„Nadwaga, otyłość, choroby przewlekłe – przyczyny i konsekwencje” Aleksandra Gacioch

Przyczyny Dodatni bilans energetyczny Przekarmianie Brak aktywności fizycznej Czynniki farmakologiczne Czynniki psychologiczne energia dostarczona energia wydatkowana bilans energetyczny

Co to jest nadwaga? Nadwaga to nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie przekraczające optymalne ilości zdrowotne. Nadwaga staje się typową cechą w populacjach, gdzie nie ma problemów z brakiem żywności, dominuje styl życia pozbawiony aktywności fizycznej.

Wskaźnik masy ciała BMI Wskaźnik masy ciała (ang. Body Mass Index BMI) to współczynnik powstały przez podzielenie masy ciała podanej w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach. Klasyfikacja wskaźnika BMI została opracowana wyłącznie dla dorosłych. BMI Masa ciała [kg] (Wzrost [m])²

BMI Nazwa < 18,5 18,6-24,9 25-29,9 30-34,9 35-39,9 >40 Niedowaga Prawidłowa waga Nadwaga Otyłość I stopnia Otyłość II stopnia Otyłość III stopnia

Wykres BMI

Konsekwencje otyłości - choroby choroby stawów kręgosłupa i kończyn dolnych  zaburzenia psychiczne: wyobcowanie społeczne, niska samoocena, okresy depresji, żarłoczność zaburzenia miesiączkowania powikłania ciąży nowotwory złośliwe: piersi, kobiecych narządów rodnych, pęcherzyka żółciowego i jelita grubego choroby układu oddechowego

Hiperlipidemia to zaburzenia polegające na zwiększonej zawartości (stężeniu) różnych tłuszczy w surowicy krwi. Znaczenie mają dwie grupy tłuszczy: cholesterol z podziałem na “dobry” – HDL-cholesterol i “zły” – LDL-cholesterol oraz trójglicerydy. Przyczyny: nieprawidłowa dieta, siedzący tryb życia, otyłość. Leczenie: zmiana stylu życia, wysiłek fizyczny, zaprzestanie palenia papierosów .

Nadciśnienie tętnicze to choroba układu krążenia polegająca na stałym lub okresowym podwyższeniu ciśnienia tętniczego krwi. Przyczyny: najczęściej nie ma somatycznej przyczyny, otyłość. Leczenie: stała kontrola ciśnienia, stały nadzór lekarski, przyjmowanie leków.

Udar mózgu to zespół objawów klinicznych związanych z nagłym wystąpieniem ogniskowego lub uogólnionego zaburzenia czynności mózgu, powstały w wyniku zaburzenia krążenia mózgowego i utrzymujący się ponad 24 godziny. Udar mózgu może być krwotoczny (wywołany wylewem krwi do mózgu) lub niedokrwienny (wywołany zatrzymaniem dopływu krwi do mózgu). Przyczyny:  nadciśnienie tętnicze, tętniaki i malformacje naczyniowe, skazy krwotoczne, angiopatia skrobiawicza. zażycie amfetaminy i kokainy. Leczenie: monitorowanie czynności życiowych, uzupełnianie niedoborów wodno-elektrolitowych, monitorowanie ciśnienia tętniczego, profilaktyka przeciwzakrzepowa.

Choroba niedokrwienna serca to zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze. Przyczyny: organiczne zwężenie tętnic wieńcowych, bez organicznego zwężenia tętnic wieńcowych Leczenie: poprawa jakości życia poprzez zmniejszenie liczby ilości napadów niedokrwienia oraz poprawa rokowania.

Kamica żółciowa to choroba polegająca na powstawaniu tzw Kamica żółciowa to choroba polegająca na powstawaniu tzw. złogów, czyli kamieni żółciowych w drogach żółciowych. Kamienie mogą być pojedyncze lub mnogie, przy czym mogą powstawać w samym pęcherzyku żółciowym lub w przewodach żółciowych Objawy: ból w nadbrzuszu, może promieniować do okolicy łopatkowej, gorączka i dreszcze, żółtaczka mechaniczna, brak apetytu, nudności, wymioty przynoszące ulgę. Leczenie: zalecana dieta wątrobowa, leczenie farmakologiczne: leki przeciwbólowe, rozkurczowe, niekiedy antybiotyki), leczenie operacyjne, leczenie endoskopowe.

Stłuczenie wątroby to odmiana przewlekłego zapalenia wątroby, przypominająca zmiany, które występują u osób nadużywających alkohol, której przyczyną są inne czynniki niż spożywanie alkoholu. Objawy: zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie, niespecyficzne dolegliwości bólowe pod prawym łukiem żebrowym, niewielka hepatomegalia. Leczenie: zwalczanie otyłości (zmiana trybu życia, zmiana diety, aktywność fizyczna, wspomagająco leczenie farmakologiczne). Leczenie zaburzeń wchodzących w skład zespołu metabolicznego, witamina E.

Cukrzyca typu II to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta trzustki. Przyczyny: najczęściej to wynik otyłości, czasem powikłania niektórych chorób metabolicznych. Leczenie: zmiana stylu życia, stosowanie diety cukrzycowej, stosowanie leków doustnych, stosowanie insuliny przy wtórnej nieskuteczności leków doustnych.

Profilaktyka Codzienna aktywność fizyczna, odpowiedni sposób odżywiania Ograniczanie spożycia tłuszczów zwierzęcych Spożywanie głównie produktów pełnoziarnistych i tłuszczów roślinnych Ograniczanie spożycia cukru, słodyczy, słodkich napojów i produktów solnych Włączanie do każdego posiłku warzyw lub owoców Picie odpowiedniej ilości wody

Leczenie Stosowanie diety o obniżonej kaloryczności Zwiększenie aktywności fizycznej Leczenie farmakologiczne (leki zmniejszające apetyt) Wsparcie psychologiczne(np. kontrola rozładowywania napięć) Leczenie chirurgiczne (np. zmniejszenie żołądka)