POWSTANIE LISTOPADOWE Geneza powstania Noc listopadowa – wybuch powstania 29/30 XI 1830 Detronizacja cara Mikołaja I 25 I 1831 Wojna polsko – rosyjska Upadek i bilans powstania Represje popowstaniowe

PRZYCZYNY WYBUCHU POWSTANIA LISTOPADOWEGO Pośrednie początki panowania Mikołaja I (okrutne zdławienie powstania dekabrystów) zapowiadały dalsze łamanie konstytucji sprzeczność interesów Królestwa Polskiego i Rosji; celem Rosji utrzymanie imperium; celem Królestwa Polskiego odzyskanie niepodległości brutalne postępowanie wielkiego księcia Konstantego z wojskiem polskim wzmacniało nastroje buntu niezadowolenie młodzieży z braku perspektyw i rosnącej wszechobecności rozbudowanego systemu policyjnego działalność tajnych organizacji o charakterze niepodległościowym plany użycia wojska polskiego do tłumienia powstania belgijskiego i rewolucji lipcowej we Francji zakończona sukcesem walka o niepodległość Grecji idee romantyczne Bezpośrednie obawy podchorążych przed wykryciem ich spisku i potencjalnymi aresztowaniami Powstanie dekabrystów 1825 r.

Powstanie rozpoczęło się w Szkole Podchorążych. NOC LISTOPADOWA 29/30 XI 1830 Powstanie rozpoczęło się w Szkole Podchorążych. „Grupa wojskowa” – rusza na Stare Miasto – celem inicjacji powstania. „Grupa studentów” – uderza na Belweder – celem – zgładzenie ks. Konstantego Atak na Belweder atak na Belweder

„ Nie było ani ludu, ani wesołych okrzyków, ani świateł, ani orężnego zgiełku, choć to wszystko winno mieć miejsce w pierwszych chwilach wyjarzmiającej się swobody. Jakby nic się nie stało. Miasto spało!. Cóż mogło bardziej zatrważać i jątrzyć tą młodzież. Zdawało się jej natenczas, że sama powstała. Jedynym dźwiękiem był szczęk zamykanych okiennic” – M. Mochnacki Ignacy Blumer, Maurycy Hauke, Józef Nowicki, Stanisław Potocki, Tomasz Jan Siemiątkowski, Stanisław Trębicki – odmówili przyłączenia się do powstania - zostali zabici

Hej kto Polak, na bagnety Hej kto Polak, na bagnety! Żyj, swobodo, Polsko, żyj; Takim hasłem cnej podniety Trąbo nasza, wrogom grzmij! Wzięcie Arsenału w noc 29 listopada 1830 r., obraz Marcina Zaleskiego

NEGOCJACJE POLSKO-ROSYJSKIE Do 3 XII władza skłonnej do kompromisu z carem Rady Administracyjnej Utworzenie Rządu Tymczasowego ( 3 XII) Dyktatura Chłopickiego( 5 XII-7 I) Negocjacje z Rosjanami – próba pokojowego rozwiązania konfliktu Powrót wojsk polskich z Wierzbna 3 XII 1830

DETRONIZACJA MIKOŁAJA I 25 i 1831

UGRUPOWANIA POWSTANIA LISTOPADOWEGO UGRUPOWANIE PRZYWÓDCY PROGRAM Konserwatyści Adam Jerzy Czartoryski, Józef Chłopicki, Ksawery Drucki – Lubecki, Jan Krukowiecki Negocjacje z Rosjanami Wojna jedynie o charakterze demonstracji zbrojnej Oczekiwanie na pomoc ze strony Zachodu Silna władza wykonawcza ( dyktatura) Kaliszanie” Bonawentura i Wincenty Niemojowscy Początkowo zwolennicy negocjacji z carem, potem prowadzenia działań wojennych Oczekiwanie na pomoc krajów Zachodu Zwolennicy parlamentarnej formy rządów Towarzystwo Patriotyczne Maurycy Mochnacki, Joachim Lelewel, Tadeusz Krępowiecki Zdecydowanie i energicznie prowadzona wojna z Rosją Rozszerzenie powstania na Ziemie Zabrane Angażowanie niższych warstw społecznych do udziału w powstaniu Poprawa warunków bytowych niższych warstw społecznych

Wojna polsko – rosyjska 5 II – 21 X 1831

OFENSYWA ROSJAN NA WARSZAWĘ LUTY 1830 Grzmią pod Stoczkiem armaty, Błyszczą białe rabaty(1), A Dwernicki na przedzie Na Moskala sam jedzie. pod Stoczkiem Łukowskim 14 lutego 1831;   obraz Jana Rosena

