ASSESSMENT 1 POSTĘPOWANIE Z CHORYM PO URAZIE GŁOWY

ASSESSMENT 2 Każdego chorego po urazie (głowy, klatki piersiowej, brzucha, kończyn etc) ocenia się wg takiego samego schematu= BTLS Każdego chorego po urazie (głowy, klatki piersiowej, brzucha, kończyn etc) ocenia się wg takiego samego schematu= BTLS

ASSESSMENT 3 Szybkie Badanie Urazowe- głowa Widoczne obrażenia Widoczne obrażenia Krwawienie Krwawienie Bolesność Bolesność Krwiaki podskórne Krwiaki podskórne Objaw Battlea Objaw Battlea Oczy szopa (krwiaki okularowe) Oczy szopa (krwiaki okularowe)

ASSESSMENT 4

5 Rany skóry głowy Skóra owłosiona głowy jest bogato unaczyniona i często mocno krwawi przy zranieniach. Skóra owłosiona głowy jest bogato unaczyniona i często mocno krwawi przy zranieniach. Szczególną uwagę należy zwrócić na dzieci, które krwawią tak samo jak dorośli, ale mają mniejszą objętość krwi. Szczególną uwagę należy zwrócić na dzieci, które krwawią tak samo jak dorośli, ale mają mniejszą objętość krwi. Pierwsza pomoc- o ile nie stwierdza się niestabilnego złamania kości w dnie rany, można zastosować ucisk bezpośredni. Pierwsza pomoc- o ile nie stwierdza się niestabilnego złamania kości w dnie rany, można zastosować ucisk bezpośredni.

ASSESSMENT 6 NASTĘPSTWA URAZU MÓZGU URAZY PIERWOTNE - uszkodzenie tk. mózgowej wynikające z bezpośredniego działania urazu - powstają w chwili urazu nie mamy na nie żadnego wpływu - powstają w chwili urazu nie mamy na nie żadnego wpływu URAZY WTÓRNE - powstają w następstwie obrażeń towarzyszących - wynikają z zaburzeń ukrwienia i perfuzji tkanki mózgowej - ich rozległość i głębokość możemy ograniczyć!!

ASSESSMENT 7 PRZYCZYNY WTÓRNEGO USZKODZENIA MÓZGU U CHORYCH PO URAZACH CZASZKOWO-MÓZGOWYCH Przyczyny wewnątrzczaszkowe (będące następstwem urazu pierwotnego): -Nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, Niskie ciśnienie przepływu mózgowego, Wgłobienie mózgu, Pourazowy kurcz naczyniowy Przyczyny pozaczaszkowe =niedokrwienie, niedotlenienie, niedożywienie mózgu: -Hipotensja, Hipoksja, Hiper-, Hipokapnia, Hiper-, Hipoglikemia Hiper-, Hipoglikemia

ASSESSMENT 8 czaszka kostna: mózg, naczynia krwionośne, płyn mózgowo-rdzeniowy czaszka kostna: mózg, naczynia krwionośne, płyn mózgowo-rdzeniowy Wzrost objętości któregokolwiek ze składowych powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz jamy czaszki, a tym samym może dojść do przerwania przepływu krwi przez mózg Wzrost objętości któregokolwiek ze składowych powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz jamy czaszki, a tym samym może dojść do przerwania przepływu krwi przez mózg Anatomia i fizjologia mozgoczaszki

ASSESSMENT 9 - ciśnienie wewnątrzczaszkowe ICP (intracranial pressure): ciśnienie, jakie wywiera zawartość czaszki; ok.15mmHg - ciśnienie perfuzji mózgowej CPP (cerebral perfusion pressure): ciśnienie krwi przepływającej przez mózg; conajmniej 70mmHg (cerebral perfusion pressure): ciśnienie krwi przepływającej przez mózg; conajmniej 70mmHg - przepływ krwi przez mózg CBF – cerebral blood flow; nie mniejsze niż 20ml/100g/min. -CPP zależy od MAP (średniego ciśn.tętniczego), oraz od ICP (ciśnienia wewnątrzczaszkowego) Parametry śródmózgowe

ASSESSMENT 10 CPP = MAP – ICP, czyli: CPP = MAP – ICP, czyli: By przepływ krwi przez mózg był prawidłowy musi być odpowiednio niskie ciśnienie śródczaszkowe oraz odpowiednio wysokie ciśnienie tętnicze krwi ! By przepływ krwi przez mózg był prawidłowy musi być odpowiednio niskie ciśnienie śródczaszkowe oraz odpowiednio wysokie ciśnienie tętnicze krwi !

