Treści multimedialne - kodowanie, przetwarzanie, prezentacja Odtwarzanie treści multimedialnych Andrzej Majkowski informatyka +

Wpływ promieniowania na materię Wioletta Ewartowska informatyka +

PROGRAM WYKŁADU Źródła promieniowania Oddziaływanie promieniowania jądrowego z materią Podstawowe wielkości fizyczne służące do opisywania i porównywania skutków promieniowania Biologiczne skutki promieniowania jonizującego u ludzi Bibliografia

ŻRÓDŁA PROMIENIOWANIA Naturalne: promieniowanie kosmiczne, promieniowanie z pierwiastków wchodzących w skład skorupy ziemskiej Sztuczne – reaktory jądrowe, promieniowanie w medycynie, promieniowanie odbiorników radiowo- telewizyjnych informatyka +

ŻRÓDŁA PROMIENIOWANIA Udział różnych źródeł promieniowania jonizującego w średniej rocznej dawce skutecznej (3,35 mSv) otrzymanej przez statystycznego mieszkańca Polski w 2007 r Źródło: http://www.paa.gov.pl/sites/default/files/Raport_PAA_2007.pdf informatyka +

Oddziaływanie promieniowania z materią Cząsteczki promieniowania w wyniku zderzeń z cząsteczkami materii, przez którą przechodzą tracą swoją energię (mogą też zmienić kierunek ruchu) Cząsteczki materii przez, którą przechodzi promieniowanie otrzymują nową energię, co może prowadzić do jonizacji ośrodka (z atomu pozbawionego elektronu tworzy się jon dodatni, a wybity elektron swobodny jest jonem ujemnym), tworzenia się nowych izotopów, rozszczepienia jąder. To wszystko prowadzi do zmiany procesów chemiczno – biologicznych zachodzących w organizmach Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +

Wpływ promieniowania na organizmy żywe zależy od: Oddziaływanie promieniowania z materią Wpływ promieniowania na organizmy żywe zależy od: Intensywność promieniowania Rodzaju promieniowania Czasu ekspozycji Rodzaju materii, na którą pada promieniowanie Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +

α β γ Oddziaływanie promieniowania z materią Rodzaj Zasięg w powietrzu Osłony α do 10cm Ubranie, kartka papieru, zewnętrzne warstwy naskórka β do 10m Plastik, parafina, szkło γ Bardzo przenikliwe Materiały ciężkie o dużej liczbie atomowej: ołów, żelazo, barytobeton, ruda hematytowa, Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza.

D = E/m Podstawowe wielkości informatyka + Dawka pochłoniętej energii - jest to stosunek ilości pochłoniętej energii przez daną masę ciała, do masy tego ciała: D = E/m gdzie: D – dawka promieniowania (grej Gy lub rad, 1 rad = 0,01 J/kg = 0,01 Gy) E – pochłonięta energia (J), m – masa ciała pochłaniającego energię (kg). Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +

H = QD Podstawowe wielkości Równoważnik dawki - umożliwia porównanie skutków działania różnych rodzajów promieniowania. H = QD gdzie: H – równoważnik dawki (siwert Sv lub rem; 1 Sv=100 rem), D – dawka promieniowania (Gy lub rad), Q – liczba przypisana danemu rodzajowi promieniowania przyjmująca wartości z przedziału <1, 20>, dla promieniowania γ (gamma) Q=1, dla promieniowania α (alfa) Q=20 Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza.

Podstawowe wielkości Aby obliczyć całkowitą wartość równoważnika dawki promieniowania, należy dodać do siebie równoważniki pochodzące od wszystkich źródeł promieniowania. Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +

E=wH Podstawowe wielkości informatyka + Dawka skuteczna (efektywna) – miara skutków biologicznych promieniowania uwzględniająca rodzaj promieniowania oraz rodzaj tkanki biologicznej E=wH gdzie E – dawka skuteczna (efektywna) (Sv) H– równoważnik dawki (Sv) w- czynnik wagowy różnych tkanek Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +

Podstawowe wielkości Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005r. W sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego. Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +

Podstawowe wielkości Dawki pochłonięte powodujące śmierć 50% napromieniowanych organizmów w ciągu 30 dni Organizm Dawka(Sv) bakterie 5000 osa 1000 wąż 800 ślimak 200 szczur 8 Małpa 5 człowiek 2,5 -3 Pies 2,5 Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +

Biologiczne skutki promieniowania somatyczne - występujące bezpośrednio po napromieniowaniu całego ciała. Późniejsze skutki takiego napromieniowania to białaczka, nowotwory złośliwe kości, skóry, zaćma, zaburzenia przewodu pokarmowego, bezpłodność. genetyczne - zmieniają strukturę chromosomów znajdujących się w komórkach rozrodczych, co powoduje mutacje. Zmiany w genach są kopiowane przez następne generacje komórek. Kod genetyczny zostaje zmieniony, lecz dalej jest on czynny i przez organizm odbierany jako poprawny co jest powodem wad dziedzicznych potomstwa w następnych pokoleniach. Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +

Biologiczne skutki promieniowania Skutki napromieniowania ciała ludzkiego. Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. Źródło: http://onkologia.szczecin.pl/wp-content/uploads/2013/05/Dawka-skuteczna-i-ekwiwalentna-a-ryzyko-radiacyjne..pdf informatyka +

Zasady ochrony radiologicznej Zachowanie odpowiedniej odległości od źródła Im dalej od źródła tym promieniowanie jest słabsze. Stosowanie osłon osłabiających promieniowanie odzież ochronna, maski, budowle ochronne Ograniczenie czasu narażenia Dawka promieniowania jest proporcjonalna do czasu jego działania na organizm Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +

Bibliografia informatyka + „Świat fizyki” podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych zakres podstawowy, pod redakcją Marii Fiałkowskiej http://atomistyka.pl/promien/oddzialywanie.html http://onkologia.szczecin.pl http://www.paa.gov.pl Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005r. W sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego Prace nad systemem telewizji kolorowej, rozpoczęły się w połowie lat 50. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Nowy system musiał spełniać następujące założenia: nie mógł znacząco komplikować budowy odbiorników telewizji kolorowej, co mogło by wpływać na koszt produkcji odbiornika telewizyjnego i zmniejszyć jego dostępność dla widza ze względu na cenę; należało przyjąć zasadę odpowiedniości, czyli możliwości odbioru programu telewizji nadawanego w kolorze na odbiornikach czarnobiałych i odwrotnie; powinno być możliwe wykorzystywanie dotychczasowych kanałów częstotliwości do przesyłania sygnałów telewizji kolorowej, nie powodując zakłóceń w kanałach sąsiednich; jakość przesyłanego sygnału powinna być wysoka i zaspakajać wymagania widza. informatyka +