Zatrucia

Co to jest trucizna? Trucizna to substancja chemiczna, jad zwierząt czy toksyna roślin, która po przedostaniu się do organizmu dziecka czy osoby dorosłej może spowodować negatywne skutki zdrowotne. Zatrucie to zespół patologicznych objawów spowodowanych szkodliwym działaniem na ustrój substancji trujących zwanych truciznami.

Przebieg zatruć bezobjawowy, co najczęściej wynika z braku zatrucia lub niewielkiej toksyczności substancji, która takie zatrucie spowodowała. łagodny, który najczęściej objawia się nudnościami, wymiotami, bólami brzucha czy głowy. podostry, w którym dochodzi do nasilenia objawów zatrucia łagodnego oraz braku reakcji na tzw. „domowe sposoby leczenia”. ostry, w którym dominują drgawki, ilościowe i jakościowe zaburzenia świadomości, zaburzenia rytmu serca i oddychania, mogące prowadzić nawet do zgonu chorego.

Najczęstsze drogi, którymi trucizna wnika do organizmu droga doustna – najczęściej wynika z połknięcia leków, substancji chemicznych stosowanych w gospodarstwie domowym, wchłanianie substancji poprzez skórę i śluzówki – najczęściej jest spowodowane nie stosowaniem rękawic ochronnych i środków ochrony osobistej podczas stosowania środków chemicznych, zbyt częstym i „obfitym” stosowaniem maści, kremów, nieprawidłowym dawkowaniem kropli do worka spojówkowego

wchłanianie substancji poprzez drogi oddechowe – najczęściej jest spowodowane pracą z substancjami chemicznymi używanymi w domu, zatruciem tlenkiem węgla przy nieprawidłowej eksploatacji np. piecyków gazowych, odurzaniem się substancjami lotnymi (rozpuszczalniki) droga przezskórna, iniekcyjna – wynika ze stosowania dożylnych narkotyków, może być spowodowane użądleniem owadów, ukąszeniem przez żmiję zygzakowatą, przypadkowym podskórnym wstrzyknięciem substancji chemicznych podczas zabaw itd.

Zatrucia można podzielić na następujące grupy: celowe po zażyciu trucizny (w celach samobójczych), stanowiące około 80-90% zatruć przypadkowe, stanowiące 10-15% zatruć związane z wykonywanym zawodem, stanowiące 5% zatruć

Śmiertelność w poszczególnych zatruciach: muchomor sromotnikowy w ok. 40% pestycydy 8–20% metale 5–17% substancje żrące 5–14% alkohole 3–10% tlenek węgla 3–7% 

Najczęstsze zatrucia: lekami – ok. 60% alkoholem – ok. 12% (tendencja wzrostowa) tlenkiem węgla – ok. 9% pestycydami – ok. 7% rozpuszczalnikami – ok. 3% substancjami żrącym – ok. 3% grzybami – ok. 2% detergentami, gazami drażniącymi, metalami i ich związkami – ok. 4%

Objawy, które mogą sygnalizować zatrucie: Ze strony układu nerwowego: upośledzenie stanu przytomności lub śpiączka niepokój ruchowy i pobudzenie psychiczne splatanie, podniecenie drżenia, drgawki rozszerzenie źrenic - po amfetaminie, atropinie, kokainie, LSD, lekach przeciwdepresyjnych  zwężenie źrenic – tzw. źrenice szpilkowate – po zatruciu heroina, morfina, kodeina oczopląs

Ze strony układu oddechowego: Ze strony skóry: rumień pęcherze z martwicą oparzenia (chemikalia) Ze strony układu oddechowego: trudności w oddychaniu zwolnienie lub przyspieszenie oddechu odkrztuszanie pienistej wydzieliny o różnym zabarwieniu bezdech

Ze strony układu pokarmowego: nudności wymioty biegunka ślinotok nieprzyjemna woń z ust obrzęk błony śluzowej jamy ustnej trudności w połykaniu krwawienie z przewodu pokarmowego zwolnienie lub przyspieszenie pracy serca, ból za mostkiem

Ważne informacje Co się stało? Jaka substancja mogła spowodować zatrucie (najlepiej mieć ze sobą ulotki lub opakowania po lekach lub substancjach chemicznych)? Dlaczego do tego doszło? Jaką drogą do niego doszło? Kiedy doszło do zatrucia? Jaka mogła być ilość substancji toksycznej? Co się stało po zatruciu?(co zrobiłaś Ty, czy wystąpiły wymioty po doustnym przyjęciu toksyny, czy w wymiocinach były np. tabletki) Czy poszkodowany wypowiadał swoją niechęć do życia lub wspomniał o samobójstwie? Na jakie choroby przewlekłe poszkodowany cierpi ? Na jakie środki chemiczne był poszkodowany narażony w pracy?

Sposoby usuwania trucizn w zależności od drogi dostania się do organizmu: a) Przez skórę: zdjąć odzież, przepłukać skórę duża ilością ciepłej wody, wykonać opatrunek osłaniający, nie stosować gąbek, szczotek do usuwania trucizny b) Zatrucie gazami: (wziewne-oddechowe) wyprowadzić lub wynieść na świeże powietrze, posadzić, rozluźnić odzież, zapewnić spokój i ciepło, w razie potrzeby rozpocząć RKO c) Zatrucia pokarmowe, lekami: spowodować wymioty poprzez podanie dużej ilości picia – lekko osolonej wody,

Pierwsza pomoc: Bezzwłoczne wezwanie zespołu ratownictwa medycznego (999 lub 112) Zadbanie o bezpieczeństwo własne i osób postronnych. Ocena stanu poszkodowanego ( przytomności, oddechu, krążenia, temperatury ciała) Eliminacja źródła zagrożenia – oparów, gazów, cieczy lub wyniesienie poszkodowanego ze strefy zagrożonej. Usunięcie skażonej odzieży przez rozcięcie nożyczkami. Oczyszczenie skóry z substancji żrących poprzez starcie gazą (1 gazik = 1 starcie) i przepłukanie czystą wodą. Jeśli nie ma dostępu do wody, wystarczy samo starcie i osłonięcie jałowym opatrunkiem. W przypadku dostania się substancji do oczu przemyć je ciepłą wodą lub solą fizjologiczną (przez 10 min.) i założenie suchego opatrunku

Pierwsza pomoc: Wzbudzanie wymiotów w przypadku gdy poszkodowany jest przytomny i współpracuje (powinno się je prowokować do 6h po zatruciu, w przypadku grzybów – do 72h). NIE wzbudza się wymiotów w przypadku połknięcia substancji żrących (kwasy, ługi), rozpuszczalników organicznych, substancji spieniających się, upośledzeniu lub braku przytomności oraz w ciąży. Istotne jest też zebranie możliwie największej ilości informacji o wypadku, przede wszystkim rodzaju trucizny, drogi zatrucia i upływu czasu od momentu zdarzenia. Ułożenie na boku w celu uniknięcia zachłyśnięcia wymiocinami. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w przypadku zatrzymania oddechu (stosować zawsze maseczkę do sztucznego oddychania!!!