Prawne i psychologiczne aspekty molestowania seksualnego dzieci Prawne i psychologiczne aspekty molestowania seksualnego dzieci. Rozpoznawanie i pomoc. Opracowanie: mgr Agnieszka Szkutnik

Przemoc seksualna według Światowej Organizacji Zdrowia to: wykorzystywanie dzieci dla uzyskiwania przyjemności seksualnej przez osoby dorosłe za dziecko wykorzystane seksualnie można uznać każdą jednostkę w wieku bezwzględnej ochrony (wiek ten określa prawo), którą osoba dojrzała seksualnie naraża na jakąkolwiek aktywność natury seksualnej, w celu seksualnego zaspokojenia.

Seksualna aktywność pomiędzy dorosłym a dzieckiem traktowana jest zawsze jako nadużycie.

Mity związane z molestowaniem seksualnym dzieci: Chłopcy i mężczyźni nie mogą być ofiarami. Jest nam wpajany przez męską część społeczeństwa, która przedstawia mężczyzn jako silnych i potężnych, gdzie nawet mali chłopcy nie mogą być ofiarami, czy też nawet nie mogą być podatni lub narażeniu na wykorzystanie. Jesteśmy uczeni od najmłodszych lat, że mężczyźni powinni być w stanie ochronić samych siebie. Prawda jest taka, że chłopcy i dzieci- słabsze od napastników- nie są w stanie się obronić. Dlaczego? Napastnik ma większą siłę, wiedzę i jest większy. Ta siła wynika z jego autorytetu, posiadanych pieniędzy, lub innych aspektów. Każda przewaga jaką dysponuje, może być użyta dla umyślnego wykorzystania dziecka.

Za większość nadużyć seksualnych chłopców są odpowiedzialni homoseksualiści. Pedofile, którzy molestują chłopców nie przejawiają orientacji homoseksualnej nie mniej niż pedofile molestujący dziewczynki, którzy określają się heteroseksualistami. Wielu sprawców molestowania dzieci ma różne preferencje wiekowe swoich ofiar, w ogromnej większości nie są homoseksualistami. To są pedofile.

Jeśli chłopiec doświadczył seksualnego pobudzenia lub orgazmu wynikającego z molestowania, to znaczy, że chciał brać w tym udział i sprawiło mu to przyjemność. W rzeczywistości, mężczyzna tylko fizycznie odpowiada na stymulacje (kiedy dochodzi do erekcji) nawet w traumatycznych lub bolesnych sytuacjach seksualnych. Wiele ofiar czuje się winnym i wstydzą się, że doświadczyli pobudzenia seksualnego podczas napaści seksualnej. Fizycznie (wizualnie) stymulacja jest podobna to sytuacji, które się pojawiają w seksualnych sytuacjach, ale to nie oznacza, że dziecko chciało tego doświadczać lub rozumiało co się działo w tym czasie.

Konsekwencje molestowania są mniejsze u chłopców niż u dziewczynek. Badania w znacznej większości pokazują długoterminowe konsekwencje, które są takim w samym stopniu szkodliwe zarówno dla chłopców jak i dla dziewczynek. Chłopcy mogą być bardziej skrzywdzeni przez społeczeństwo, które nie akceptuje lub lekceważy ich krzywdę, w takich sytuacjach mogą uznać, że muszą to trzymać w tajemnicy.

Chłopcy wykorzystani przez mężczyzn są lub będą homoseksualistami. Są różne teorie wpływu molestowania na seksualną orientacje, eksperci donoszą, że przedwczesne doświadczenia seksualne nie pełnią znacznej roli w orientacji seksualnej. Jest to mało prawdopodobne, by jakakolwiek osoba zmieniła drugą osobę w homoseksualistę lub heteroseksualistę. Nie ma to znaczenia czy sprawcą był mężczyzna lub kobieta, ofiarą chłopiec lub dziewczynka, przedwczesne doświadczenia seksualne są niszczące i niosą poważne konsekwencje, łącznie ze zmieszaniem i kłopotami własnej identyfikacji seksualnej i orientacji.

"Syndrom wampira" Chłopcy, który byli molestowani, podobnie jak ofiary Draculi, będę "gryźć", wykorzystywać seksualnie innych. Ten mit jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ stwarza olbrzymie piętno na dziecku, że jego przeznaczeniem jest bycie napastnikiem w przyszłości. Chłopcy mogą być traktowani jako potencjalni sprawcy, a nie jak ofiary potrzebujące pomocy. Prawdą jest, że większość sprawców molestowania seksualnego, było w przeszłości samemu skrzywdzonym, ale NIE jest prawdą, że większość ofiar staje się sprawcami napaści seksualnych.

Jeśli sprawcą jest kobieta, chłopiec postrzega to jako inicjacje wejścia w heteroseksualne stosunki. W rzeczywistości, zmuszanie lub przedwczesny doświadczenia seksualne, gdzie sprawcą jest matka, ciocia, starsza siostra, opiekunka lub inna kobieta, która przejawiała silną pozycje wobec chłopca, wywołuje zmieszanie, wściekłość, depresje lub inne problemy o bardziej negatywnym podłożu.

