WSPÓŁCZESNE FORMY UZALEŻNIEŃ 1

UZALEŻNIENIE Jeżeli robi się TO często, jest się do TEGO silnie przywiązanym, powtarza się to, mimo,że jest TO szkodliwe, a mimo wszystko dalej TO się robi, TO może być piciem, paleniem, hazardem, dopalaczami, narkotykami, internetem... 2

ZESPÓŁ UZALEŻNIENIA można zdiagnozować, jeżeli w ciągu minionego roku wystąpiły co najmniej 3 z wymienionych zjawisk: 1)       silne pragnienie lub poczucie przymusu zażycia substancji, 2)       trudności w kontrolowaniu zachowania związanego z zażywaniem substancji (rozpoczynanie, kończenie i rozmiary zażywania), 3)       fizjologiczne objawy stanu odstawienia , występujące, gdy zażycie substancji zostało przerwane lub zmniejszone, przejawiające się specyficznym dla danej substancji zespołem abstynencyjnym oraz zażywaniem tej samej lub podobnej substancji w celu złagodzenia lub uniknięcia objawów abstynencyjnych , 4)       zwiększenie tolerancji , 5)       narastające zaniedbywanie innych źródeł przyjemności lub zainteresowań z powodu zażywania substancji, 6) zażywanie mimo wyraźnych dowodów szkodliwych następstw. 3 3 3 3

OBJAWY UZALEŻNIENIA         Kolejne próby kontrolowania się, opanowania, zaprzestania kończące się niepowodzeniem         Ukrywanie problemu przed sobą i innymi, nie zauważanie problemu         Wymyślanie pretekstów, by dalej TO robić         Poświęcenie, choćby częściowe, rzeczy ważnych – swoich zainteresowań, itp.         Niedostrzeganie i bagatelizowanie konsekwencji         Zmiany zachowań oraz postrzegania samego siebie         Poczucie bezsilności – człowiek nie chce już np. pić czy brać, ale nie jest w stanie przestać, jest to silniejsze od niego 4 4 4 4

MECHANIZMY UZALEŻNIENIA MECHANIZMY OBRONNE: -          ZAPRZECZANIE -          PRZENIESIENIE -          FANTAZJOWANIE -          PROJEKCJA -          RACJONALIZACJA -          MINIMALIZOWANIE -          REGRESJA -          WYPIERANIE   Są WSPÓLNE ! dla wszystkich uzależnień. 5 5 5 5

UZALEŻNIENIE A ZABURZENIE W KLASYFIKACJI BEZ ZAKLASYFIKOWANIA alkoholizm Komputer / internet narkomania fonoholizm lekomania sterydy nikotynizm zakupoholizm patologiczny hazard ortoreksja anoreksja / bulimia erotomania pracoholizm bigoreksja tanoreksja Tv holizm adrenalina kofeina,glutaminian sodu, kakao inne 6

Czym się dziś będziemy zajmować? Komputer / internet Dopalacze Hazard Inne: fonoholizm, zakupoholozm, tanoreksja, bigoreksja itp. 7 7

UZALEŻNIENIE OD KOMPUTERA / INTERNETU 8 8 8 8

- uzależnienie komputerowe - infoholizm - infozależność - netoholizm Inne nazwy: - siecioholizm - cyberzależność - internetoholizm - uzależnienie komputerowe - infoholizm - infozależność - netoholizm - zaburzenia spowodowane zależnością od internetu 9 9 9 9

UZALEŻNIENIE OD INTERNETU - gdy używanie jest nagminne, nieuzasadnione, - kiedy spędza się wiele godzin dziennie w sieci, - kiedy "surfowanie" powoduje zmianę w zwykłym codziennym funkcjonowaniu osoby (np. zaniedbywanie codziennych obowiązków, zaniedbywanie rodziny, pracy, higieny osobistej), - „głód” – myślenie wyłącznie o tym, by wejść do sieci, - wzrost tolerancji organizmu– sesje w internecie są coraz dłuższe 10 10 10 10

RODZAJE KOMPUTEROWYCH UZALEŻNIEŃ - od komputera - od bycia w sieci - gry sieciowe - przeciążenie informacyjne - hakerstwo - internetowe kontakty społeczne - internetowa pornografia - kopiowanie filmów i muzyki - handel internetowy - uzupełnianie oprogramowania 11 11

