Ekonomia Ewolucyjna Prezentacja przygotowana na podstawie tekstu „Ekonomia ewolucyjna” W. Kwaśnickiego w „Czy ekonomia nadąża z wyjaśnianiem rzeczywistości” A. Wojtyny Przygotowała Marlena Sikorska r.

Wprowadzenie Ekonomia ewolucyjna powstała w końcu XIX w. inspirowana rewolucją darwinowską. Przeciwstawiała się ekonomii neoklasycznej. Mimo dość długiej tradycji ekonomia ewolucyjna nadal znajduje się w początkowej fazie rozwoju. Na poziomie mikroekonomii ekonomia ewolucyjna daje lepsze wyniki, niż neoklasyczna. Jednak na poziomie makroekonomii brak jest modeli formalnych, umożliwiających badania na poziomie gospodarki narodowej czy globalnej. Współczesne problemy w ekonomii: wyjaśnienie zachowań i instytucji występujących w gospodarce; w jaki sposób procesy gospodarcze stają się efektywne przy ograniczoności zasobów

Nurty w ekonomii ewolucyjnej Neo-schumpetrian Instytucjonaliści Szkoła Austriacka Zwrot ten jest również używany przy różnych podejściach matematycznych i zjawiskach gospodarczych (np. w teorii gier, algorytmach geometrycznych) Friedrich von Hayek: „osobliwym zadaniem ekonomii jest pokazanie ludziom jak mało w istocie wiedzą o tym, co w ich mniemaniu da się zaprojektować”

„W czym jest lepsza” ekonomia ewolucyjna od neoklasycznej ? W centrum zainteresowań mamy problem czasu (jego nieodwracalność). Nacisk na zjawiska dynamiczne nie statyczne. Obserwacje dalekie od stanów równowagi (chodź są możliwe w stanach równowagi). Ważne są zmiany jakościowe jak i ilościowe, oraz procesy gospodarcze widziane w perspektywie historycznej. Jest bliższa rzeczywistości i lepiej wyjaśnia decyzje podejmowane przez człowieka.

„W czym jest lepsza” ekonomia ewolucyjna od neoklasycznej ? „Widzenie populacyjne” - elementy z jednego zbioru wpływają wzajemnie na siebie (firmy, kraje). Uwzględnia w procesach różnorodność i heterogeniczność zachowań podmiotów gospodarczych. Możliwość modyfikacji dziedzicznych informacji i wprowadzanie nowych. Proces rozwoju gospodarczego jest widziany w sposób spontaniczny, gdzie ważną rolę odgrywa mechanizm selekcji.

Różnice między podejściem neoklasycznym a ewolucyjnym Optymalizacja i równowaga Ekonomia neoklasyczna: Podejście mechanistyczne, zaproponowane przez fizyków i inżynierów Wyizolowanie pewnego obszaru rzeczywistości Określenie relacji pomiędzy otoczeniem a wyizolowanym obszarem Zbudowanie modelu opisującego najważniejsze zjawiska Weryfikacja modelu, a następnie wykorzystywanie go do prognozowania, określania ścieżek rozwoju czy dokonywania optymalnych decyzji Analiza procesów w stanie równowagi Ekonomia ewolucyjna: Zajmuje sie zjawiskami gospodarczymi na, które maja wpływ zjawiska endo- i egzogeniczne („wszystko ze wszystkim”) Stosowanie zasady „ceteris paribus” wydaje się być nieuzasadnione Ważne jest poznanie motywacji ludzkiej, procesów decyzyjnych, mechanizmów rozwoju gospodarczego i zrozumienia aktywności podmiotów Analiza procesów przejściowych (dążenie do równowagi)

Różnice między podejściem neoklasycznym a ewolucyjnym Wiedza Ekonomia neoklasyczna: Wiedza jest pełna W oparciu o ta wiedzę możliwe jest dokonywanie optymalnych wyborów Ekonomia ewolucyjna: Wiedza jest niepełna, lokalna i rozproszona (F. Hayek), wiedza człowieka jest w dużym stopniu nieuświadomiona i niewerbalizowalna (M. Polanyi) Herbert A. Simon sformułował koncepcję ograniczonej racjonalności. Decyzje człowieka nie są optymalne moga być co najwyżej suboptymalne

