NOWA TEORIA KLASYCZNA Opracowała Małgorzata Ścibiorek na podstawie tekstu T.Mayera „Prawda kontra precyzja w ekonomii” rozdz. 7 i 8

2 Nowa teoria klasyczna (NTK)  Narzucenie formalistycznego reżimu temu, co poprzednio w dużej mierze było domeną nauki empirycznej.  Część debaty wokół NTK opiera się na braku zgody, co do tego, co stanowi nadający się do zaakceptowania styl argumentacji. „Głównym punktem niezgody może być nie to, co powiedzieć, ale jak należy to powiedzieć; a jeśli tak, to istota pretensji nowych ekonomistów klasycznych dotyczy stylu, a nie treści...[Nowi klasycy] dają do zrozumienia, że czołowym sprawdzianem argumentów naukowych jest precyzja.” Klamer  Techniczny rygoryzm, jaki należy wymagać w makroekonomii - nie dotyczy to pytania czy makroekonomia potrzebuje podstaw mikroekonomicznych, ale staranności, z jaką te mikropodstawy powinny być wyjaśniane.  Formalizm wnioskowania – każda teza makroekonomiczna musi być wyprowadzona w sposób formalny.

3 Cechy charakterystyczne nowej teorii klasycznej: 1.Rygoryzm i wynikające z niego zarozumialstwo 2.Estetyka 3.Sposób traktowania założeń

4 Rygoryzm i wynikające z niego zarozumialstwo Wg autora podchodzenie do ekonomii empiryczno-naukowej z rygoryzmem, jakiego słusznie wymaga się od ekonomii formalistycznej, jest wyrazem zarozumialstwa i że powoływanie się nowych klasyków na swój sukces opiera się na zasadzie najmocniejszego ogniwa. Nowoklasyczne zarozumialstwo: a) odrzuca przypadkowe dowody; b) ekstremalny sposób wyrażania swoich pretensji – nowi klasycy są skłonni do skrajnych pretensji - uważają, że na rozumowanie oparte na konkretnych przypadkach nie ma miejsca w odważnym, nowym świecie walki o „poważną ekonomię”; c) odrzuca wszystko, co daje się zaobserwować, ale nie pasuje do ich mikroekonomicznej teorii – zakładają, że ich mikroteoria obejmuje wszystko, co warto wiedzieć o gospodarce, a wszystko, czego ich teoria nie tłumaczy, nie ma znaczenia.

5 Estetyka „Musi istnieć coś takiego, co przynajmniej u paru uczonych wzbudzi poczucie, że nowa propozycja wytycza słuszną drogę. Niekiedy dokonać tego może tylko jakieś osobiste i nie dające się bliżej określić wrażenie estetyczne. Ludzie poddawali mu się czasem, gdy większość nadających się o wyraźnego przestawienia argumentów technicznych wyraźnie wskazywała inne drogi.” Kuhn Trzy cechy charakterystyczne dla nowoklasycznej estetyki: Nacisk na rygoryzm Skupienie uwagi na technice Minimalizujące znaczenie testów empirycznych

6 Estetyka (c.d.)  Nacisk na rygoryzm Przywiązanie znacznie większej uwagi do dominującego kryterium formalisty niż większość innych makroekonomicznych modeli. W poszukiwaniu rygoryzmu NTK jest mniej ograniczona innymi względami, niż ma to miejsce w tradycyjnej makroteorii. Do tych ograniczeń zalicza się: - prostota wykładu; - wymaganie, aby komentarz słowny modelu stanowił pewien rezonans osobistego doświadczenia i okolicznościowej obserwacji.

7 Estetyka (c.d.)  Skupienie uwagi na technice Jeśli technikę interpretuje się w sposób na tyle szeroki, by oznaczała wszelką wyspecjalizowaną wiedzę to, jeśli chce się być użytecznym, to trzeba być technikiem. Jednakże nowi klasycy interpretują technikę w węższym sensie. Nie uznaliby np. za dobrego technika kogoś, kto ma mało wykształcenia matematycznego, lecz jest gruntownie obeznany z praktyką ustalania cen w wielu gałęziach przemysłu. Natomiast nazwaliby dobrym technikiem kogoś z wysoko rozwiniętymi kwalifikacjami matematycznymi i z niewielką wiedzą o praktykach cenowych i innych szczegółach instytucjonalnych.