Jak rozpoznać, czy dziecko jest molestowane? Według Bohdana Bielskiego, biegłego sądowego w sprawach o molestowanie seksualne nigdy nie dowiemy się, czy dziecku zagraża pedofil, jeśli ono samo nam o tym nie powie. Nie musi mówić słowami. Informacja, że z dzieckiem dzieje się coś złego, może być ukryta w jego zabawach i gestach.

Jeśli zobaczycie, że w dziecku następują nagłe zmiany; jest „ inne ” niż dotąd, „ inne ” niż pozostałe dzieci – zajmijcie się nim troskliwie. Zwróćcie uwagę na: brzemię tajemnicy poczucie winy, czucie się gorszym lub poczucie bycia lepszym, wyróżnionym przez kogoś specjalnego strach przed dorosłymi (konkretnymi osobami lub w ogóle) silny związek emocjonalny z jakąś osobą (może być pozytywny – nadmierne uzależnienie - lub negatywny, czyli – pełen lęku lub zażenowania) próba dania czegoś do zrozumienia niechęć do własnego ciała poziom agresji seksualna treść zachowań, rozmów, twórczości

Sygnały psychologiczne i somatyczne wykorzystywania seksualnego dzieci Tylko sygnały somatyczne określają bardzo duże prawdopodobieństwo tego, że dziecko zostało wykorzystane seksualnie. Ale też, nie zawsze i nie wszystkie. Stany zapalne okolic sromu mogą być sygnałem „tylko” zaniedbań higienicznych. Ale mogą być sygnałem molestowania. Podobnie, krwawienia z pochwy nie muszą świadczyć o defloracji, chociaż zwiększają prawdopodobieństwo tego, że dziewczynka przeżyła penetrację pochwy. W tych sprawach musi wypowiedzieć się lekarz!

Sygnały psychologiczne Sygnały psychologiczne, same w sobie, nie muszą świadczyć o wykorzystywaniu seksualnym. Stawianie rozpoznania na podstawie pojedynczego sygnału jest błędne. Masturbacja małych dzieci najczęściej nie ma charakteru czynności seksualnej, a służy zredukowaniu ogólnego napięcia psychicznego. U starszych dzieci, nawet jeszcze przed okresem dojrzewania, może już dawać miłe odczucia seksualne i jest to naturalne – wcale nie musi być wywołane jakąkolwiek ingerencją osób dorosłych. Zachowania naśladowcze – zabawy w seks, całowanie się itp. – mogą być efektem zaobserwowania zachowań osób dorosłych – rodziców – lub obejrzenia filmu z takimi scenami. Podwyższony poziom agresji, apatia, obniżenie zainteresowania szkołą też mogą mieć wielorakie przyczyny.

Co zrobić? Jak reagować na sygnały? Najważniejsze: nie pogłębiać stresu, poczucia winy, lęków. Dać poczucie bezpieczeństwa . Docenić , że dziecko chce nam przekazać tajemnicę. Zapewnić , że może ufać. Być cierpliwym . Nie wypytywać o szczegóły – pytać ogólnie o to, jak dziecku jest? Co w twoim życiu jest dobre, co złe? Nie nazywać od razu tego, co się stało – zostawić nazwanie dziecku. Nie sugerować odpowiedzi. Mało mówić i nazywać – dużo słuchać i tworzyć dziecku warunki do mówienia. Niech rysuje rodzinę, ważne osoby. Tego, kogo nie lubi, kogo się boi. Odciążyć z poczucia winy , że zrobiło coś złego. Nie wolno stawiać pochopnych diagnoz!

Kto jest najczęściej sprawcą molestowania seksualnego dzieci? osoby z najbliższego otoczenia, tatusiowie, konkubenci, wujkowie, przyjaciele mamy itp. Wbrew powszechnemu mniemaniu, nie zawsze muszą to być osoby z marginesu społecznego. Wśród molestujących nie brakuje ludzi, którzy prowadzą ustabilizowany tryb życia, są społecznie akceptowani, a nawet szanowani.

Kim jest ofiara przemocy seksualnej? Według badań prof. Zbigniewa Lwa-Starowicza, seksuologa, aż 14 procent dzieci do 15. roku życia, czyli kilkaset tysięcy, jest wykorzystywanych seksualnie. Ofiarami pedofilów są trzy razy częściej dziewczynki niż chłopcy. Najczęściej to dzieci wychowywane w autorytarnych rodzinach, gdzie dochodziło do przemocy, dzieci o wysokim poziomie lęku, bez poczucia własnej wartości introwertyczne. Są to także dzieci nadmiernie ambitne, kalkulujące, że związki pedofilskie mogą im pomóc w zrobieniu kariery. Osobną grupę stanowią dzieci zaniedbane, dla których opieka „ wujka „ pedofila jest często pierwszym pozytywnym uczuciem. Łatwo im wmówić, że molestowanie seksualne jest czymś normalnym w rozwoju dziecka.