GRY KOMPUTEROWE Pierwsza gra komputerowa powstała na przełomie lat 1962 / 63 w USA . W Polsce pierwsze gry komputerowe pojawiły się na przełomie lat '80 i '90. 12 12 12 12

PRZEMOC W GRACH KOMPUTEROWYCH - duża część gier angażuje gracza w akty przemocy i zawiera sceny destrukcji - podwyższają poziom agresywności graczy - zabijanie ma bawić i śmieszyć - znieczulenie na przemoc - kojarzenie zachowań agresywnych z nagrodą 13 13

GRY KOMPUTEROWE - - ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA FIZYCZNEGO - trwałe pogorszenie wzroku - dolegliwości reumatologiczne - odrętwienie palców i dłoni - ból ścięgien - nadmierne pobudzenie - drżenie rąk - zanik mięśni pasa biodrowego - wady postawy - skrzywienie kręgosłupa - początki osteoporozy - uszkodzenie centralnego układu nerwowego - ataki padaczki fotogennej - migreny, zaburzenia snu, niedożywienie i inne 14 14

REKORD CZASU SPĘDZONEGO W SIECI  koreański nastolatek grał bez przerwy 86 godzin  zmarł z wycieńczenia 15 15 15 15

Jak rozpoznać uzależnienie od gier komputerowych? 1) Granie staje się najważniejszą aktywnością w życiu. 2) Coraz więcej czasu spędzanego przy grach komputerowych, rezygnacja z dotychczasowych aktywności (rodzina, przyjaciele, sport itp.). 3) Objawy abstynencyjne - zaprzestanie grania powoduje pojawienie się u graczy nieprzyjemnego samopoczucia, rozdrażnienia, a nawet niekontrolowanej agresji. 4) Konflikt - osoba z powodu zaangażowania w gry komputerowe wchodzi w konflikt ze swoim najbliższym otoczeniem, najczęściej z rodzicami. 5) Drastyczne zmiany nastroju - przeżywanie albo dobrego nastroju i samopoczucia albo poczucie odrętwienia, niemocy. 6) Nawrót - po okresie samokontroli, a nawet zupełnego zaprzestania zabawy grami komputerowymi pojawiają powroty do wcześniejszego patologicznego korzystania z gier 16 16 16 16

Ćwiczenie dla grupy Stworzenie ankiety / zbioru pytań, które mogę zadać uczniowi, by stwierdzić, że jest prawdopodobieństwo ryzykownego używania komputera i/lub korzystania z internetu. 17 17

ANKIETA dot. korzystania z komputera W badaniu wzięło udział 132 uczniów klas pierwszych LO – grudzień 2014r. 18 18

Pytania 1. Ile czasu dziennie średnio spędzam przed komputerem lub jestem w sieci? Uwzględnij także korzystanie z internetu w telefonie komórkowym. 2. Jakie najczęściej podejmuję aktywności, kiedy korzystam z komputera czy jestem w sieci? Możesz wybrać kilka odpowiedzi. 3. Czy zdarza Ci się zapomnieć o czymś / zaniedbać coś w wyniku korzystania z komputera lub bycia w sieci? (np. spóźnienie do szkoły, niespełnienie prośby rodzica itp.) 4. Co najchętniej robisz w wolnym czasie? 19

1. Ile czasu dziennie średnio spędzam przed komputerem lub jestem w sieci? Uwzględnij także korzystanie z internetu w telefonie komórkowym. . 20

Rozkład procentowy 21

2. Jakie najczęściej podejmuję aktywności, kiedy korzystam z komputera czy jestem w sieci? Możesz wybrać kilka odpowiedzi. - wyszukiwanie treści niezbędnych do nauki 107 osób (81%) - wyszukiwanie innych informacji, np. wiadomości z kraju, świata, dot. zainteresowań 68 osób (51%) - gry komputerowe 44 osób (34%) - portale społecznościowe 112 osób (84%) - e- zakupy 45 osób (34%) - programowanie 8 osób (6%) - oglądanie filmów, słuchanie muzyki 118 osób (90%) - kopiowanie filmów lub muzyki 41 osób (31%) - komputer po prostu muszę mieć włączony 5 osób (4%) - inne, jakie? 1 osba - GG 1 osoba - aplikacje na smartfona 1 osoba- grupy dyskusyjne 1 osoba - tworzenie stron www. 1 osoba - animacje komputerowe 1 osoba - grafika 1 osoba - czytanie książek 22