8 Estetyka (c.d.) TRADYCJONALIŚCI  przypisują testom empirycznym dominującą rolę;  nakładają ograniczenia na dopuszczone modele: - nie mogą one zawierać logicznych sprzeczności; - muszą być w zgodzie z ogólną teorią ekonomii, przynajmniej wtedy, gdy są wspomagane ad hoc przez czynniki doraźne. NOWI KLASYCY  zadawalają się predykcją niż starają się o maksymalizację jej jakości;  nakładają ściślejsze ograniczenia niż tradycjonaliści na dopuszczone modele, ponieważ: - wszystko, co uważają za czynniki ad hoc dyskwalifikuje model; - formalistyczna mentalność nowych klasyków przywiązuje niski priorytet do testów empirycznych.  Minimalizujące znaczenie testów empirycznych

9 Traktowanie złożeń: Nowi klasycy, domagając się spójności z teorią mikroekonomiczną, chętnie przyjmują założenia w sprawach, o których mikroteoria milczy. Sprawy te traktują oni jako szczegóły instytucjonalne, nie budzące wielkiego zainteresowania, co do których można przyjmować założenia całkowicie ad hoc. Jeśli model jest interesujący z technicznego punktu widzenia, ekonomista formalistyczny będzie wolał przyjąć takie dziwaczne założenie niż zrezygnować z modelu. Ekonomista empiryczno-naukowy woli zaniechać konstruowania modelu. Jeżeli nowi klasycy chcą bronić swoich nierealistycznych założeń jako nieszkodliwych, ponieważ prowadzą one do poprawnych predykcji, to powinni o wiele więcej uwagi przykładać do testów predykcyjnych.

10 Toretyzowania ad hoc Wade Hands rozróżnia dwa znaczenia tego terminu: Wg Poppera - polega na obronie hipotezy przez odrzuceniem jej na podstawie empirycznej, przez arbitralne uzupełnianie jej hipotezami pomocniczym, które mają ją uodpornić przeciw nie potwierdzającym jej dowodom empirycznym, przy czym same one nie mają żadnego oparcia w niezależnych dowodach empirycznych. Wg Lakatosa - hipoteza niezbędna do obrony jakiejś teorii jest hipotezą ad hoc wówczas, gdy nie wyrasta ona w sposób naturalny z głównej heurystyki programu badawczego tej teorii. Hipoteza może być hipotezą ad hoc nawet wówczas, gdy istnieje dużo empirycznych dowodów na jej poparcie. Jeżeli tradycjonalistyczne założenia są założeniami ad hoc: w sensie popperowskim, to należy surowo skrytykować tradycjonalistów za ich stosowanie; w sensie lakatowskim, to tradycjonaliści mogą odpowiedzieć, że po prostu wcielają do swojej teorii pewne empirycznie stwierdzone cechy gospodarki.

11 redukcjonizm – nacisk nowych klasyków na zredukowanie makroekonomii do jej podstaw mikroekonomicznych; Do jakiego stopnia nauki powinny być redukowane do nauk bardziej podstawowych jest związane ze sposobem postrzegania teorii naukowych. realizm naukowy – pogląd, że teoria zmierza do wykrycia „prawdy”, że powinna stanowić lustrzane odbicie natury; instrumentalizm – traktuje teorie jedynie jako wygodne narzędzie służące do prognozowania. W tym przypadku teorie nie muszą być „prawdziwe”, są one jedynie pewnego rodzaju przepustkami do wnioskowania; indywidualizmem metodologicznym – działanie jest sprawą poszczególnych jednostek i dlatego działania grup należy wyjaśnić, rozpatrując bodźce i możliwości indywidualnych jednostek, a nie ich grup;