Według badań prof. Zbigniewa Izdebskiego, pedofile molestujący najczęściej są członkami rodziny ( ok. 40 procent) lub znajomymi ( 38 procent). Dzieci wykorzystywane przez niespokrewnione z nimi osoby pochodzą głównie ( 68 procent) z rodzin patologicznych. Dorosłe osoby, które w dzieciństwie były molestowane mają olbrzymie poczucie winy, są zamknięte w sobie, nie potrafią zaufać nikomu ani zapomnieć o tym co się wydarzyło.

Rodzaje przemocy seksualnej Bez kontaktu fizycznego - Rozmowy o treści seksualnej Sprawca wyraża wprost swoje pragnienia seksualne wobec dziecka (np. pokaż mi to, co masz pod majteczkami), wyraża opinie na temat atrakcyjności erotycznej dziecka lub własnej (Masz ładną pupę, chcę ją lepiej obejrzeć, masz piękne cycuszki, chcę je pocałować itp.) albo opowiada dziecku o swojej aktywności seksualnej z innymi osobami. - Ekspozycja anatomii i czynności seksualnej Sprawca pokazuje dziecku swoje intymne części ciała, może też masturbować się w jego obecności. - Podglądactwo Dziecko jest podglądane w czasie kąpieli, czynności fizjologicznych; towarzyszy temu podniecenie i masturbacja sprawcy.

Kontakty seksualne polegające na pobudzaniu intymnych części ciała - Dotykanie ciała dziecka - Całowanie intymnych części jego ciała - Ocieractwo - Pobudzanie ręczne narządów płciowych dziecka Kontakty oralno-genitalne Stosunki udowe Penetracja seksualna (oralno-genitalna) Komercyjne seksualne wykorzystywanie dzieci (np. dziecięca pornografia czy prostytucja) Seksualne wykorzystywanie dzieci powiązane z innymi formami przemocy (np. dewiacyjne formy przemocy seksualnej)

Klasyfikacja objawów przemocy seksualnej (według Frances Sink) I poziom - bezpośrednia komunikacja. Dziecko mówi o swoich przeżyciach, potrafi to pokazać na sobie; może pokazać np. siniaki na ciele, plamę nasienia; II poziom- Komunikaty pośrednie. Przeżywa lęk, napięcie, podejmuje zabawy o treści erotycznej itp. III poziom - Ostre urazowe objawy. Cierpi na zaburzenia snu, moczenie nocne, zaburzenie łaknienia, płaczliwość, problemy szkolne IV poziom - Objawy stresu chronicznego. Ma zaburzenia psychosomatyczne, depresję, izoluje się, podejmuje próby samobójcze

Prawo a wykorzystywanie seksualne dzieci: art. 168 § 1 . Kto przemocą, groźbą lub podstępem doprowadza inną osobę do poddania się czynowi nierządnemu lub do wykonania tego czynu, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. art. 170 § 1. Kto przez nadużycie stosunku zależności lub uzyskanie krytycznego położenia doprowadza inną osobę do poddania się czynowi nierządnemu lub do wykonania takiego czynu, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. art. 176 . Kto dopuszcza się czynu lubieżnego względem osoby poniżej 15 lat, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Instytucje zajmujące się problemem przemocy w rodzinie w województwie śląskim Podbeskidzki Ośrodek Interwencji Kryzysowej ul. Ks. Brzóski 3 43-300 Bielsko-Biała tel. 033/814 62 21 Stowarzyszenie Na Rzecz Integracji i Wspierania Rodziny "Być Razem" ul. Księdza Janusza 3 43-400 Cieszyn tel. 033/852 24 12 Niebieska Linia w Częstochowie 0-800-16-31-02 Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka ul. Młyńska 21/23 48-098 Katowice tel. 032/253 63 76 (pon., wt., śr., pt..- 16- 20, czw. 15-18)

Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka ul. 74 GPP 2 42-700 Lubliniec tel. 034/353 02 14 (wtorki 17:30-19:00) Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka ul. Konstytucji 3-go Maja 44/111/4 41-943 Piekary Śląskie tel. 032/287 20 10 (codziennie: 14:00-18:00) Ośrodek Interwencji Kryzysowej ul. Szymanowskiego 5 41-200 Sosnowiec tel. 032/298 93 87 lub ~88 Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka ul. Mościckiego 14/16 41-200 Sosnowiec tel. 032/266 03 87

Literatura: Czernikiewicz W., Pawlak-Jordan B., Wykorzystywanie seksualne dzieci, Fundacja Dzieci Niczyje, Warszawa 1998. Pacewicz A., O nadużyciach seksualnych wobec dzieci, IPZ, Warszawa 1992. Santorski & CO, Warszawa 1992.    Lew-Starowicz Z., Seksuologia sądowa, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1988. Glaser D., Frosh S., Dziecko seksualnie wykorzystane, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995.    Lew-Starowicz Z., Przemoc seksualna, Jacek Internet