3. Czy zdarza Ci się zapomnieć o czymś / zaniedbać coś w wyniku korzystania z komputera lub bycia w sieci? (np. spóźnienie do szkoły, niespełnienie prośby rodzica itp.) - TAK (suma = 39osób) – określ częstotliwość: - czasem - 12 osób - rzadko - 9 osób - 2 razy w tygodniu – 3 osoby - tak – 3 osoby - tak, zaniedbałem naukę – 2 osoby - bardzo często – 1 osoba - 2-3 razy dziennie – 1 osoba - kilka razy – 1 osoba - raz – 1 osoba - czasem niespełnianie prośby rodzica – 1 osoba - raz na 2-3 tygodnie – 1 osoba - raz w tygodniu – 1 osoba - 2-3 razy w miesiącu – 1 osoba - 2 razy w tygodniu – 1 osoba (często odpowiedzi korelowały z graniem w gry komp.) - NIE - 73 osoby 23

4. Co najchętniej robisz w wolnym czasie? spotkania z przyjaciółmi/znajomymi 44 osoby słuchanie muzyki 34 osoby czytanie książek 33osoby czas w sieci/komputer/gry komputerowe 27osób sport 27 osób (m.in. łyżwy, żeglarstwo, windsurfing, hokej, rowery, rolki, tenis, pływanie synchroniczne, koszykówka, siatkówka, piłka halowa, basen, zumba, jazda konna, gimnastyka, strzelnica, siłownia, bieganie) tv 18x oglądanie filmów 14x sen 10x czas ze zwierzętami (np. spacer z psem) 8x gram na gitarze 7x wychodzę z domu 6x spacer 5x rysowanie 4x 24

oglądam mecze / sport w tv 2x wolontariat 2x porządki 1x gotowanie 4x jedzenie 3x czas z rodziną 3x oglądam mecze / sport w tv 2x wolontariat 2x porządki 1x gra na pianinie 1x fotografia 1x śpiewanie 1x zakupy 1x granie w fifę 1x chodzę na ryby 1x pisanie artykułów 1x nic 1x 25

FONOHOLIZM NOWE MODELE TELEFONÓW WYSYŁANIE SMSÓW GRANIE SYNDROM WŁĄCZONEGO TELEFONU KORZYSTANIE Z INTERNETU 26 26 26

SKUTKI FONOHOLIZMU - trudności w komunikacji „twarzą w twarz” - zaburzenia w relacjach rówieśniczych i rodzinnych - pogorszenie frekwencji i ocen szkolnych - trudności z koncentracją uwagi, pamięciowe - zmienność nastrojów - uzależnienie nastroju od ilości otrzymywanych smsów, czy modelu telefonu - napady paniki - niepohamowana potrzeba używania telefonu, przymus - zaniedbywanie dotychczasowych źródeł przyjemności, pasji - inne 27 27

„...produkty kolekcjonerskie nie nadające się do spożycia...” DOPALACZE „...produkty kolekcjonerskie nie nadające się do spożycia...” 28 28 28

I kwartał 2014r. Wg Ośrodka Kontroli Zatruć w Warszawie w I kwartale 2014r. odnotowano 446 podejrzeń zatruć dopalaczami (3x więcej niż rok wcześniej); na ten moment jest ok. 1000 podejrzeń zatruć dopalaczami. 29

RODZAJE DOPALACZY 1. naturalne (tzw. spice) środki pochodzenia roślinnego (susze i kadzidełka palone w fajkach, skrętach lub spalane w kadzidełkach 2. syntetyczne środki pochodzenia syntetycznego; party pills lub proszki w torebkach, pudrów; mieszanki różnych grup związków,m.in. stymulantów, opioidów, halucynogenów, dysocjanty, empatogeny 3. syntetyczne zawierające tylko 1 substancję psychoaktywną małe pigułki, znaczki do lizania i inne formy; najmniej popularne 30 30