ASSESSMENT 11 WZROST CIŚNIENIA WEWNĄTRZCZASZKOWEGO

ASSESSMENT 12 czaszka kostna: mózg, naczynia krwionośne, płyn mózgowo-rdzeniowy czaszka kostna: mózg, naczynia krwionośne, płyn mózgowo-rdzeniowy Wzrost objętości któregokolwiek ze składowych powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz jamy czaszki, a tym samym może dojść do przerwania przepływu krwi przez mózg Wzrost objętości któregokolwiek ze składowych powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz jamy czaszki, a tym samym może dojść do przerwania przepływu krwi przez mózg Wzrost masy mózgu przez obrzęk Wzrost masy mózgu przez obrzęk Uszkodzenie naczyń krwionośnych=> krwiak Uszkodzenie naczyń krwionośnych=> krwiak Wzrost ciśnienia pmr przez przeszkodę na drodze krążenia pmr Wzrost ciśnienia pmr przez przeszkodę na drodze krążenia pmr Anatomia i fizjologia mózgoczaszki

ASSESSMENT 13 Pierwszą odpowiedzią na uraz mózgu jest obrzęk: w obrębie stłuczonego obszaru mózgu dochodzi do poszerzenia naczyń krwionośnych=> zwiększa się napływ krwi do uszkodzonego rejonu=> dochodzi do wysięku i gromadzenia się płynu w tk. mózgowej=> wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki=> ucisk na mózg i na naczynia=> objawy ogniskowe i zmniejszenie dopływu krwi do mózgu w obrębie stłuczonego obszaru mózgu dochodzi do poszerzenia naczyń krwionośnych=> zwiększa się napływ krwi do uszkodzonego rejonu=> dochodzi do wysięku i gromadzenia się płynu w tk. mózgowej=> wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki=> ucisk na mózg i na naczynia=> objawy ogniskowe i zmniejszenie dopływu krwi do mózgu

ASSESSMENT 14 Zwiększenie ilości wody w tkance mózgowej (obrzęk) to proces kilkugodzinny Zwiększenie ilości wody w tkance mózgowej (obrzęk) to proces kilkugodzinny Wczesne działania mające na celu utrzymanie prawidłowego przepływu mózgowego mogą decydować o życiu poszkodowanego!! Wczesne działania mające na celu utrzymanie prawidłowego przepływu mózgowego mogą decydować o życiu poszkodowanego!!

ASSESSMENT 15 Objawy podwyższonego ICP 1. Bóle głowy (narastające w czasie, potęgujące się przy kaszlu i parciu na stolec) 1. Bóle głowy (narastające w czasie, potęgujące się przy kaszlu i parciu na stolec) 2. Pogarszający się stan świadomości 2. Pogarszający się stan świadomości 3. Objaw Cushinga: wzrost ciśnienia tętniczego 3. Objaw Cushinga: wzrost ciśnienia tętniczego 4. Bradykardia 4. Bradykardia 5. Zaburzenia rytmu oddechowego 5. Zaburzenia rytmu oddechowego 6. Wymioty (zazwyczaj nie stanowią wczesnego objawu; częściej obserwowane są u dzieci) 6. Wymioty (zazwyczaj nie stanowią wczesnego objawu; częściej obserwowane są u dzieci) 7. Obrzęk tarczy nerwów wzrokowych 7. Obrzęk tarczy nerwów wzrokowych 8. Zaburzenia wzroku 8. Zaburzenia wzroku

