założenia przedstawiciele konsekwencje filozoficzne Neopozytywizm założenia przedstawiciele konsekwencje filozoficzne

Podstawowe pojęcia empiryzm logiczny pozytywizm logiczny neopozytywizm Koło Wiedeńskie

Zasadnicze „-izmy” fizykalizm (ujednolicenie nauki) redukcjonizm empiryzm antymetafizyczność scjentyzm

Moritz Schlick 1882-1936 Żywię głębokie przeświadczenie, że (…) jesteśmy świadkami narodzin nowej ery filozofii, zaś jej przyszłość będzie zupełnie odmienna od przeszłości, która tak pełna była żałosnych porażek, daremnych wysiłków i próżnych sporów.” (VII Międzynarodowy Kongres Filozoficzny w Oxfordzie)

Otto Neurath 1882-1945 Zwolennik jedności nauki, największy krytyk metafizyki, twierdził, że nauka zmienia rzeczywistość społeczną! „Jesteśmy jak żeglarze, którzy muszą swój żaglowiec przebudować na otwartym morzu, a nie mogą go nigdy położyć w doku i zbudować od nowa z najlepszych części.”

Rudolf Carnap 1891-1970 Zwolennik ujednolicenia nauki. Formułował formalną teorię wyrażeń językowych. Krytykował filozofię za formułowanie zdań pozornych.

„Naukowy pogląd na świat: Koło Wiedeńskie” 1929 r. Manifest Koła Wiedeńskiego: Nauka ma być: intersubiektywnie zrozumiała, postępowa, użyteczna praktycznie. Celem filozofii naukowej jest: walka z metafizyką!

Klasyfikacja zdań: 1. Tautologie Tezy logiki i matematyki. Nie mówią nic o świecie, nie wyrażają wiedzy. 2. Zdania sensowne Wszelkie zdania, których prawdziwość daje się zweryfikować (sprawdzić).

3. niedorzeczności Zdania metafizyki, etyki, wszelkie zdania normatywne, pozbawione są sensu poznawczego, czego dowodzi ich analiza logiczna.

Przykłady Bóg jest sprawiedliwy. Istnieje tylko materia w ruchu. Bezbarwne zielone idee śpią wściekle.

Rola metafizyki Pełni rolę ekspresyjną! Pełnią rolę podobną do poezji, wzbogaca życie, a nie wiedzę. Pełni rolę ekspresyjną! Grzegorz Siedlecki, Metafizyka

weryfikacjonizm WERYFIKACJA: Empiryczny dowód prawdziwości zdania. WERYFIKOWALNOŚĆ: Sensem zdania jest sposób, w jaki moglibyśmy na podstawie doświadczeń dowieść, że jest ono prawdziwe.

weryfikowalne zweryfikowane fałszywe Stąd mamy zdania: weryfikowalne Jutro będzie padać. zweryfikowane Rzeka Wołga jest większa od rzeki Wisły. fałszywe Rzeka Wołga jest mniejsza od rzeki Wisły.

weryfikacjonizm Zdanie jest sensowne niezależnie od swej wartości logicznej! Sensem zdania jest metoda jego weryfikacji!

„Manifest…” raz jeszcze „Podstawowa tez współczesnego empiryzmu polega właśnie na odrzuceniu możliwości wiedzy syntetycznej a priori. Naukowy światopogląd zna jedynie empiryczne zdania o wszelkiego rodzaju rzeczach i analityczne zdania logiki i matematyki.”

Analityczne vs. syntetyczne Orzecznik zawiera się w podmiocie sądu. Nie mogą być zanegowane bez popadnięcia w sprzeczność. Nie zawierają informacji o faktach. Są twierdzeniami logiki lub zastosowaniami tych twierdzeń. np. Każdy kwadrat jest prostokątem. Każdy czarny kot jest czarny.

Analityczne vs. syntetyczne Orzecznik nie zawiera się w podmiocie sądu.  Mogą zostać zanegowane/zaprzeczone bez popadnięcia w sprzeczność. Zawierają informacje o faktach. np. Ten zeszyt jest zielony. Kawalerowie są bałaganiarzami.

Aprioryczne vs. aposterioryczne Nie zawierają treści empirycznych, tj. pochodzących z doświadczenia.  Nie podlegają testom empirycznym, nie wymagają ich. Są prawdziwe na mocy znaczenia swoich terminów składowych. Zawierają treści empiryczne. Podlegają testom empirycznym, wymagają ich. Ich prawdziwość nie wynika ze znaczenia terminów składowych.

Możliwe kombinacje: Analityczne aprioryczne (a priori) np. Kawaler jest nieżonatym mężczyzną. Syntetyczne aposterioryczne (a posteriori) np. Wszystkie wróble lubią dużo jeść.

Kant Pytał, czy są możliwe sądy syntetyczne a priori? Twierdził, że istnieją i są sądami metafizyki we właściwym sensie; dostarczają wiedzy powszechnej i pewnej.

SŁUŻĄ DO SPRAWDZANIA HIPOTEZ!!! Zdania protokolarne Proste zdania, które opisują doświadczenia zmysłowe. Potoczny język fizykalny. Raport z bezpośredniego doświadczenia zmysłowego. SŁUŻĄ DO SPRAWDZANIA HIPOTEZ!!!

Analiza logiczna Ustalenie co się kryje za zdaniami, które wypowiadamy czy formułujemy w teoriach. Czy są sensowne, niedorzeczne czy są tautologiami. Poprzez: badanie FUNKCJI PRAWDZIWOŚCIOWYCH DEFINIOWANIE terminów teoretycznych za pomocą terminów obserwacyjnych.

INDUKCJA enumeracyjna x1 Y x2 Y x3Y Czy można powiedzieć, że dla każdego x Y!

INDUKCJA współcześniej Wszystkie zaobserwowane dotąd szmaragdy są zielone. Zatem, następny szmaragd, który zaobserwujemy, będzie zielony. TEORIA PRAWDOPODOBNIEŃSTWA PROBLEM HUME’A

Rola filozofii Schlick: zmierza do ustalenia znaczeń słów i zdań (nauka zaś jest poszukiwaniem prawdy). Carnap: dostarcza języków, którymi później posługują się naukowcy.

„-izmy” wyjaśnione? fizykalizm empiryzm pozytywizm najdoskonalszy układ pojęć wytworzyła fizyka empiryzm rzetelnym źródłem wiedzy o świecie jest doświadczenie pozytywizm przedmiotem wiedzy są fakty

„-izmy” wyjaśnione? redukcjonizm antymetafizyczność scjentyzm Na miano nauki zasługują te dziedziny, które dają się zredukować do fizyki. antymetafizyczność Zdania metafizyczne nie mają sensu. scjentyzm Jedynym wiarygodnym źródłem wiedzy jest nauka (science).

Neopozytywizm metafizyką? Roman Ingarden, Praga 1936 Źródłem wiedzy są twierdzenia sprawozdawcze (zdania protokolarne). Źródłem wiedzy są tautologie (logiki, matematyki). Czy powyższe twierdzenia są sprawozdawcze lub są tautologiami?