DZIAŁANIE 1. naturalne spice – substancja zbliżona do głównego składnika marihuany czy opium 2. syntetyczne - stymulanty (np. kofeina,tytoń) → stan euforii; (jak kokaina i amfetamina) - opioidy → zanik czucia bólu (jak morfina i heroina) - halucynogeny → zmiana percepcji widzenia świata – omamy słuchowe i wzrokowe, trans, marzenia senne (jak LSD) - dysocjanty → zmieniają percepcję widzenia świata, przy częstym używaniu – powodują zaburzenia psychiczne podobne do objawów schizofrenii - empatogeny – zwiększają wydzielanie dopaminy i noradrenaliny w mózgu → nadmierna otwartość emocjonalna 31 31

OBJAWY ZAŻYCIA DOPALACZY - nadmierna potliwość - oczopląs - omamy słuchowe i wzrokowe - nadmierna wesołość - bełkotliwa mowa - nietrzymanie moczu - bóle i zawroty głowy - kołatanie serca - problemy z koncentracją - bezsenność - zawał serca - udar mózgu - próby samobójcze - niewydolność nerek i wątroby - śmierć - i inne… 32 32

SYGNAŁY OSTRZEGAWCZE (dopalacze, narkotyki) w zachowaniu dziecka / ucznia - huśtawka nastrojów - nadmierny apetyt lub jego brak - porzucenie dotychczasowych zainteresowań - słabe oceny, niska frekwencja - izolowanie się od rodziny - zamykanie się w pokoju na klucz - niechęć do rozmów - częste wietrzenie pokoju, używanie kadzidełek i odświeżaczy powietrza - pozytywne wypowiadanie się o narkotykach - zmiana grona znajomych - krótkie rozmowy telefoniczne prowadzone półsłówkami - późne powroty lub nagłe wyjścia z domu - bunt - łamanie zasad - kłamstwa - wynoszenie wartościowych przedmiotów z domu 33 33

- powtarzające się zgłaszanie przez dziecko zagubień lub kradzieży przez rówieśników drobnych sum pieniędzy - kłopoty z koncentracją - zmiany w porach spania - nadmierne reakcje na krytykę lub nawet niewielkie niepowodzenia - nowy styl ubierania się - szybkie wychudzenie lub nagły wzrost masy - przewlekły katar, krwawienie z nosa - zaburzenia pamięci oraz toku myślenia - przekrwione oczy - używanie kropli do oczu - nadmiernie zwężone lub rozszerzone źrenice - bełkotliwa, niewyraźna mowa - brak zainteresowania swoim wyglądem, nieprzestrzeganie zasad higieny - słodkawa woń oddechu, włosów i ubrania - ślady po ukłuciach - fajki, fifki, bibułki papierosowe - małe foliowe torebeczki z proszkiem, tabletkami, kryształkami, suszem - znaczki , białe lub kolorowe pastylki z wytłoczonymi wzorkami - leki bez recepty (zawierające pseudoefedrynę) - tuby, słoiki, foliowe folie z klejem, igły, strzykawki - 34 34

SPRZEDAŻ DOPALACZY Jedynie sklepy internetowe,np. www.e-dopalacze.com www.dopalacze.sklep.pl 35 35

Przykłady „Troll” Nowa Formula od 20.01.2012, legalna w całej Europie. Uwaga produkt o mocnych walorach kolekcjonerskich ;-) Prosimy ostrożnie do niego podchodzić ;-) Produkt kolekcjonerski nie do spożycia przez ludzi. Nie jest przypadkiem, że ten produkt jest nazywany "Armageddon". Produkt nie jest przeznaczony do spożycia przez ludzi. Nowa formuła w październiku 2013 ;-) Uwaga na walory kolekcjonerskie ;-) 36 36

DEBATA UCZNIÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH DOT DEBATA UCZNIÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH DOT. DOPALACZY, NARKOTYKÓW I ALKOHOLU 9 grudnia 2014r. TEZY: Substancje psychoaktywne (alkohol, dopalacze, narkotyki) są łatwo dostępne. Przestępczość młodych ludzi a zażywanie substancji psychoaktywnych. Istnieją czynniki, które chronią przed uzależnieniami. Zjawisko sięgania po narkotyki, dopalacze i alkohol można ograniczyć. Osoby uzależnione nie wiedzą, gdzie i jak szukać pomocy.