ASSESSMENT 16 Odruch Cushinga zespół reakcji organizmu ludzkiego na zwiększone ciśnienie śródczaszkowe. zespół reakcji organizmu ludzkiego na zwiększone ciśnienie śródczaszkowe. Jeśli ciśnienie wewnątrzczaszkowe wzrośnie do poziomu 15 mm Hg, jest to niebezpieczne dla życia. Jeśli ciśnienie wewnątrzczaszkowe wzrośnie do poziomu 15 mm Hg, jest to niebezpieczne dla życia. Odruch ma na celu zapewnienie prawidłowego przepływu krwi przez mózg Odruch ma na celu zapewnienie prawidłowego przepływu krwi przez mózg powoduje początkowo wzrost ciśnienia tętniczego, mający zachować perfuzję mózgową. powoduje początkowo wzrost ciśnienia tętniczego, mający zachować perfuzję mózgową.ciśnienia tętniczegoperfuzję mózgowąciśnienia tętniczegoperfuzję mózgową Potem następuje bradykardia, Potem następuje bradykardia,bradykardia w końcu zmniejsza się częstotliwość oddechów = bradypnoe w końcu zmniejsza się częstotliwość oddechów = bradypnoe Kiedy ciśnienie wewnątrzczaszkowe wzrośnie do krytycznego poziomu, ustaje przepływ krwi, dochodzi do spadku ciśnienia tętniczego, zwolnienia tętna i zgonu chorego. Kiedy ciśnienie wewnątrzczaszkowe wzrośnie do krytycznego poziomu, ustaje przepływ krwi, dochodzi do spadku ciśnienia tętniczego, zwolnienia tętna i zgonu chorego.

ASSESSMENT 17 Jako że CPP zależy od MAP hipotonia w przypadku wzrostu ICP może mieć katastrofalne skutki dla pacjenta. Jako że CPP zależy od MAP hipotonia w przypadku wzrostu ICP może mieć katastrofalne skutki dla pacjenta. Należy utrzymywać ciśnienie skurczowe na poziomie conajmniej mmHg !!! Należy utrzymywać ciśnienie skurczowe na poziomie conajmniej mmHg !!!

ASSESSMENT 18 Przy urazach głowy nie dopuszczaj do niedokrwienia, niedotlenienia i niedożywienia mózgu !!! Przy urazach głowy nie dopuszczaj do niedokrwienia, niedotlenienia i niedożywienia mózgu !!!

ASSESSMENT 19 NIEDOKRWIENIE I NIEDOTLENIENIE Przyczyny niedokrwienia: Przyczyny niedokrwienia: -Hipotensja – poziom krytyczny ciśnienia skurczowego < 90 mm Hg, MAP < 70 mm Hg < 90 mm Hg, MAP < 70 mm Hg -Wysokie ciśnienie śródczaszkowe – ICP Przyczyny niedotlenienia: Przyczyny niedotlenienia: -Hipoksemia – obniżenie ciśnienia cząstkowego tlenu we krwi PaO 2 <60 mm Hg, SaO 2 <90% ma negatywne znaczenie prognostyczne u chorych z UCM. =>Przyczyna ośrodkowa lub płucna

ASSESSMENT 20 HIPERKAPNIA I HIPOKAPNIA prawidłowe PaCO mmHg Podwyższenie lub obniżenie PaCO 2 o 1 mm Hg powoduje zmianę CBF o 3 % Podwyższenie lub obniżenie PaCO 2 o 1 mm Hg powoduje zmianę CBF o 3 % Zarówno podwyższone lub obniżone stężenie pCO 2 może być przyczyną niedokrwienia: Zarówno podwyższone lub obniżone stężenie pCO 2 może być przyczyną niedokrwienia: -Wzrost pCO 2 wywołuje rozszerzenie naczyń mózgowych i wzrost objętości krwi mózgowej, (wzrost obrzęku) i tym samym wzrost ICP -Spadek pCO 2, w wyniku hiperwentylacji, < 25 mm Hg, wywołuje zwężenie naczyń mózgowych i znaczne zmniejszenie CBF, a tym samym niedokrwienie mózgu (mimo spadku ICP) < 25 mm Hg, wywołuje zwężenie naczyń mózgowych i znaczne zmniejszenie CBF, a tym samym niedokrwienie mózgu (mimo spadku ICP)