Różnice między podejściem neoklasycznym a ewolucyjnym Koncepcja firmy Ekonomia neoklasyczna: Pryzmat „reprezentatywnej firmy” (pochodzi od A. Marshalla) Konkurencja prowadzi do zbliżania się cen i produkcji do poziomu równowagi Konkurencja cenowa Kryterium działania podmiotów gospodarczych jest maksymalizacja zysku Ekonomia neoklasyczne zaczęła od pewnego czasu uwzględniać także czynniki technologiczne i innowacje Ekonomia ewolucyjna: Myślenie populacyjne, uwzględniające różnorodność w obrębie populacji Konkurencja jest zbliżona do pojęcia „rywalizacji”. Konkurencja prowadzi do eliminacji podmiotów nie gospodarujących swoimi zasobami w sposób efektywny Konkurencja cenowa oraz technologiczna Wiedza jest ograniczona więc próby maksymalizacji również są ograniczone. Ważna jest „chęć” maksymalizacji. W środowisku stabilnym oba podejścia mogą prowadzić do podobnych decyzji

Różnice między podejściem neoklasycznym a ewolucyjnym Rozumienie czasu Ekonomia neoklasyczna: Firmy zawsze pozostają w stanie równowagi,a jeśli pojawiają się zmiany to jest natychmiastowe przejście od jednego do drugiego stanu równowagi Czas „nie istnieje”, a jeśli tak to ma charakter absolutny Czas jest nieukierunkowany Ekonomia ewolucyjna: Istotna rola okresów przejściowych pomiędzy stanami równowagi Czas przebywania w stanie równowagi jest znacznie krótszy niż czas przejścia pomiędzy stanami równowagi Czas jest ukierunkowany („strzałki czasu”)

Różnice między podejściem neoklasycznym a ewolucyjnym Rola czynników losowych Ekonomia neoklasyczna: Czynnik losowy jako zmienne losowe o zadanych rozkładach prawdopodobieństwa Są to odchylenia od trendu Ekonomia ewolucyjna: Centralne miejsce w zrozumieniu funkcjonowania systemów gospodarczych zajmuje czynnik losowy Istotna rola w procesach decyzyjnych i poszukiwania innowacji Czynniki losowe przyczyniają się do różnorodności podmiotów.

Modele a rzeczywistość Modele tworzymy po to by uprościć rzeczywistość i wykorzystać je dla własnych celów Trzeba rozpoznać cechy charakterystyczne procesu Sprawdzić zgodność modelu z danymi W przypadku ekonomii i nauk społecznych ocena jakości modelu przysparza wielu kłopotów. Przyczyną są głownie dane. Dane zbierane są z różną dokładnością. Różne zmienne są różnie interpretowane, często są ze sobą mylone. Powstają także spory dotyczące tego, które wersje danej miary najlepiej odpowiadają rzeczywistości (np. stosowane są różne miary inflacji).

Modele a rzeczywistość Trudno jest określić jakość modelu. Zaufanie do modelu- stopień postrzeganej zgodności modelu z rzeczywistością- będzie wzrastał wraz pozytywnymi wynikami konfrontacji modelu z rzeczywistością. Trzy podstawowe metody badania zasadności modelu to: racjonalizm- model jest prawdziwy, jeżeli oparty jest na sądach niepodważalnych empiryzm- zweryfikowany poprzez doświadczenia i obserwacje pozytywizm- jest na tyle dobry na ile można na jego podstawie przewidywać przyszłe zdarzenia. Żadne z tych stanowisk nie może być stosowane samodzielnie.

Ocena modelu Wiąże się z wyborem modelu ze zbioru alternatywnych modeli opisujących daną rzeczywistość. Z reguły budujemy swego rodzaju ogólny wskaźnik oceny danego modelu Ze zbioru alternatyw wybieramy ten o największym wskaźniku globalnym By ułatwić sobie proces oceny modelu często posługujemy się sub- kryteriami, które z pewnymi wagami wpływają na ten jeden globalny wskaźnik. Najczęściej używane sub-kryteria: poprawność spójność uniwersalność prostota płodność

Podsumowanie Ekonomia powinna być nauką żywą, bliską rzeczywistości. „Ekonomia nie może być wrzucona do klas szkolnych i biur statystycznych, nie może być nauką egzotyczną. Jest to filozofia ludzkiego życia i ludzkiej aktywności, odnosi się ona do każdego i do wszystkich.” (Ludwig von Mises, 1949r.)

Dziękuje za uwagę