Dlaczego dzieci są agresywne? Przyczyny agresji Dlaczego dzieci są agresywne?

Ważne!!! Prawie w każdym przypadku zachowanie agresywne jest wołaniem dziecka o pomoc w sytuacji, w której samo nie może sobie poradzić.

Co to jest agresja? Agresja Zachowanie się zmierzające do wyładowania niezadowolenia lub gniewu na osobach lub rzeczach; wroga, napastliwa postawa wobec kogoś (Słownik Wyrazów Obcych PWN) - Działanie zamierzone, które ma na celu wyrządzenie komuś lub czemuś krzywdy lub szkody.

Przemoc to działanie długofalowe, Co to jest przemoc? Przemoc to działanie długofalowe, w którym nie występuje równowaga sił. Zamiennie stosuje się słowo mobbing lub bulling, które dotyczy przemocy wśród uczniów.

Przyczyny agresji Agresja z frustracji – to wynik wychowania w domu w atmosferze nadopiekuńczości i zbyt dużych ograniczeń. Zachowania agresywne tych dzieci są formą zwrócenia na siebie uwagi dla zaspokojenia ważnych własnych potrzeb i tylko w ten sposób potrafi te potrzeby komunikować.

Lęk- to uczucie napięcia emocjonalnego, poczucie bezradności i niepokoju związane z utratą poczucia bezpieczeństwa w kontakcie z najbliższymi osobami. Dziecko porzucone uczuciowo przez matkę, ojca lub oboje rodziców (rozwód, śmierć jednego z rodziców, rozstanie z matką lub ojcem na jakiś czas); Narodziny dziecka; Negatywna ocena osiągnięć rozwojowych, naśmiewanie się z nieudolności dziecka w jego obecności; Niedostrzeganie dziecka. Bo „jest grzeczne”: Zjawisko etykietowania – raz wydana opinia na temat dziecka i jego zachowań może być przyczyną, że dziecko będzie się wręcz starało zachowywać tak, jak o nim mówią inni; Nie rozwiązywane konflikty; Sprzeczne zachowania rodziców, wychowawców, opiekunów; Zbyt sztywne i niejednoznaczne reguły (zbyt słabe lub zbyt ostre); Programy telewizyjne nasycone agresją; 10. Brak czasu na swobodną zabawę.

Rodzaje zachowań agresywnych

przezywanie, skarżenie, aroganckie odzywanie się do dorosłych lub Agresja werbalna przezywanie, skarżenie, aroganckie odzywanie się do dorosłych lub rówieśników, wyśmiewania, czynienie złośliwych uwag mających na celu zrobienie komuś przykrości.

Agresja niewerbalna Występuje pod dwoma postaciami: a) Agresji fizycznej b) Agresji niefizycznej

Agresja fizyczna to bezpośrednie zadawanie bólu innym osobom. W momencie wybuchu złości dziecko rzuca się z pięściami, bije inne dzieci, gryzie, drapie. Atak często skierowany jest na osobę, która tę agresję wywołała. Może być również tak, że atak złości wywoła osoba dorosła, a dziecko odreaguje na koledze, jakimś przedmiocie itp. Ta forma agresji nazywa się agresją z przeniesieniem, jest bowiem przeniesiona z osoby, która ją wywołała, na inną osobę lub przedmiot.

Agresja niefizyczna To forma agresji bardzo często występująca u dzieci w wieku przedszkolnym. Wyraża się poprzez: Przedrzeźnianie b) Robienie min c) Pokazywanie języka innemu dziecku z zamiarem zrobienie mu przykrości d) Różnego rodzaju gesty mające zranić inną osobę

Agresja niefizyczna Do agresji niefizycznej zalicza się również: -agresję instrumentalną, która polega na wyborze przez dziecko takiego sposobu zachowania, które może przynieść mu jakąś korzyść, agresję naśladowczą – polegającą na modelowaniu zachowań zgodnie z obserwowanym wzorcem. Zachowania agresywne obserwowane przez dziecko u dorosłych (rodziców, nauczycieli, starszego rodzeństwa) są często przejmowane i prezentowane przez nie w stosunku do osób dorosłych i rówieśników.

