Maria Sibińska, Katedra Skandynawistyki UG Elementy geografii i turystyki. podstawowe informacje o Norwegii oraz atrakcje turystyczne Oslo

Norwegia: Atlas Gerhardusa Mercatora (1595)

Norwegia czyli Północny Szlak Norðrvegr W relacji Ottara (sporządzonej dla króla Alfreda w r. 880 ) używa się nazw Norðweg oraz norðmannaland Islandzkie sagi: Noreg(h)r lub Norveg(h)r XIV w. Noreg(h)e, Norig(h)e, Norg(h)e Od r. 1917 dwie oficjalne nazwy: Norge / Noreg

Norwegia w liczbach

Ponad 385 tys. km kw Ponad 5 mil mieszkańców Linia brzegowa 20 tys. km Ca 240 tys wysepek Klimat łagodzony Golfstromem OSLO średnia temperatura XII – II – °C VI – VIII 21 °C średnia opadów 877 mm BERGEN średnia temperatura XII – II 4 °C VI – VIII 19 °C °C średnia opadów 2300 mm TROMSØ średnia temperatura XII – II –4 °C VI – VIII 10 °C średnia opadów 1000 mm

19 województw ( FYLKE - folk) + Svalbard 433 gminy 5 regionów

Największe miasta OSLO 632 990 tys Bergen 260 tys Trondheim 180 tys Stavanger 130 tys W północnej Norwegii największym miastem Tromsø 70 tys (8 miejsce w Norwegii)

BERGEN

Kościół Mariacki XII w

Trondheim, czyli Nidaros założone Olava Tryggvasona w 997 r. Najważniejsza świątynia Norwegii (XI-XIII), związana z prawdopodobnym miejscem pochówku św Olava (Olava Haraldssona) Muzeum Insygniów

STAVANGER - „stolica przemysłu naftowego” - główna siedziba STATOIIL Norsk Oljemuseum Muzeum przemysłu naftowego

Tromsø, zwane „Paryżem Północy”

Finnmark czyli kraina Saamów

W północno-wschodnie tereny (Finnmarksvidda ) to rozległy płaskowyż płaskowyż, pokryty bagnami, jeziorami, pocięte potokami (Raj wędkarzy – okonie, pstrągi i palie) roślinność tundrowa

Chrobotek reniferowy szw. renlav norw. reinlav

Ryty naskalne w Alta Pierwsze znaleziska z roku 1950 Kolejne z lat 60-tych i 70-tych Ryty z okolic fiordu Alta wpisano na listę pomników kultury UNESCO w 1985 roku (najstarsze rysunki ca 5200 p.n.e)

ALTA MUSEUM

Karasjok – Budynek parlamentu saamów

Kautokeino, Norwegia (1969: następca tronu norweskiego Harald z księżniczką Sonią w podróży po Finnamarku) Mari Boine

Z czym się kojarzy norwegia?

Demokracja W kolejnych edycjach indeksu demokracji ośrodka badawczego Economist Intelligence Unit (EIU) plasuje się na pierwszym miejscu Pod uwagę brane m. in kultura politycznej, proces wyborczy , swobody obywatelskie, udział obywateli w życiu politycznym, funkcjonowanie rządu

Dobrobyt Od r. 2001 do 2006 i ponownie od 2009 do 2011 Norwegia zajmowała pierwsze miejsce na publikowanej przez ONZ liście krajów tworzonej wg według wskaźnika rozwoju społecznego WRS Czynniki brane pod uwagę to m.in.: średnia oczekiwana długość życia poziom edukacji standard życia jakości życia szczególnie dzieci Od r 1900 produkt narodowy brutto wzrósł o 3100%

Ropa naftowa i Gaz ziemny Od połowy lat 70-tych XX w jest krajem samowystarczalnym jeśli chodzi o ropę naftową W ciągu lat 80- i 90- tych XX w - najbardziej dochodową gałęzią norweskiej gospodarki Przemysł naftowy przynosi Norwegii ¼ jej produktu narodowego brutto Norwegia największym producentem ropy i gazu na głowę mieszkańca (poza Środkowym Wschodem) http://www.ssb.no/a/filearchive/norsk-okonomi_og_olje_gjennom_100_aar.pdf

INNE Bogactwa naturalne 0,26% produktu narodowego brutto Lasy pokrywają 37% powierzchni kraju Około 99% energii powstaje dzięki elektrowniom wodnym (pozostałe źródła to węgiel kamienny i energia słoneczna)

Stokfisz & klippfisk Obecnie 0, 39 % produktu narodowego brutto

Państwo opiekuńcze opieka zdrowotna & nauka (w tym wyższe studia) są finansowane przez państwo pomoc socjalna opieka nad rodziną urlopy rodzicielskie (49/59 tygodni, w tym 14 tygodni dla ojca) zasiłki opiekuńcze i wychowawcze