ASSESSMENT 21 A wiec zarówno hipowentylacja, jak i hiperwentylacja powodują niedokrwienie i niedotlenienie mózgu, a tym samym zwiększają śmiertelność!!! A wiec zarówno hipowentylacja, jak i hiperwentylacja powodują niedokrwienie i niedotlenienie mózgu, a tym samym zwiększają śmiertelność!!! Profilaktyczna hiperwentylacja w urazach czaszkowo-mózgowych nie jest wskazana!!! Profilaktyczna hiperwentylacja w urazach czaszkowo-mózgowych nie jest wskazana!!! Utrzymuj dobrą wentylację, tzn. Utrzymuj dobrą wentylację, tzn odd/min, czyli 1 oddech na 5-6 sek. z dużym przepływem tlenu z dużym przepływem tlenu

ASSESSMENT 22 ZAPOBIEGANIE WTÓRNEMU USZKODZENIU MÓZGU U CHORYCH Z UCM Zapewnienie prawidłowej wymiany gazowej: Zapewnienie prawidłowej wymiany gazowej: -prawidłowego utlenowania krwi tętniczej – PaO 2 ~ 100mm Hg, SaO 2 > 95% -Prawidłowego stężenia dwutlenku węgla we krwi tętniczej – PaCO 2 35 – 42mm Hg Zapobieganie hipotensji: utrzymywanie MAP > 90mm Hg Zapobieganie hipotensji: utrzymywanie MAP > 90mm Hg Utrzymywanie prawidłowej glikemii Utrzymywanie prawidłowej glikemii Zapobieganie zwyżkom ciepłoty ciała Zapobieganie zwyżkom ciepłoty ciała Profilaktyka przeciwdrgawkowa Profilaktyka przeciwdrgawkowa

ASSESSMENT 23 Zespół wgłobienia Stan, w którym nagły wzrost ciśnienia śródczaszkowego prowadzi do przemieszczenia części mózgowia z fizjologicznego przedziału anatomicznego do innego. Stan, w którym nagły wzrost ciśnienia śródczaszkowego prowadzi do przemieszczenia części mózgowia z fizjologicznego przedziału anatomicznego do innego. Wzrost ICP może wypchać część mózgu w dół, do otworu potylicznego wielkiego. Wzrost ICP może wypchać część mózgu w dół, do otworu potylicznego wielkiego. Ostre wklinowanie pnia mózgu prowadzi do nagłej śmierci w związku z uszkodzeniem ośrodka oddechowego. Ostre wklinowanie pnia mózgu prowadzi do nagłej śmierci w związku z uszkodzeniem ośrodka oddechowego.

ASSESSMENT 24 Zespół wgłobienia Zespół ten często stanowi wynik ostrego krwawienia nad- lub podtwardówkowego Zespół ten często stanowi wynik ostrego krwawienia nad- lub podtwardówkowego Chory w krótkim czasie może przestać się ruszać, oddychać i umrzeć. Chory w krótkim czasie może przestać się ruszać, oddychać i umrzeć.

ASSESSMENT 25 Zespół wgłobienia Jest to stan zagrożenia życia, objawy: -Pogarszający się stan świadomości -Szybko pojawiająca się śpiączka -Poszerzenie źrenicy i ustawienie gałki ocznej w dół i na zewnątrz po stronie uszkodzenia mózgu -Porażenie kończyny górnej i dolnej po stronie przeciwnej do uszkodzenia -Pozycja wyprostna pacjenta= prężenia (charakterystyczna dla odmóżdżenia) -Wzrost RR i spadek HR (odruch Cushinga)

ASSESSMENT 26 Zespół wgłobienia pogarszanie stanu neurologicznego: obniżenie GCS o 2 lub więcej pkt., pogarszanie stanu neurologicznego: obniżenie GCS o 2 lub więcej pkt., Pojawienie lub pogłębienie niedowładu, Pojawienie lub pogłębienie niedowładu, poszerzenie źrenic, poszerzenie źrenic, prężenia prężenia

ASSESSMENT 27 Zespół wgłobienia Jeśli w/w objawy pojawią się u chorego po ucm ryzyko wzrostu ICP i tym samym wgłobienia jest duże, dlatego wskazana jest agresywna wentylacja (by zmniejszyć ICP) nawet kosztem wystąpienia zmian niedokrwiennych!!! Jeśli w/w objawy pojawią się u chorego po ucm ryzyko wzrostu ICP i tym samym wgłobienia jest duże, dlatego wskazana jest agresywna wentylacja (by zmniejszyć ICP) nawet kosztem wystąpienia zmian niedokrwiennych!!!