OFENSYWA ROSJAN NA WARSZAWĘ LUTY 1830 gen Chłopicki – odparcie Rosjan spod Warszawy

Bitwa pod Olszynką Grochowską – Wojciech Kossak

NIEWYKORZYSTANE ZWYCIĘSTWA III – IV 1831 – JAN SKRZYNECKI gen I. Prądzyński Ofensywa na Siedlce – plan gen. Ignacego Prądzyńskiego

NIEWYKORZYSTANE ZWYCIĘSTWA III – IV 1831 – JAN SKRZYNECKI Bitwa pod Wawrem 30 III 1831 – Juliusz Kossak

NIEWYKORZYSTANE ZWYCIĘSTWA III – IV 1831 – JAN SKRZYNECKI Bitwa pod Dębem Wielkim 31 III 1831

NIEWYKORZYSTANE ZWYCIĘSTWA III – IV 1831 – JAN SKRZYNECKI Bitwa pod Iganiami 11 IV 1831

POWSTANIE NA LITWIE III-VII 1831 naczelnikiem powstania Karol Załuski 30 III proklamowanie wolności chłopów Nieudana próba zdobycia Wilna 17 IV Wkroczenie wojsk polskich ( gen : Dwernicki i Chłapowski) Kolejna nieudana próba zdobycia Wilna 19 VI VII złożenie broni w Prusach Emilia Plater

Bitwa pod Ostrołęką – 26 V 1831 – J. Kossak OFENSYWA WOJSK POLSKICH V 1831- klęska i utrata inicjatywy strategicznej Bitwa pod Ostrołęką – 26 V 1831 – J. Kossak

OFENSYWA WOJSK ROSYJSKICH LATO 1831 Jan Krukowiecki Sowiński w okopach Woli 6 IX – W. Kossak

OFENSYWA WOJSK ROSYJSKICH LATO 1831 – kapitulacja Warszawy 8 IX Rzeź Pragi – Aleksander Orłowski

brak wiary w końcowe zwycięstwo nieudolność i niezdecydowanie dowódców BILANS POWSTANIA PRZYCZYNY KLĘSKI brak wiary w końcowe zwycięstwo nieudolność i niezdecydowanie dowódców bierność państw Zachodu obojętność szerszych warstw chłopskich ZNACZENIE zapobieżenie rosyjskiej interwencji w Belgii i Francji wzrost popularności sprawy polskiej w Europie integracja narodu ponad zaborami – zachowanie tożsamości narodowej „Porządek panuje w Warszawie” – francuska karykatura z 1831 r.

REPRESJE PO POWSTANIU LISTOPADOWYM DORAŹNE wcielenie do armii rosyjskiej kilkudziesięciu tysięcy żołnierzy polskich i wysłanie ich do walk na Kaukazie lub na Syberię skazanie na więzienie i ciężkie roboty w Rosji kilkuset wybitnych uczestników powstania konfiskata majątków uczestników powstania oraz emigrantów wysoka kontrybucja(22 mln rubli) oraz utrzymanie100 tys. armii rosyjskiej zbudowanie na koszt Królestwa twierdz w Modlinie i Dęblinie oraz cytadeli w Warszawie Cytadela Warszawska

REPRESJE PO POWSTANIU LISTOPADOWYM POLITYCZNE zniesienie konstytucji i zastąpienie jej Statutem Organicznym - zniesienie unii (inkorporacja Królestwa) - Likwidacja sejmu i armii Likwidacja dwóch komisji rządowych( wojny i wyznań) Likwidacja Rady Stanu Przemianowanie województw na gubernie Likwidacja polskiego kodeksu karnego Wprowadzenie stanu wojennego nieistniejący obecnie pomnik Iwana Paskiewicza w Warszawie

REPRESJE PO POWSTANIU LISTOPADOWYM GOSPODARCZE likwidacja ulg celnych z Rosją zaprowadzenie rosyjskich miar i wag wprowadzenie rosyjskiego systemu monetarnego

REPRESJE PO POWSTANIU LISTOPADOWYM SPOŁECZNO – KULTURALNE szlachta nie posiadająca ziemi straciła prawa szlacheckie obsadzanie wyższych stanowisk Rosjanami podporządkowanie szkolnictwa władzom rosyjskim wprowadzenie rosyjskiego kodeksu karnego likwidacja klasztorów katolickich i kościoła unickiego zamknięcie Uniwersytetu Warszawskiego i Towarzystwa Przyjaciół Nauk likwidacja uniwersytetu Wileńskiego