J. Wilkin - Ekonomia Rynek światowy i globalny system gospodarczy Wykład 7 WNE UW

J. Wilkin - Ekonomia Czym jest globalizacja? Globalizacja jest procesem rozszerzania i intensyfikacji więzi produkcyjnych, handlowych, finansowych i informacyjnych pomiędzy podmiotami gospodarczymi w skali światowej. W trakcie tego procesu następuje nie tylko zagęszczenie sieci kontaktów, relacji i przepływów, ale także wzmocnienie siły wzajemnego oddziałowania podmiotów gospodarczych w układzie światowym.

J. Wilkin - Ekonomia Przykład globalnych więzi Robert Reich: "Gdy Amerykanin kupuje Pontiaca Le Mans w General Motors, dla przykładu, angażuje się nieświadomie w transakcję międzynarodową. Z kwoty 10 tysięcy dolarów zapłaconych General Motors, około 3 tysiące wędruje do Korei Południowej dla opłacenia rutynowej pracy i operacji składania, 1750 dolarów do Japonii za zaawansowane komponenty (silniki, zawieszenie, elektronikę), 750 dolarów do Niemiec Zachodnich za styling i projektowanie inżynierskie, 400 dolarów na Tajwan, do Singapuru i Japonii za drobne komponenty, 250 dolarów do Irlandii i na Barbados za przetwarzanie danych. Reszta - mniej niż 4 tysiące dolarów - wędruje do strategów w Detroit, prawników i bankierów w Nowym Jorku, lobbistów w Waszyngtonie, pracowników ubezpieczeń i służby zdrowia w całym kraju i udziałowców General Motors, z których większość żyje w Stanach Zjednoczonych, choć coraz więcej jest wśród nich obywateli innych państw ”

J. Wilkin - Ekonomia Główne czynniki przyspieszające globalizację Rewolucja informatyczna i telekomunikacyjna; Liberalizacja obrotów handlowych i finansowych; Wzrost liczby i znaczenia korporacji ponadnarodowych; Upowszechnianie się produkcji masowej i kultury masowej

J. Wilkin - Ekonomia Znaczenie podmiotów ponadnarodowych w procesie globalizacji Korporacje ponadnarodowe GATT i WTO (Światowa Organizacja Handlowa) Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy Ugrupowania integracyjne – UW i NAFTA

J. Wilkin - Ekonomia Wzrost gospodarczy świata Angus Maddison : The World Economy: A Millenial Perspective, „W pierwszym tysiącleciu naszej ery gospodarka światowa znajdowała się w stanie stagnacji. W drugim tysiącleciu, aż do 1820 r., wzrost gospodarczy był bardzo niewielki i wynosił średnio 0,5% rocznie. Dopiero rewolucja przemysłowa oraz związane z nią zmiany strukturalne i instytucjonalne spowodowały przyspieszenie wzrostu produktu narodowego do ok. 1,5% średnio rocznie w okresie

J. Wilkin - Ekonomia Wzrost gospodarczy świata (2) Przyspieszenie wzrostu szło też w parze z jego silnym różnicowaniem się między regionami świata i poszczególnymi państwami. W roku 1000 PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca był podobny w Europie Zachodniej i w Azji czy Ameryce Łacińskiej (w ocenie Mddisona wskaźnik ten w tamtym okresie był nawet nieco wyższy w Afryce niż w Europie Zachodniej!); w roku 1820 PKB per capita w Ameryce Północnej i w Europie Zachodniej był już dwukrotnie wyższy niż średnio w Azji (bez Japonii), Afryce i Ameryce Łacińskiej, zaś w 1998 był on już wyższy siedmiokrotnie”

J. Wilkin - Ekonomia G. Soros o globalnym rynku finansowym „Światowy system kapitalistyczny opiera się na przekonaniu, że jeśli rynki finansowe pozostawi się działaniu ich własnych mechanizmów, to będą one dążyły do osiągnięcia stanu równowagi. Swym zachowaniem mają rzekomo przypominać wahadło: mogą ulec przesunięciu wskutek działania sił zewnętrznych, tak zwanych wstrząsów pozaustrojowych, jednak zawsze będą skłonne do odzyskania pozycji równowagi. Jest to przekonanie pozbawione podstaw. Rynki finansowe poddawane są różnym przeciążeniom i jeśli cykl hossy-bessy przekroczy pewien punkt, nigdy już nie nastąpi powrót do punktu wyjścia. Zamiast naśladowania wahadła, rynki finansowe zachowują się raczej jak stalowa kula do kruszenia murów, godząc kolejno w gospodarki różnych krajów”

J. Wilkin - Ekonomia Główne problemy gospodarki światowej Wzrost zróżnicowań międzynarodowych i międzyregionalnych pod względem poziomu dochodu i bogactwa; „Kielich wstydu” – graficzna ilustracja problemu zróżnicowań dochodów w świecie (I. Sachs) Centrum i Peryferie, Północ i Południe; zmiana pozycji liderów w gospodarcze światowej w ostatnich dwóch stuleciach; Zakres głodu i ubóstwa; Problem zanieczyszczeń i „migracja zanieczyszczeń”; Kryzysy finansowe

J. Wilkin - Ekonomia „Raporty Rzymskie” dotyczące globalizacji 1972 – „Granice wzrostu” i 1992 – „Przekraczanie granic” Główne procesy wyznaczające granice wzrostu: -wzrost demograficzny, -wzrost zanieczyszczeń, -wyczerpywanie się surowców nieodnawialnych, -tempo przyrostu żywności, -wzrost przemysłu Podejście systemowe do analizy procesów globalnych Scenariusze rozwoju świata (najbardziej optymistyczny, to stabilizacja wzrostu)