RACHUNKOWOŚĆ PODATKOWA WYKŁAD 2 Dr Krzysztof Jonas

Rachunkowość podatkowa skrótowe określenie problemów prowadzenia ewidencji rachunkowej da celów podatkowych. to wymagania wynikające z przepisów podatkowych jakim musi sprostać rachunkowość w zakresie ewidencji, ustalania i rozliczania zobowiązań podatkowych.

Prawo bilansowe Ogół norm prawnych regulujących podstawowe zasady prowadzenia rachunkowości przez jednostki gospodarcze, które są podmiotami rachunkowości. Prawo bilansowe tworzy prawdziwy ekonomicznie obraz jednostki przez rzeczywiste odzwierciedlenie faktów gospodarczych dotyczących zwłaszcza ponoszonych kosztów i uzyskiwanych przychodów. Nadrzędne zasady rachunkowości mają charakter obiektywny, w zasadzie niezmienny, uniwersalny.

Prawo podatkowe Jest to ogół norm prawnych regulujących ustalanie i pobieranie podatków. Źródłami prawa podatkowego są akty normatywne o charakterze ustawowym (ustawy) oraz wykonawczym (rozporządzenia i zarządzenia). Zasady prawa podatkowego mają charakter zmienny, doraźny, nieobiektywny ekonomicznie i uzależniony od aktualnej polityki podatkowej.

Nadrzędne zasady rachunkowości w kontekście prawa podatkowego ZASADA MEMORIAŁOWA W księgach rachunkowych i wyniku finansowym jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego niezależnie od tego czy rozrachunki z nimi związane zostały uregulowane czy też nie.

Nadrzędne zasady rachunkowości w kontekście prawa podatkowego ZASADA MEMORIAŁOWA W prawie podatkowym stosowana jest zarówno zasada memoriałowa jak i kasowa. „przychodami są przede wszystkim otrzymane pieniądze, wartości pieniężne…” „za przychody… uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane…”

Nadrzędne zasady rachunkowości w kontekście prawa podatkowego Zasada współmierności przychodów i kosztów W celu ustalenia wyniku finansowego danego roku obrotowego przyjmuje się przychody i koszty kształtujące ten wynik w danym okresie czyli koszty współmierne czasowo i przedmiotowo z przychodami Problem RMK biernych i rezerw

Nadrzędne zasady rachunkowości w kontekście prawa podatkowego Zasada ostrożnej wyceny W celu ustalenia wartości składników majątkowych oraz wyliczenia wyniku finansowego należy kierować się przezornością i przyjmować pesymistyczny punkt widzenia tzn. nie zawyżać majątku i nie zaniżać kosztów i zobowiązań Aktualizacja wyceny aktywów (utrata wartości) – brak w prawie podatkowym Tworzenie rezerw na przyszłe zobowiązania – np. z tytułu gwarancji, poręczeń

PRZYCHODY

Przychody w ujęciu bilansowym. Definicja z literatury ekonomicznej „Przychodem ze sprzedaży są należne lub uzyskane kwoty ze sprzedaży rzeczowych składników majątkowych i usług pomniejszone o VAT.” Definicja z ustawy o rachunkowości „Przez przychody i zyski rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w sposób inny niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli”

Przychody w ujęciu bilansowym Definicja wg Założeń koncepcyjnych do MSR „Przychody to zwiększenie korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie uzyskania lub ulepszenia aktywów albo zmniejszenia zobowiązań powodujące wzrost kapitału własnego z wyjątkiem wkładów wnoszonych przez udziałowców lub akcjonariuszy.”

Przychody w ujęciu bilansowym W „Założeniach koncepcyjnych” wskazuje się, że: Przychody powstają w ramach działalności gospodarczej jednostki i określane są różnymi nazwami: przychody ze sprzedaży, opłaty, odsetki, dywidendy, opłaty licencyjne, czynsz Definicja przychodów obejmuje również zyski np. ze sprzedaży aktywów trwałych Definicja przychodów obejmuje także niezrealizowane zyski np. powstałe w wyniku aktualizacji wartości papierów wartościowych (aktywa finansowe wyceniane są w wartości godziwej na potrzeby ustalania wyniku finansowego)

Przychody w ujęciu bilansowym Podstawowe warunki uznawania przychodów. jednostka przekazała kupującemu znaczące ryzyko i korzyści wynikające z posiadania dobra jednostka nie posiada kontroli nad sprzedanym dobrem ani nie posiada do niego dostępu kwota przychodu jest wiarygodna jest prawdopodobne, że korzyści ekonomiczne związane z transakcją sprzedaży wpłyną do jednostki poniesione koszty związane z transakcją są wiarygodne

Przychody w ujęciu bilansowym Wycena przychodów W przypadku, gdy zapłata jest lub będzie dokonana w formie środków pieniężnych – kwota środków otrzymanych lub należnych W przypadku, gdy wpływy środków pieniężnych są odroczone poza normalne warunki kredytowe – zdyskontowane przyszłe wpływy za pomocą stopy procentowej W przypadku sprzedaży barterowej – wartość godziwa otrzymanych towarów i usług skorygowana o kwoty otrzymanych środków pieniężnych.

