Stomatologia zachowawcza - instrumentarium

Stomatologia zachowawcza Jest podstawowym działem stomatologii, zajmuje się zapobieganiem chorobom zębów i jamy ustnej oraz ich leczeniem. Ma to na celu zachowanie prawidłowego funkcjonowania struktur układu somatognatycznego. Działalnością swoją obejmuje wczesną profilaktykę, leczenie chorób zębów i błony śluzowej jamy ustnej oraz chorób przyzębia w zakresie podstawowym.

Instrumentarium podstawowe Do instrumentów podstawowych zaliczyć można narzędzia diagnostyczne służące do badania jamy ustnej. W skład zestawu diagnostycznego wchodzą: Lusterko stomatologiczne – służy do oświetlania jamy ustnej, przytrzymywania i odchylania wargi, policzka lub języka. Składa się z rękojeści (której można również używać w celu zbadania reakcji zęba na opukiwanie) i zwierciadła płaskiego dającego rzeczywisty obraz lub wklęsłego powiększającego pole o ok. 2,5 raza. Dostępne są również lusterka jednorazowego użytku nakręcane na rękojeść.

Zgłębnik stomatologiczny (sonda) – służy do pośredniego wykrywania próchnicy, sprawdzania gładkości tkanek twardych zęba oraz stopnia ich wrażliwości na bodźce mechaniczne. Za pomocą zgłębnika można również zbadać gładkość i przyleganie wypełnień do tkanek zęba. Zbudowany jest z trzonu i ostrej końcówki, ustawionej do trzonu pod kątem. Wyróżnia się różne typy zgłębników: Prostokątny Rozwartokątny Sierpowy Z pazurkiem

Szczypczyki stomatologiczne (pęseta) – służą do wprowadzania i wyjmowania materiałów izolujących (wałeczków, ligniny, drobnych instrumentów np.. Klinów itp.) Składają się z dwóch ramion sprężyście ze sobą połączonych, zakończonych wąskimi dziobami. Zakończenia pęsety mogą być gładkie lub posiadać wyżłobienia umożliwiające lepszą chwytność. Wyróżnia się różne typy pęset: Odgięte Podwójnie odgięte Sierpowe

W skład narzędzi diagnostycznych zaliczyć również należy: strzykawkę wodno – powietrzną – wchodzi w skład panelu lekarskiego. Służy do przedmuchiwania i przepłukiwania pola zabiegowego. Przepłukiwania ubytków próchnicowych, kieszonek dziąsłowych, usuwania zalegających resztek materiału lub pokarmu. Za pomocą strumienia powietrza można sprawdzić wrażliwość zęba na dany bodziec (ew. ubytki klinowe zębów)

Narzędzia służące do mechanicznego opracowywania szkliwa –opracowanie ubytków próchnicowych Kamienie karborundowe Kamienie diamentowe Wiertła diamentowe Krążki ścierne

Kamienie karborundowe Wykonane w całości z syntetycznego węglanu krzemu. Mogą być zabarwione tlenkami metali. Wyróżniamy kamienie: drobnoziarniste średnioziarniste gruboziarniste

Kamienie diamentowe Są wykonane z pyłu diamentowego lub syntetycznych kawałków diamentu nakładanego na metalowy trzon. W zależności od rodzaju mogą być montowane na kątnicę lub prostnicę.

Wiertła diamentowe Małe elementy wykonane z pyłu diamentowego lub kryształków syntetycznego diamentu. Mogą być montowane zarówno na turbinie, kątnicy jak i prostnicy w zależności od rodzaju trzonka. Mogą mieć kształt: Stożka Płomienia Kulki Odwróconego stożka Walca Krążka Szczelinowiec (służący do wygładzania, opracowania wypełnień) Rozróżnia się wiertła standardowe i na przedłużonym trzonku. W zależności od nasypu rozróżnia się wiertła z oznaczeniem: Białym (najdrobniejszy nasyp – mała ścieralność) Żółtym Czerwonym Niebieskim Zielonym Czarnym (najgrubszy nasyp – duża ścieralność)

Krążki ścierne Służą do wygładzania powierzchni zębów lub wypełnień. Krążki są pokryte warstwą ziarenek karborundowych, szkła lub pyłu diamentowego. Mogą być jedno lub dwustronnie ścierne. Montowane na trzymadełku. Rozróżnia się różne grubości nasypu.