System Szkolnictwa Łącznie na szkolnictwo na wszystkich szczeblach wydawane jest 7,6 % produktu narodowego brutto (średnia krajów Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej to 6,3% w roku 2010)

gmina: przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja województwo: szkoły średnie państwo uniwersytety (8) i szkoły wyższe

Kunnskapsdepartementet Przedszkole Państwowe dotacje 35-40% Reszta gmina, rodzice 77% jedno- i dwulatków, 96% 3-5latlów (\http://www.psykologtidsskriftet.no/?seks_id=145934&a=4) 10 letnie obowiązkowe szkolnictwo podstawowe . Od 6 do 16 lat Szkoła podstawowa (1-7) Gimnazjum (8-10) Szkoły średnie (zagwarantowane ) „Programy ogólnokształcące” (3 lata) „Programy zawodowe” (2+1 / 2+2) Szkolnictwo wyższe Uniwersytety (8) Państwowe i prywatne szkoły wyższe 25 % Norwegów ma wyższe wykształcenie 43 % mieszkańców stolicy ma wyższe wykształcenie

17.Maja – święto narodowe Dzień konstytucji (17.05.1814) Pierwsze obchody organizowane od lat 20- tych XIX w. Henrik Wergeland 0d 1844 obchodzony bez przeszkód

Od 1870 – parada dzieci z inicjatywy pisarza Bjørnstjerne Bjørnsona

Absolwenci

Królewska Rodzina

Integracja 9 na 10 imigrantów obchodzi 17.maja Kautokeino

Kransekake

Stolica - główne atrakcje turystyczne

Zamek królwski 1866 Ulica Karla Johana Storting

OPERA

Holmenkollen

121 figur Gustava Vigelanda (1869-1943) Frognerparken 121 figur Gustava Vigelanda (1869-1943) Złośnik 17 metrowy „Monolit” Krąg życia

Oslo Pass - Bezpłatne wejście do ponad 30 muzeów Przejazdy komunikacją miejską Zniżki np. na koncerty CENY 2014 Bilet normalny   24 h 290 kr   48 h : 425 kr   72 h : 535 kr     (zob VISIT NORWAY)

Galeria Narodowa (Nasjonalgalleriet) Muzeum Muncha ( Munch-museet)

Muzeum Łodzi Wikingów w Oslo (Bygdøy)

Skansen (Norsk Folkemuseum) Bygdøy

Muzeum Kon-Tiki ( Bygdøy) miedzy innymi tratwy Hayerdala projekcja filmu dokumentalnego Hayerdala

TWIERDZA AKERSHHUS

LASY wokół OSLO 1700 km kw

Język

Język Pisany Bokmål („język książkowy”) - ewoluował z duńskiego 80% Nynorsk („nowonorweski”) - powstał na podstawie dialektów jako ‘projekt’ XIX-wiecznych językoznawców 20% Na mocy uwały Stortingu z roku 1885 obie formy są równoprawne

TAK NIE Bardzo dziękuję Nazywam się….. Jestem z Polski Do widzenia! Ja Nei Tusen takk Jeg heter ....... Jeg er fra Polen Ha det !

Pułapka 1 - dziwne litery Å Æ Ø o SKÅL otwarte e Vær så god / væszogu/ okrągłe e ØL

Pułapka 2 czyli groźba pomylenia kolegi (koleżanki) z ubikacją Zwykłe litery – dziwna wymowa DO [du] DU – ty [dü]

Pułapka 3 nie ma żartów z Długością samogłosek - Tiger Tigger

K. Hamsun Głód Pan Błogosławieństwo ziemi H. Ibsen Dom lalki Upiory Dzika kaczka Wróg ludu S. Undset Krystyna córka Lavransa

Jostein Gaarder (ur 1952) autor popularnych powieści dla młodzieży i dorosłych w tym bestsellerowego Świata Zofii, młodzieżowej książki będącej wprowadzeniem do filozofii. W Polsce ukazały się m.in.: Przepowiednia Dżokera (1990), Tajemnica Bożego Narodzenia (1992) W zwierciadle, niejasno (1993), Dziewczyna z pomarańczami (2004), Zamek w Pirenejach (2010)

Jo Nesbø Cykl z Harrym Hole komenda policji Harry Hole mieszka w Oslo, Sofies gate, w pobliżu Bislett Stadion.

Karin Fossum (1954) *zadebiutowała poezją w 1974 * tworzy różne gatunki * jednak najbardziej znana jako autorka kryminałów