12 MAYER TWIERDZI, ŻE NOWA TEORIA KLASYCZNA WNOSI NIEWIELE DO EKONOMII EMPIRYCZNO-NAUKOWEJ Mayer omówił kilka hipotez nowoklasycznych: Szybkie opróżnianie rynku (w tym realne cykle koniunkturalne) Nowoklasyczna teoria pieniądza Założenie racjonalnych oczekiwań

13 Szybkie opróżnianie rynku „Walrasowska interpretacja złożenia, że jednostki gospodarujące w granicach posiadanych informacji są konsekwentnymi i udanymi realizatorami optymalizacji stanowią cechę rozpoznawczą nowego klasycyzmu. Racjonalne oczekiwania są jedynie implikacją tego założenia.” Hoover  wszystkie ceny są giętkie Nowi klasycy twierdzą, że rynki opróżniają się szybko, ponieważ w przeciwnym razie jednostki gospodarujące traciłyby możliwość zawierania wzajemnie korzystnych transakcji.  wszystkie zyskowne transakcje dochodzą do skutku  dochodzi tylko do tych transakcji, które są postrzegane jako korzystne Twierdzenie, że wszystkie wzajemnie korzystne transakcje dochodzą do skutku nie implikuje, że wszystkie rynki się opróżniają. Istnieją bowiem pewne przeszkody, które ograniczają giętkość płac i cen, a więc nie dopuszczają do opróżniania rynku.

14 Szybkie opróżnianie rynku (c.d) Rynki niekoniecznie opróżniają się szybko i skutecznie. Teoria, która zakłada szybkie opróżnianie się rynków jest dla ekonomii empiryczno- naukowej teorią ad hoc, zarówno w lakatosowskim jak i popperowskim znaczeniu. Realne cykle koniunkturalne Nowi klasycy twierdzą, że cykle koniunkturalne są efektem wstrząsów potażowych a nie popytowych.

15 Nowoklasyczna teoria pieniądza Mayer zajmuje się dwiema z wielu wersjami nowej klasycznej teorii pieniądza: model zazębiający się pokoleń teorią restrykcji prawnych – teoria ta usiłuje wyjaśnić istnienie „dekretowanego pieniądza”, który nie przynosi procentu. Dowodzi, że jego istnienie jest spowodowane wyłącznie ograniczeniami rządowymi, zakazującymi emisji i obiegu prywatnych, oprocentowanych papierów dłużnych dłużnych niskich nominałach, przy jednoczesnej niechęci rządu do emitowania ich na własny rachunek. Gdyby oprocentowane papiery dłużne (prywatne czy publiczne) były emitowane w niskich nominałach, to wypchnęłyby one z obiegu pieniądz dekretowany nie przynoszący procentu. Istnienie pieniądz dekretowanego jest więc sztucznym tworem regulacji państwowej uniemożliwiającej sektorowi prywatnemu konkurowanie z rządem. Ta teoria wyjawia nam fakt niezwracania uwagi przez nowych klasyków na podstawową regułę ekonomii empiryczno-naukowej, tj. na potrzebę empirycznego testu.

16 WNIOSKI Wg Mayera nowa teoria klasyczna nie wniosła do ekonomii empiryczno-naukowej dużo: założenie racjonalności oczekiwań jest problematyczne; twierdzenie, że płace i ceny są bardzo giętkie jest problematyczne; brak przekonywujących dowodów na teoria realnego cyklu koniunkturalnego. Jednakże taki negatywny werdykt musi być złagodzony różnymi zastrzeżeniami: Teoria racjonalnych oczekiwań, pomimo swej słabości, stanowi ważny przyczynek do ekonomii empiryczno-naukowej Nowa teoria klasyczna zmuszenie makroekonomistów do rozpatrzenia na nowo swoich mikroekonomicznych postaw i wzbogacenie w ten sposób zarówno makro- jaki mikroekonomii W przyszłości może okazać się, że teoria realnego cyklu koniunkturalnego jest poprawna.

17 Dziękuję za uwagę !