Narzędzia do opracowywania zębiny Do tych narzędzi zaliczyć można: Wydrążacze (ekskawatory) Wiertła

Wydrążacze - ekskawatory Służą do ręcznego opracowania zębiny, usuwania nadmiaru podkładu lub wypełnienia czasowego. Zbudowane z trzonu i okrągłych, ściętych ostro zakończonych końcówek (prawo i lewo stronnych)

Wiertła przeznaczone do opracowywania zębiny Służą do maszynowego opracowywania zębiny. W zależności od trzonu mogą być zakładane na prostnicę, kątnicę lub turbinę. Wykonane są z utwardzonych stopów metali, węglików spiekanych lub pokrywane pyłem diamentowym. Wyróżnia się wiertła o kształcie: Różyczkowym – z warstwą tnącą, używane do usuwania próchnicowej zębiny, poszerzania światła ubytku, trepanacji komory podczas leczenia Szczelinowym – z warstwą tnącą, służą do opracowania bruzd, szczelin, powierzchni żującej zębów Odwrócone stożki – z warstwą tnącą, służą do opracowania dna i bocznych powierzchni ubytku Specjalne – nie posiadają warstwy tnącej, ich powierzchnia jest gładka. Służą do wygładzania i wykańczania brzegów zęba po opracowaniu, czasami mogą być pomocne w kształtowaniu wypełnień.

Narzędzia do separacji zębów Separacja czasowa – polega na chwilowym rozsunięciu zębów. Możliwa jest za pomocą: Rozsuwaczy prostych, które pęcznieją pod wpływem śliny, odsuwając od siebie zęby na pewien czas (tampony z waty, kliny drewniane, gumowe kształtki) Rozsuwaczy złożonych, zbudowanych z metalowych elementów składających się z klinów i śruby (Rozszerzacz Ivory’ego, Perry’ego, Elliota) Separacja trwała – polega na trwałym rozsunięciu zębów bez możliwości ustawienia ich w pierwotnym położeniu. Możliwa jest poprzez: Oszlifowanie ścian zęba za pomocą wierteł Przebudowę podłoża kostnego za pomocą aparatu ortodontycznego

Narzędzia do izolacji zębów od dostępu śliny Do narzędzi izolujących pole zabiegowe od dostępu śliny zaliczyć można: Językotrzymacz Egglera – służący do unieruchomienia języka przy zabiegach w obrębie żuchwy Ślinochron (koferdam) – służy do całkowitej izolacji zęba od dostępu do środowiska jamy ustnej za pomocą klamry zakładanej na zęba oraz gumy izolacyjnej Urządzenia ssące (ssak i ślinociąg)

Narzędzia do uzupełnienia brakujących ścian zęba Aby szczelnie uzupełnić brakujące ściany zęba używa się: Łusek celuloidowych - w kształcie koron zębów, w różnych wielkościach, gdzie poprzez wypełnienie wnętrza kształtki uzyskuje się zamierzony kształt. Kształtka jest jednorazowa, należy ją zdjąć tuż po wykonaniu wypełnienia. Formówek metalowych Jednościennych z napinaczem typu Ivory’ego Pierścieniowa dwustronna z napinaczem

Zestawy do przygotowywania wypełnień Płytki szklane (można sterylizować) – dwustronne, składają się z części gładkiej i matowej. Część matowa służy do zarabiania cementów fosforanowych i cementów do wypełnień czasowych Część gładka służy do zarabiania cementów krzemowych Bloczki papierowe Szpatułki metalowe (można sterylizować) – używana do przygotowania materiałów do wypełnień czasowych, cementów fosforanowych, materiału do wypełnień kanału korzeniowego przy endodoncji Nie można ich używać do mieszania cementów glasjonomerowych. Szpatułki plastikowe – służą do zarabiania cementów krzemowych, glasjonomerów.

Narzędzia do wprowadzania materiału, formowania i kształtowania wypełnień Nakładacze Upychadła Paski ścierne Krążki ścierne Gumki polerskie Gładziki