Treści realizowane w pracy z dziećmi agresywnymi Uczenie się lepszego rozumienia siebie samych i innych ludzi: integracja grupy, Kształtowanie umiejętności wykazywania zrozumienia dla innych, Rozwijanie sfery emocjonalnej dziecka (empatia), Budowanie atmosfery wzajemnego zaufania, Tworzenie pozytywnych kontaktów społecznych w grupie, f) Budowanie poczucia bezpieczeństwa, przynależności do rodziny.

2. Budowanie poczucia własnej wartości i silnej tożsamości: Dowartościowanie dzieci o niskiej samoocenie, Kształtowanie umiejętności asertywnych, Pobudzanie do minimalizowania u siebie negatywnych cech i zachowań, d) Wdrażanie do wyboru zachowań społecznie akceptowanych.

3. Nawiązywanie pozytywnych interakcji Rozwój umiejętności nawiązywania i utrzymywania pozytywnych interakcji z innymi dziećmi, b) Kształtowanie poczucia przynależności do danej grupy

4. Dostrzeganie, rozpoznawanie i nazywanie własnych cudzych uczuć 4. Dostrzeganie, rozpoznawanie i nazywanie własnych cudzych uczuć. Rozpoznawanie zachowań agresywnych Kształtowanie umiejętności rozpoznawania zachowań sygnalizujących agresję, Kształtowanie postaw prospołecznych, c) Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i nazywania uczuć

5. Rozpoznawanie przyczyn agresji Minimalizowanie stanów napięcia w grupie, Kształtowanie umiejętności poznawania i oszacowania własnych wpływów na środowisko społeczne, c) Uświadamianie dzieciom konsekwencji zachowań agresywnych.

6. Pokojowe rozwiązywanie konfliktów Kształtowanie umiejętności opanowania złości i agresji oraz ich przezwyciężania, Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z problemami, c) Próby rozwiązywania konfliktów.

7. Opanowanie i przezwyciężanie zachowań agresywnych Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym, Kształtowanie nawyków zgodnego zachowania, Kształtowanie postaw prospołecznych, Rozwijanie zdolności empatycznych, e) Rozwój postawy solidarności w grupie

Metody wykorzystywane w pracy z dziećmi agresywnymi Słowne: pogadanka, rozmowa, opowiadanie, dyskusja Eksponujące: odgrywanie ról i scenek, inscenizacje Aktywne: Krąg uczestników – polega na utworzeniu kręgu. Sprzyja rozwijaniu umiejętności wyrażania uczuć, słuchania odczuć innych oraz zapamiętywania tego co zostało powiedziane. Umożliwia nawiązanie dobrego kontaktu wzrokowego i emocjonalnego. Możliwe jest wprowadzenie elementów kontaktu fizycznego (dotykanie, głaskanie). Daje dzieciom więcej ciepła i ułatwia kontakty. .

d.c. metod……….. - Burza mózgów- to metoda polegająca na generowaniu pomysłów niezależnie od ich jakości i trafności. Ma nauczyć dzieci szacunku dla pomysłów innych, a także twórczego rozwiązywania problemów. Pozwala przełamywać schematy myślowe. Pobudza aktywność w zajęciach. Może być stosowana w całej grupie lub podgrupach. Należy przedstawić cel i poprosić o podanie jak największej liczby pomysłów dotyczących rozwiązania określonego problemu.

d.c. metod……….. Uzupełnianie zdań – celem tej metody jest uzewnętrznienie reakcji, ułatwianie samodzielnej wypowiedzi i porozumienia się z innymi. Dokończenie zdań pozwala dostrzec uczniom podobieństwa i różnice między nimi. Gry i zabawy – technika ta jest używana, gdy w grupie panuje duże napięcie utrudniające realizację zadania. - Psychodrama – polega na odgrywaniu krótkich scenek na wybrane tematy. Powierzając dzieciom role należy poinformować, że mają odegrać scenkę w sposób zbliżony do własnych zachowań i oczekiwań w danej sytuacji. Trzeba dać czas grupie na przygotowanie się, przekazać więcej informacji o roli. Dzieci powinny mieć swobodę reakcji, ale jeśli to konieczne to należy zastosować „STOP” np. aby przedyskutować zaistniałą sytuację.

