Indukcjonizm i problemy z indukcją Metodologia ekonomii Anna Cekała

Plan prezentacji Indukcjonizm Problem indukcji Zależność obserwacji od teorii Podsumowanie

Indukcjonizm

Indukcjonizm – definicja Indukcjonizm prąd myślowy podkreślający znaczenie indukcji logicznej, czyli wywodzenia ogólnych praw natury z jednostkowych spostrzeżeń, obserwacji i eksperymentów.

Indukcjonizm – główne myśli Nauka jest wiedzą dowiedzioną Nauka opiera się na tym co możemy zobaczyć, usłyszeć, dotknąć Nauka jest obiektywna, niezawodna „Nauka jest budowlą wzniesioną na faktach” (John James Davies) Fakty Teoria

Indukcjonizm – pojęcia Zdania obserwacyjne Stwierdzenia o stanie świata, które można bezpośrednio udowodnić przy pomocy zmysłów np. Pan Smith uderzył swoją żonę. Zdania szczegółowe – odnoszą się do pojedynczych zjawisk lub stanów rzeczy w określonym miejscu i czasie

Indukcjonizm – pojęcia Zdania ogólne Odnoszą się do wszystkich zdarzeń określonego rodzaju we wszystkich miejscach i momentach czasu np. Wszystkie zwierzęta posiadają potrzebę wyładowania uczuć agresji.

Indukcja Jak na podstawie zdań szczegółowych formułować ogólne teorie? indukcja Przy spełnieniu odpowiedniej ilości warunków można w uprawniony sposób dokonywać uogólnień ze skończonej ilości szczegółowych zdań obserwacyjnych i na ich podstawie budować prawa uniwersalne.

Indukcja Warunki uogólnień Duża liczba zdań obserwacyjnych Obserwacje powtarzane w bardzo różnorodnych warunkach Żadne zdanie obserwacyjne nie może przeczyć wyprowadzonemu zdaniu ogólnemu

Naiwny indukcjonizm Nauka opiera się na zasadzie indukcji. Jeżeli duża ilość przedmiotów A została zaobserwowana w różnorodnych okolicznościach i jeżeli wszystkie bez wyjątku miały własność B, to wszystkie A mają własność B.

Opis nauki Fakty uzyskane dzięki obserwacji Przewidywania i wyjaśnienia Prawa i teorie Dedukcja Indukcja

Dedukcja Dedukcja to proste wyciąganie wniosków Wnioski wyciągane na podstawie ogólnych praw i teorii Wyprowadzanie zdań z innych zdań Dedukcja nie może stanowić źródła prawdziwych stwierdzeń o świecie.

Dedukcja - przykład Przesłanki: Wszystkie książki ekonomiczne są niezwykle pasjonujące. Ta książka jest książką ekonomiczną. Wniosek: Ta książka jest niezwykle pasjonująca.

Problem indukcji

Jak uzasadnić zasadę indukcji? Logika Rozumowanie indukcyjne nie jest rozumowaniem logicznie poprawnym Może zaistnieć sytuacja, że przesłanki są prawdziwe a wniosek fałszywy Indukcji nie można uzasadnić za pomocą logiki

Jak uzasadnić zasadę indukcji? Doświadczenie Indukcja okazała się sprawować dobrze w wielkiej liczbie sytuacji i w różnych warunkach – co oznacza, że sprawdza się w każdej sytuacji. Ale to jest rozumowanie indukcyjne i nie może być użyte w celu uzasadnienia indukcji błędne koło PROBLEM INDUKCJI

Inne wady indukcji Co to znaczy „duża ilość”? Wymóg dużej ilości w niektórych przypadkach jest niewłaściwy Bomba atomowa Co to znaczy „różnorodne okoliczności”? Zmiany istotne i nieistotne Wiedza teoretyczna jako podstawa ustalania okoliczności

Obrona indukcjonisty Wiedza naukowa nie jest wiedzą udowodnioną a jedynie wiedzą prawdopodobnie prawdziwą. Im więcej obserwacji i okoliczności, tym większe prawdopodobieństwo, że uogólnienia będą prawdziwe. Celem nauki jest ocena prawdopodobieństwa poszczególnych przewidywań np. faktu, że słońce zajdzie jutro, a nie stwierdzenia ogólnego, że będzie ono zawsze zachodzić.

Reakcje na problem indukcji Sposób sceptyczny Nauka opiera się na indukcji Nauki nie można uzasadnić w racjonalny sposób Osłabienie idukcjonistycznego wymogu aby cała wiedza pozalogiczna wywodziła się z doświadczenia Zasadę indukcji można uzasadnić dzięki innym racjom Wpływ innych teorii na indukcję i na obserwacje Odrzucenie indukcji Nauka nie polega na indukcji Falsyfikacjonizm

Zależność obserwacji od teorii

Założenia naiwnego indukcjonisty Nauka wywodzi się od obserwacji Obserwacja daje bezpieczną podstawę, z której można wyprowadzić wiedzę ObserwacjaWiedza

Teoria obserwacji Indukcjonista mówi, że: Dwaj obserwatorzy oglądający scenę lub obraz z tego samego miejsca widzieliby tę samą rzecz Kontrargument: Doznania wzrokowe zależą od minionego doświadczenia, wiedzy, oczekiwań, a także stanu emocjonalnego.

Przykład – kielich Rubina

Przykład – kwadrat? Inne przykłady: Zdjęcia rentgenowskie Patrzenie przez teleskop

Teoria a zdania obserwacyjne Doznania zmysłowe Zdania obserwacyjne Doznania zmysłowe Zdania obserwacyjne Teoria niezbędna aby sformułować zdanie Zdania obserwacyjne zawsze są wyrażane w języku jakiejś teorii

Teoria a zdania obserwacyjne Wniosek: Nauka nie wychodzi od zdań obserwacyjnych, ponieważ pewna teoria zawsze je poprzedza.

Obalalność zdań obserwacyjnych Zdania obserwacyjne mogą być obalone Wniosek: Zdania obserwacyjne nie tworzą trwałej podstawy, na której można budować wiedzę naukową ponieważ są obalane.

Eksperyment Obserwacje i eksperymenty przeprowadza się, aby poddać sprawdzeniu jakąś teorię lub rzucić na nią nieco światła. „Nieuprzedzony” obserwator traciłby czas rejestrując nieistotne czynniki.

Nowoczesny indukcjonizm Teorie tworzone są na liczne i różnorodne sposoby Natchnienie Przypadek Długi proces Nowatorskie i najznaczniejsze akty twórcze nie poddają się analizie logicznej Metodę indukcji stosuje się w celu uzasadnienia i oceny teorii, a nie w celu wyjaśnienia jej powstania.

Podsumowanie

Postawa naiwnego indukcjonisty Uważna i nieuprzedzona obserwacja daje bezpieczną podstawę, z której można wyprowadzić prawdziwą lub prawdopodobnie prawdziwą wiedzę naukową.

Kontrargumenty wobec indukcjonizmu Indukcji nie można logicznie udowodnić. Obserwacja nie może być „nieuprzedzona” teorią. Obserwacje są obalalne, a więc nie stanowią niezawodnej podstawy dla nauki.

Wnioski Teorię można właściwie ocenić tylko, gdy zwraca się uwagę na jej kontekst historyczny. Indukcjonizm sprawdza się w niektórych przypadkach ale istnieją bardziej interesujące i nowoczesne teorie wyjaśniające aspekty nauki.

Dziękuję za uwagę!