych jest zrzucanych do wód bez oczyszczania.

Dziękuję za uwagę...