d.c. metod……….. Muzyka i piosenki – jest to metoda, którą można zastosować, gdy istnieje potrzeba wyciszenia grupy lub jej pobudzenia (w zależności od celu stosuje się inny rodzaj muzyki). Dzieci mogą poprzez piosenkę wyrażać swoje uczucia i myśli. - Rysunki – jest to metoda bardzo chętnie stosowana przez wszystkie dzieci. Należy zachęcać dzieci do samodzielnego wykonania pracy i doprowadzić ją do końca.

Skuteczne zasady przeciwdziałania zachowaniom agresywnym pod żadnym pozorem nie stosuj kar fizycznych – nie wyeliminujesz zachowań agresywnych samemu będąc agresywnym; nie karaj w uniesieniu i zdenerwowaniu, stosuj jedynie karanie słowne połączone z tłumaczeniem, wyjaśnianiem, perswazją – manifestowaniem przykrości (kara psychologiczna); jeżeli ukarzesz dziecko, musisz się postarać, aby wychowanek zrozumiał sens stosowanej kary, należy mu wyjaśnić za co i dlaczego został ukarany; karząc za zachowanie agresywne należy jednocześnie dostrzegać i nagradzać różnorodne zachowania pozytywne dziecka, zwłaszcza wszelkie przejawy życzliwości wobec innych, pomoc, dostrzeganie cudzych potrzeb;

c.d. skutecznych zasad………………….. gdy nie jesteś akceptowana przez wychowanka (co zdarza się bardzo rzadko wśród małych dzieci) nie karaj bezpośrednio sama dziecka, posłuż się opinią tej grupy, z którą wychowanek się liczy lub rodzicami dziecka; powinnaś posiadać umiejętność wczuwania się w przekazywane przez dziecko informacje i kryjące się za nimi przeżycia; wystrzegaj się bycia słuchaczką z pozoru, powierzchowną, nie zainteresowaną; w momentach napięcia doprowadź do wspólnego śmiechu w grupie, by utrzymać dobry klimat; wszystkie zadania jakie dzieci wykonują w grupie traktuj z powagą – dzieci nie mogą się lękać, że zostaną negatywnie ocenione;

c.d. skutecznych zasad………………….. Przyjmij postawę życzliwości, zaufania i zrozumienia oraz indywidualizacji; Stwórz dziecku sytuację do osiągnięcia sukcesu poprzez proponowanie ćwiczeń dostosowanych do jego możliwości; Utrzymuj partnerski kontakt z rodzicami lub opiekunami dziecka; Ucz dzieci rozpoznawania uczuć przeżywanych przez siebie i innych oraz ujawniać uczucia przeżywane w różnych sytuacjach; Ucz, że odmienne poglądy bywają słuszne, a w wypadku konfliktu należy szukać kompromisu; Organizuj zajęcia w zespołach powierzając funkcje kierownicze tym dzieciom, które zwykle zajmują pozycje podporządkowane;

c.d. skutecznych zasad………………….. Wzmacniaj poczucie własnej wartości w dzieciach i zainteresowania sobą nawzajem; stawiaj dzieciom wysokie wymagania, pamiętaj jednak aby docenić wysiłek dziecka, zrozumieć go oraz wspólnie odczuwać jego trudności emocjonalne (możesz powiedzieć: „Pobiłeś go, bo się zdenerwowałeś. Rozumiem. Przykro mi z tego powodu, ale wiesz, że bić nie wolno. Za karę….); uświadom dzieciom mechanizm konfliktu, ucz alternatywnych sposobów rozwiązywania problemów.

Opracowała na podstawie literatury Wiesława Stadnik