ASSESSMENT 28 Zespół zagrażającego wgłobienia jest jedyną sytuacją kliniczna, kiedy istnieją wskazania do hiperwentylacji- powinno się wykonywać wdech co 3 sekundy. Zespół zagrażającego wgłobienia jest jedyną sytuacją kliniczna, kiedy istnieją wskazania do hiperwentylacji- powinno się wykonywać wdech co 3 sekundy.

ASSESSMENT 29

ASSESSMENT 30 WYTYCZNE LECZENIA W OKRESIE PRZEDSZPITALNYM 1.Wstępna diagnostyka 2.Zapewnienie drożności dróg oddechowych 3.Resuscytacja krążeniowa 4.Farmakoterapia 5.Czas 6.Monitorowanie i dokumentacja 7.Kierunek transportu

ASSESSMENT 31 WSTĘPNA DIAGNOSTYKA Wywiad - ustalić: Wywiad - ustalić: -okoliczności, w jakich doszło do urazu -dokładny czas zdarzenia -zmianę stanu chorego do chwili przybycia zespołu ratunkowego Skrócone badanie chorego: Skrócone badanie chorego: -szczególny nacisk na monitorowanie stanu neurologicznego – w okresie przedszpitalnym wykonać 3-krotne skrócone badanie neurologiczne

ASSESSMENT 32 WSTĘPNA DIAGNOSTYKA Skrócone badanie chorego: Ocena stanu neurologicznego – stan świadomości, GCS, obecność niedowładów, szerokość i reaktywność źrenic Ocena stanu neurologicznego – stan świadomości, GCS, obecność niedowładów, szerokość i reaktywność źrenic Ocena stanu układu krążenia: obecność i częstość tętna na dużych tętnicach, RR=> szukanie objawu Cushinga Ocena stanu układu krążenia: obecność i częstość tętna na dużych tętnicach, RR=> szukanie objawu Cushinga Ocena czynności oddechowej – drożność dróg oddechowych, częstość oddechu Ocena czynności oddechowej – drożność dróg oddechowych, częstość oddechu Ujawnienie obecności obrażeń pozaczaszkowych Ujawnienie obecności obrażeń pozaczaszkowych

ASSESSMENT 33 WSTĘPNA DIAGNOSTYKA – ZAPAMIĘTAJ ! Chorego z UCM należy traktować jak chorego z ostrym urazem rdzenia – transport w ułożeniu na plecach, unieruchomiony kręgosłup Jeżeli widomo, że chory z urazem czaszki jest pod wpływem alkoholu, należy zakładać, że wszystkie nieprawidłowe objawy są skutkiem urazu

ASSESSMENT 34 ZAPEWNIENIE DROŻNOŚCI DRÓG ODDECHOWYCH Natychmiastowe rozpoczęcie tlenoterapii Natychmiastowe rozpoczęcie tlenoterapii Pełna drożność dróg oddechowych – Intubacja dotchawicza Pełna drożność dróg oddechowych – Intubacja dotchawicza Ocena częstości i jakości oddechów, wykluczenie odmy opłucnowej Ocena częstości i jakości oddechów, wykluczenie odmy opłucnowej Kwalifikacja i podjęcie wentylacji mechanicznej Kwalifikacja i podjęcie wentylacji mechanicznej Monitorowanie pulsoksymetryczne Monitorowanie pulsoksymetryczne

