Jak to robią inni? Przykłady wdrażania podejścia Leader w innych krajach UE Urszula Budzich-Szukała Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich oraz PREPARE

Zarys prezentacji Leader w starych krajach członkowskich (UE-15) Leader w nowych krajach Środki przeznaczone na oś Leader w nowym okresie programowania Ciekawe rozwiązania Sieciowanie LGD

Leader w UE-15 (1) Metoda, znana od dawna m.in. w krajach skandynawskich, angażowania całej społeczności w rozwiązywanie lokalnych problemów Od 1991 roku wprowadzana w formie eksperymentu w krajach UE (Leader, Leader II, Leader+) Objęła blisko połowę obszarów wiejskich UE i połowę ludności wiejskiej

Leader w UE-15 (2) W starej UE powstało ponad 1000 LGD W obszarach objętych Leaderem udało się stworzyć miejsca pracy (wg. ostrożnych szacunków co najmniej ) i dodatkowe źródła dochodu oraz zahamować wyludnianie się wsi Buduje pozytywny wizerunek UE i funduszy unijnych, pomaga przełamać bezradność Pomaga pozyskać inne środki Wiele krajów UE uruchomiło podobne programy z własnych środków: (np. Finlandia, Hiszpania)

Leader w nowych krajach członkowskich Nie jest Inicjatywą Wspólnotową i początkowo nie był przewidziany dla nowych krajów W grudniu 2002 ustalono, że może być uwzględniony w programach operacyjnych jako działanie Wybrane przez 6 krajów przystępujących w 2004 roku (Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Węgry)

Leader w nowych krajach a IW LEADER - najważniejsze różnice Mniejsze środki przypadające na LGD Ze względu na pochodzenie środków – trudniejsze uzyskiwanie zaliczek Wymóg posiadania przez LGD osobowości prawnej od samego początku LGD nie mogą wybierać projektów (wyjątki: Litwa, niektóre programy czeskie, Bułgaria) ani finansować inwestycji Późne uruchomienie oficjalnego procesu sieciowania

Ile środków na poszczególne osie (dane wstępne w %) Oś 1Oś 2Oś 3Oś 4 Anglia108010>5 Rumunia >2.5 Estonia Finlandia11.2 (7.8) 73.6 (81.7) 12.9 (8.9) 5.3 (3.7) Słowacja Litwa Polska (4.6)

Innowacyjne rozwiązania mainstreamingu podejścia Leader Austria – metoda lokalnego partnerstwa wykorzystana dla wzmocnienia procesu tworzenia Lokalnych Agend 21 finansowanych z działania Odnowa wsi Portugalia – tworzenie partnerstw branżowych (obejmujacych wszystkie podmioty zainteresowanych daną branżą np. przetwórstwa) dysponujących grantem globalnym jako warunek korzystania z osi 1 Andaluzja – LGD wdrażają wszystkie osie PROW i przygotowują odrębną strategię dla każdej z nich

Typologia LGD w zależności od struktury wdrażania Inspiracja: Robert Lukesch, Austria LGD jako inkubator, przecierający szlaki dla innych działań (przykład – Austria) LGD jako podstawa systemu tworzenia i wdrażania całej polityki obszarów wiejskich (przykład – Finlandia, Hiszpania) LGD łączy różne źródła finansowania i kieruje je na rozwój lokalny (Portugalia, Grecja)

Sieciowanie LGD Zawiadomienie Komisji (Commission Notice) do krajów członkowskich, zawierające wytyczne w sprawie Inicjatywy Wspólnotowej LEADER+ (2000 r.): Stawia wymóg aktywnej współpracy w sieci wszystkim Lokalnym Grupom Działania Otwiera możliwość współpracy innym podmiotom, nie będącym LGD Pozostawia krajom członkowskim swobodę co do sposobu budowania sieci, ale zawiera pewne rekomendacje co do funkcjonowania Jednostki Sieciującej

Sytuacja w starych krajach członkowskich Duża różnorodność rozwiązań: rolę jednostek sieciujących pełnią instytucje publiczne (Niemcy), instytuty naukowe (Irlandia) albo organizacje pozarządowe (Finlandia, Szwecja) W wielu krajach, obok oficjalnej jednostki sieciującej finansowanej z UE istnieją struktury nieformalne utworzone z inicjatywy LGD (ale np. w Irlandii struktura nieformalna ściśle współpracuje z jednostką sieciującą)

Struktury utworzone przez LGD Są szczególnie aktywne w krajach gdzie LGD obejmują znaczną część kraju i mają duży wpływ na rozwój obszarów wiejskich (Irlandia, Portugalia, Hiszpania) Utworzyły stowarzyszenie na poziomie europejskim (ELARD – European Leader Association for Rural Development), w którym uczestniczy ponad 600 LGD z 9 krajów UE

Sieci LGD w Polsce: Krajowa Sieć Grup Partnerskich Sieci regionalne: Dolny Śląsk woj. kujawsko-pomorskie woj. pomorskie… Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich

Wykonawcy projektu Krajowa Sieć Leader+ Przetarg wygrało konsorcjum, w którego skład weszły: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA (pełnomocnik konsorcjum) Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich Krajowa Rada Izb Rolniczych Centrum Doradztwa Rolniczego

Czym jest PREPARE? Partnership for Rural Europe (Partnerstwo dla Wsi Europejskiej) Cel: budowanie społeczeństwa obywatelskiego na obszarach wiejskich, szczególnie w nowych krajach UE i krajach sąsiedzkich Zrzesza krajowe sieci organizacji wiejskich ze Szwecji, Finlandii, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier i Słowenii (polskim partnerem PREPARE jest Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich)

PREPARE a Leader Promowanie podejścia Leader i lobbing na poziomie UE (członkostwo w Komitecie Doradczym ds. Rozwoju Wsi) Stymulowanie wymiany doświadczeń (np. ostatnie doroczne spotkanie PREPARE – tzw. PREPARE Gathering – w Czechach było poświęcone Leaderowi) Wiele organizacji partnerskich PREPARE pełni rolę formalnych lub nieformalnych sieci LGD w swoich krajach