Przychody w ujęciu bilansowym Źródła uzyskiwania przychodów (przykładowe): sprzedaż towarów, produktów i usług użytkowanie przez inne podmioty aktywów przynoszące odsetki, tantiemy i dywidendy umowy leasingowe umowy ubezpieczeniowe dywidendy z tytułu inwestycji rozliczane zgodnie z metodą praw własności zmiana wartości godziwej aktywów finansowych, obrotowych i zobowiązań finansowych Itd.. Itp.. Slajd 15 z 29

Przychody w ujęciu podatkowym Definicja przychodu (uopdoop) Zgodnie z art. 12 ust. 1 przychodami są: (m.in.) Otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym różnice kursowe Wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw oraz świadczeń Wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań Równowartość rozwiązanych lub zmniejszonych rezerw zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów Slajd 16 z 29

Przychody w ujęciu podatkowym Art. 12 ust. 3 stanowi, iż za przychody związane z działalnością gospodarczą i działami specjalnymi produkcji rolnej osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przychody w ujęciu podatkowym Moment powstawania przychodów. ZASADA OGÓLNA Za datę powstania przychodu podatkowego z działalności gospodarczej uznaje się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi nie później niż dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności

Przychody w ujęciu podatkowym 1 zasada szczególna Dotyczy przychodów z umów najmu, dzierżawy, leasingu, których przedmiotem są składniki majątku związane z działalnością gospodarczą. Datę powstania przychodu określa się na podstawie umowy lub faktury – jest to ostatni dzień okresu rozliczeniowego pod warunkiem, że strony ustaliły, iż usługa ma być rozliczana w okresach

Przychody w ujęciu podatkowym 2 zasada szczególna Dotyczy przychodów z tzw. Usług o charakterze ciągłym (dostarczanie energii elektrycznej, cieplnej, gazu, usługi telekomunikacyjne itp.) Przychód powstaje w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na fakturze, nie rzadziej jednak niż raz w roku

Przychody w ujęciu podatkowym 3 zasada szczególna Dotyczy ujmowania pozostałych przychodów z działalności a szczególnie z tytułu dotacji, odsetek, kar i odszkodowań Przychody powstają w momencie otrzymania przychodów (ujęcie kasowe) z tytułu dotacji, odsetek, kar i odszkodowań

Przychody w ujęciu podatkowym Do przychodów nie zalicza się: (przykładowo) 1. Pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych 2. Kwot naliczonych lecz nieotrzymanych odsetek od należności w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów) 3. Zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów lub akcji w spółce 4. Przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego

Przychody w polskim prawie bilansowym i podatkowym ELEMENTY WSPÓLNE Przychodami są wszelkie trwałe, bezzwrotne i definitywne przysporzenia majątkowe Do przychodów nie zalicza się: Pożyczek, kredytów itp. Zaliczek, zadatków i przedpłat Wpłat wspólników zwiększających kapitały własne 3. Obowiązuje periodyzacja tworzonej informacji

Przychody w polskim prawie bilansowym i podatkowym - różnice Prawo bilansowe Prawo podatkowe Do przychodów nie zalicza się świadczeń nieodpłatnych Przy pomiarze obowiązują zasady memoriału i kontynuacji działalności Akceptowanie cech informacji: istotność, neutralność, przewaga treści nad formą Brak wyłączeń Przychodem może być wartość świadczeń nieodpłatnych Równorzędne stosowanie zasady memoriału i kasowej, nie akceptowanie zasady kontynuacji działalności Odrzucanie istotności, przewagi treści nad formą, neutralności Długa lista wyłączeń

Przykłady Kwoty naliczonych lecz nieotrzymanych odsetek od należności Przychody uznawane jedynie przez prawo bilansowe: Kwoty naliczonych lecz nieotrzymanych odsetek od należności Odsetki otrzymane w związku ze zwrotem nadpłaconych zobowiązań podatkowych i innych należności budżetowych Kwoty umorzonych zobowiązań w tym także pożyczek i kredytów gdy umorzenie jest związane z bankowym postępowaniem ugodowym, postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu lub realizacją programu restrukturyzacji

Przykłady Przychody uznawane jedynie przez prawo podatkowe Przychody z nieruchomości udostępnionych nieodpłatnie w całości lub części do używania innym osobom prawnym i fizycznym oraz jednostkom organizacyjnym bez osobowości prawnej w wysokości przysługującego im czynszu Wartość nieodpłatnie otrzymanych świadczeń oraz przychodów w naturze np. w postaci usług Przychody ustalone przez U.S. jeżeli przy sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych, cena określona w umowie sprzedaży znacząco odbiega od ceny rynkowej bez uzasadnionej przyczyny

Przykłady. Firma X wykazuje w ewidencji księgowej następujące pozycje przychodów: 1) kwoty należne ze sprzedaży produktów 123.000 2) zobowiązania umorzone w bankowym postępowaniu ugodowym 74.000 3) nieodpłatnie otrzymane technologie w ramach pomocy organizacji międzynarodowych 150.000 4) przedpłaty na dostawę produktów 18.000 5) przychody odpisane wcześniej jako nieściągalne 5.000 RAZEM PRZYCHODY 370.000 Należy ustalić wartość przychodów opodatkowanych.

Przykłady Z przychodów w ewidencji księgowej będą opodatkowane: 1) kwoty należne ze sprzedaży produktów 123.000 2) przychody odpisane wcześniej jako nieściągalne 5.000 RAZEM 128.000 Pozostałe przychody nie podlegają opodatkowaniu.

I to by było na tyle.