ASSESSMENT 35 INTUBACJA DOTCHAWICZA Metoda z wyboru Metoda z wyboru Wszyscy chorzy z UCM gdy GCS<8 Wszyscy chorzy z UCM gdy GCS<8 Chorzy z umiarkowanym urazem mózgu, GCS 9-12pkt. + rozlegle obrażenia innych narządów Chorzy z umiarkowanym urazem mózgu, GCS 9-12pkt. + rozlegle obrażenia innych narządów Po zaintubowaniu chorego kontynuacja tlenoterapii – saturacja co najmniej 95% Po zaintubowaniu chorego kontynuacja tlenoterapii – saturacja co najmniej 95%

ASSESSMENT 36 INTUBACJA DOTCHAWICZA Poprzedzona natlenieniem pacjenta – 100 % O 2 Pacjenci z GCS 3 – 5 pkt. próba bez użycia środków farmakologicznych Pozostali – mała dawka thiopentalu lub propofolu W wyjątkowych wypadkach zwiotczenie – scolina 1mg/kg m.c. Ochrona przed aspiracją treści żołądkowej – manewr Sellicka

ASSESSMENT 37 WENTYLACJA MECHANICZNA Zalecana u każdego pacjenta z UCM Zalecana u każdego pacjenta z UCM Jeżeli saturacja niezadowalająca – zwiększyć FiO2 Jeżeli saturacja niezadowalająca – zwiększyć FiO2 Wskazanie do hiperwentylacji – pogarszanie stanu neurologicznego: obniżenie GCS o 2 lub więcej pkt., pojawienie lub pogłębienie niedowładu, poszerzenie źrenic, prężenia Wskazanie do hiperwentylacji – pogarszanie stanu neurologicznego: obniżenie GCS o 2 lub więcej pkt., pojawienie lub pogłębienie niedowładu, poszerzenie źrenic, prężenia

ASSESSMENT 38 RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWA Hipotensja = ciśnienie skurczowe < 90 mm Hg zwiększa śmiertelność pacjenta z UCM o 2,5 – 3,5 raza. Hipotensja = ciśnienie skurczowe < 90 mm Hg zwiększa śmiertelność pacjenta z UCM o 2,5 – 3,5 raza. Dobry dostęp dożylny Dobry dostęp dożylny Resuscytacja płynowa – 0,9% NaCl lub HAES Resuscytacja płynowa – 0,9% NaCl lub HAES Jeżeli brak poprawy – bolus Efedryny 7,5 – 12,5mg i.v. lub wlew noradrenaliny (Levonor) – leki kurczące naczynia krwionośne Jeżeli brak poprawy – bolus Efedryny 7,5 – 12,5mg i.v. lub wlew noradrenaliny (Levonor) – leki kurczące naczynia krwionośne Szukanie innych przyczyn – uraz pozaczaszkowy Szukanie innych przyczyn – uraz pozaczaszkowy Jeżeli ciśnienie skurczowe > 180 mm Hg, Ebrantil i.v; leki p/bólowe Jeżeli ciśnienie skurczowe > 180 mm Hg, Ebrantil i.v; leki p/bólowe

ASSESSMENT 39 FARMAKOTERAPIA Leczenie farmakologiczne na etapie przedszpitalnym u chorych z UCM należy podejmować tylko w określonych sytuacjach, przy uzasadnionych wskazaniach Leczenie farmakologiczne na etapie przedszpitalnym u chorych z UCM należy podejmować tylko w określonych sytuacjach, przy uzasadnionych wskazaniach U pacjentów z UCM i obserwowanym pogarszaniem się stanu neurologicznego – obniżenie GCS, poszerzenie źrenic, niedowład – konieczne jest podanie 20% Mannitolu w dawce 1,0 g/kg m.c. – U pacjentów z UCM i obserwowanym pogarszaniem się stanu neurologicznego – obniżenie GCS, poszerzenie źrenic, niedowład – konieczne jest podanie 20% Mannitolu w dawce 1,0 g/kg m.c. – Jednocześnie pogłębiamy wentylację w celu obniżenia PaCO 2 Jednocześnie pogłębiamy wentylację w celu obniżenia PaCO 2

