Metodologia ekonomii Zajęcia 7 Prawda kontra precyzja w ekonomii Dominika Milczarek Na podstawie: T.Mayer „Prawda kontra precyzja w ekonomii”, PWN 1996, rozdziały 3-6.

Prezentacja zawiera powtórzenie do rozdziałów 3-4 oraz prezentację rozdziałów 5-6

Typy głównego nurtu ekonomii Możliwe podziały dziedzin badawczych: –Poziomo według obszarów badawczych (np. biologia i geologia); –Pionowo według stopnia abstrakcji (np. fizyka i inżynieria, fizjologia i medycyna). W naukach społecznych stosowany jest poziomy podział dziedzin.

Typy głównego nurtu ekonomii Teoria formalistyczna –Nacisk na logiczny rygor; –Nacisk na stosowanie matematyki jako modelu a nie jedynie jako narzędzia; –Nacisk na stosowanie niewielkiej ilości aksjomatów; –Dowód empiryczny nie odgrywa pierwszoplanowej roli; –Wyprowadzanie wniosków z dowiedzionych twierdzeń lub z aksjomatów.

Typy głównego nurtu ekonomii Teoria empiryczno-naukowa – Przyjęcie modelu nauk przyrodniczych; – Nacisk na empiryczną sprawdzalność teorii i wyjaśnianie otaczających zjawisk; – Nacisk na stosowanie matematyki jako narzędzia. „Gdy ani hipotezy, ani implikacje danej teorii nie dają się skonfrontować z rzeczywistością, teoria taka jest pozbawiona wszelkiego sensu naukowego” M. Allais My Conception of Economic Science, Methodus 1990.

Typy głównego nurtu ekonomii Przykłady odmiennych podejść formalistów i ekonomistów empiryczno-naukowych: – teoria Miltona Friedmana – A Theory of the Consumption Function 1957, oparta głównie na testach empirycznych krytykowana przez formalistów (F. Hahn Professor Friedman’s Views on Money; Economica 1971); – założenie o racjonalności – formaliści traktują jako aksjomat a ekonomiści empiryczno-naukowi traktują jako przydatną hipotezę roboczą; – w ekonometrii – formaliści poszukują prawdziwych wartości parametrów, ekonometrycy empiryczno-naukowi szukają prawidłowości w danych empirycznych.

Teoria formalistyczna versus empiryczno-naukowa Obrona teorii formalistycznej: –Badania formalistyczne tworzą ogólną wiedzę; –Wykorzystanie pracy formalistów przez ekonomistów empiryczno-naukowych (stosują tezy, których udowadnianiem zajmują się formaliści). Obrona teorii empiryczno-naukowej –Choć empiryczna weryfikacja jest trudniejsza niż w naukach przyrodniczych nie należy rezygnować z rozwiązywania czysto logicznych problemów; –Konieczność badania problemów „realnego świata” i dawania wskazówek decydentom.

Teoria formalistyczna versus empiryczno-naukowa T.Mayer: ekonomiści mają skłonność do nadmiernego formalizowania. Nieporozumienia wywołane stosowaniem w ocenie jednego typu teorii kryteriów stosowanych w drugim typie teorii.

Status dyscyplin ekonomicznych Gradacja ekonomii pod względem prestiżu (według Mayera): 1. Teoria formalistyczna; 2. Teoria empiryczno-naukowa; 3. Doradztwo polityczne i gromadzenie danych; 4. Historia myśli ekonomicznej i metodologia.

Status dyscyplin ekonomicznych „Egoistyczny interes zawodowy, przekonanie o większych zdolnościach ekonomistów formalistycznych oraz pewne pomieszanie pojęć – wszystko to razem skłania naszą profesję do przeceniania znaczenia teorii formalistycznej w stosunku do teorii empiryczno-naukowej” (Mayer).

Szkody wywołane nadmiernym formalizmem Zasada najmocniejszego ogniwa; Zajmowanie się raczej problemami trudnymi niż ważnymi – wypaczenie doradztwa politycznego; Lekceważenie poszukiwania i polepszania wiarygodności danych; Utracenie potencjalnych informacji; Utrudnianie komunikacji.

Zasada najmocniejszego ogniwa Według Mayera: postępowanie polegające na skupieniu uwagi na najmocniejszej części argumentacji i następnie przeniesieniu jej siły dowodowej na całość argumentacji. Krytyka takiego postępowania: –zwiększanie precyzji i rygoru pojedynczego kroku zmniejsza czas poświęcany na inne kroki. –Na przykład w artykułach naukowych zbyt wiele czasu poświęca się na rozważanie mocnych części argumentacji, kosztem tych słabszych.

Zasada najmocniejszego ogniwa Alternatywa: wykorzystywanie kilku wątków argumentacji, wyprowadzanych z różnych punktów wyjścia, które wzajemnie się wzmacniają (S. Dow Macroeconomic Thought 1985)

Pretensje do precyzji Nadmierne przywiązanie do precyzji wynika z podchodzenia do nauki empiryczno-naukowej z formalistyczną mentalnością. Stopień precyzji nie powinien być jedynym kryterium oceny danej nauki Karl Popper: –precyzja nie polega na próbach całkowitego wyeliminowania błędów lecz na jego uznaniu i określeniu jego zakresu.

Pretensje do precyzji Summers: –badania które wpłynęły na zmiany poglądów ekonomistów opierały się na prostych teoriach i technikach. –formalne badania ekonometryczne nie wywarły tak dużego wpływu na wzrost wiedzy makroekonomicznej jak nieformalne, pragmatyczne podchodzenie do problemów gospodarczych. –przykład – „A Monetary History of the United States, 1867 – 1960” Miltona Friedmana i Anny Schwartz

Problem jakości danych Formaliści są niechętni zbieraniu danych, tworzeniu narzędzi do zbierania lepszych informacji. Leontief: wiele skomplikowanych analiz statystycznych jest przeprowadzanych na zbiorach danych, których znaczenie i ważność nie jest do końca znana autorowi.

Problem jakości danych Niektórzy autorzy nie ostrzegają swoich czytelników o słabej jakości danych, z których korzystali. Powinno się stosować bardziej odporne na błędy w danych techniki ekonometryczne, np. zamiast regresji opartej na pierwszych różnicach stosować regresję opartą na poziomach.

Wypaczone doradztwo polityczne Ilość miejsca jakie zajmuje dane zagadnienie w czasopismach naukowych nie odzwierciedla jego empirycznego znaczenia.

Formalizm a efektywność komunikowania się Zbytni formalizm przyciąga uwagę czytelników do technicznych aspektów artykułu, zmniejszając zainteresowanie bardziej problematycznymi aspektami. Nadmierny formalizm wyklucza z dyskusji osoby o słabszej znajomości matematyki.

Proste wnioski „Lepiej jest mieć rację w sposób nieprecyzyjny niż być precyzyjnie w błędzie” (przysłowie, cytat za Mayer) Potrzebna jest zarówno teoria formalistyczna jak i empiryczno-naukowa