ASSESSMENT 40 FARMAKOTERAPIA SEDACJA – u pacjentów pobudzonych, gdy nie można wentylować pacjenta mechanicznie oraz gdy wystąpi napad drgawek SEDACJA – u pacjentów pobudzonych, gdy nie można wentylować pacjenta mechanicznie oraz gdy wystąpi napad drgawek Leki: Leki: -Benzodiazepiny – Midazolam, Clonazepam -Anestetyki dożylne – Thiopental, Propofol Leki te podajemy w najmniejszych skutecznych dawkach ze względu na ryzyko obniżenia RR oraz maskowanie stanu neurologicznego Leki te podajemy w najmniejszych skutecznych dawkach ze względu na ryzyko obniżenia RR oraz maskowanie stanu neurologicznego

ASSESSMENT 41 ANALGEZJA Użycie leków w przypadku występowania reakcji bólowej – pobudzenie, wzrost RR, wzrost HR Użycie leków w przypadku występowania reakcji bólowej – pobudzenie, wzrost RR, wzrost HR U pacjentów wentylowanych mechanicznie – krótko działający opioid lub Morfina U pacjentów wentylowanych mechanicznie – krótko działający opioid lub Morfina Pełną przydatność analgetyczną przy braku niekorzystnego wpływu na oddychanie i ciśnienie ma Tramadol Pełną przydatność analgetyczną przy braku niekorzystnego wpływu na oddychanie i ciśnienie ma Tramadol

ASSESSMENT 42 CZAS Niewłaściwe lub opóźnione postępowanie z chorymi z UCM wpływa obciążająco na wyniki leczenia – operacja usunięcia krwiaka podtwardówkowego po czasie dłuższym niż 4 godziny 3 – krotnie zwiększa śmiertelność Niewłaściwe lub opóźnione postępowanie z chorymi z UCM wpływa obciążająco na wyniki leczenia – operacja usunięcia krwiaka podtwardówkowego po czasie dłuższym niż 4 godziny 3 – krotnie zwiększa śmiertelność Wybór środka transportu – gdy czas dotarcia do szpitala wyniesie ponad 30 minut należy rozważyć użycie załogi HEMS Wybór środka transportu – gdy czas dotarcia do szpitala wyniesie ponad 30 minut należy rozważyć użycie załogi HEMS

ASSESSMENT 43 MONITOROWANIE Monitorowanie stanu neurologicznego – Monitorowanie stanu neurologicznego – 3 krotnie : w chwili przybycia na miejsce wypadku, po wstępnej resuscytacji w czasie transportu oraz w trakcie przekazywania pacjenta w szpitalu 3 krotnie : w chwili przybycia na miejsce wypadku, po wstępnej resuscytacji w czasie transportu oraz w trakcie przekazywania pacjenta w szpitalu Monitorowanie za pomocą aparatury – EKG, HR, RR, SaO 2, Monitorowanie za pomocą aparatury – EKG, HR, RR, SaO 2, Prowadzenie dokładnej dokumentacji Prowadzenie dokładnej dokumentacji

ASSESSMENT 44 KIERUNEK TRANSPORTU Chory bez objawów ogniskowych, stabilny hemodynamicznie – szpital z OIT + możliwość wykonania CT Chory bez objawów ogniskowych, stabilny hemodynamicznie – szpital z OIT + możliwość wykonania CT Chory bez objawów ogniskowych, niestabilny hemodynamicznie - szpital z OIT + możliwość wykonania CT + ostry dyżur chirurgiczny Chory bez objawów ogniskowych, niestabilny hemodynamicznie - szpital z OIT + możliwość wykonania CT + ostry dyżur chirurgiczny Chory, którego stan neurologiczny się pogarsza, stabilny hemodynamicznie – szpital z oddziałem neurotraumatologii lub medycyny ratunkowej Chory, którego stan neurologiczny się pogarsza, stabilny hemodynamicznie – szpital z oddziałem neurotraumatologii lub medycyny ratunkowej Chory, którego stan neurologiczny się pogarsza, niestabilny hemodynamicznie – najbliższy oddział chirurgii pełniący ostry dyżur Chory, którego stan neurologiczny się pogarsza, niestabilny hemodynamicznie – najbliższy oddział chirurgii pełniący ostry dyżur