WNIOSKI Duża dostępność ma wpływ na poziom zażywania. Substancje psychoaktywne mogą, ale nie muszą wpływać na przestępczość wśród młodych ludzi. Wszystko zależy od okoliczności. Istnieją czynniki chroniące i czynniki ryzyka. Wszystko zależy od osobowości. Można ograniczyć, ale nie można wyeliminować. Osoby sięgające po środki psychoaktywne wiedzą, gdzie szukać pomocy, ale nie zawsze wiedzą, kiedy należy po nią sięgnąć.

KPP Chojnice Statystyki 2014r. 7 osób ujawnionych – po dopalaczach 4 mężczyzn + 3 kobiety

www.narkomania.org.pl www.dopalaczeinfo.pl BAZY INTERNETOWE www.narkomania.org.pl www.dopalaczeinfo.pl 40 40

TELEFONY ZAUFANIA Pogotowie Makowe 0801 - 109 – 696 bezpłatny Narkomania Ogólnopolski Telefon Zaufania 0801 – 199 – 990 koszt połączenia wynosi 1 jednostkę taryfikacyjną TP S.A. 41 41

ZAKUPOHOLIZM  brak kontroli zachowania  „wielka promocja”, „super okazja”, „super cena”  zagrożenie: karta kredytowa!  = „kupnoholizm” (Polska) 42

TANOREKSJA  uzależnienie od solarium  coraz więcej mężczyzn ! 43 43

BIGOREKSJA  nadmierna dbałość o tężyznę fizyczną  osoby nadmiernie często odwiedzające siłownie 44 44 44 44

JEDZENIE ANOREXIA / BULIMIA – uzależnienie od niejedzenia/ jedzenia ORTOREKSJA - uzależnienie od zdrowego odżywiania się i diet UZALEŻNIENIE OD CZEKOLADY (KAKAO) 45 45 45 45

PRACOHOLIZM moda wielkie korporacje trendy być zapracowanym 46

TVHOLIZM (MEDIAHOLIZM)  hedonistyczna i bezrefleksyjna konsumpcja oferowanych na rynku mediów; zerwanie kontaktów z rzeczywistością i zamknięcie w określonym świecie oraz jego substytutach: grach video, programach telewizyjnych jako światach samowystarczalnych 47 47 47 47

UZALEŻNIENIE OD ADRENALINY (TU: SPORTY EXTREMALNE)  „czy wrócę do domu żywy ?”  zapotrzebowanie na adrenalinę (skutki na drugim planie)  podjęcie ryzyka  ryzyko jest jak narkotyk  canyoning- pokonywanie dzikich rzek i wodospadów,  hydrospeed- pływanie z nurtem rzeki na niewielkiej plastikowej desce z niesamowitą prędkością  base jumping –skakanie z mostów i wodospadów  dream jumping- skakanie z wieżowców,  zorbing- kula wypełniona powietrzem, która stacza się ze zbocza z coraz większą prędkością  szybka jazda samochodem 48 48 48 48

PATOLOGICZNY HAZARD  jednostka chorobowa ! „Zaburzenie to polega na często powtarzającym się uprawianiu hazardu, który przeważa w życiu człowieka ze szkodą dla wartości i zobowiązań społecznych, zawodowych, materialnych i rodzinnych”[ICD-10]. 49 49 49 49

- traktuje grę jako zabawę, chociaż chciałaby wygrać, PRZECIĘTNA OSOBA : -          traktuje grę jako zabawę, chociaż chciałaby wygrać, -          wyznacza sobie limit pieniędzy i czasu na grę , -          odstępuje od gry bez względu na to, czy wygrała, czy przegrała, -          zakłada prawdopodobieństwo przegrania określonej kwoty i wlicza ją w koszty zabawy.   Zupełnie innymi motywami kierują się osoby, których granie nabrało cech patologicznego hazardu... 50 50 50 50

PARADOKS PRZEGRANEJ Wielu hazardzistów jest BARDZIEJ ZADOWOLONYCH Z PRZEGRANEJ niż z wygranej, bowiem przegrana zmusza ich do odgrywania się i pozwala na dalsza grę, a tym samym umożliwia dalsze przeżywanie stanów napięcia. "Loss" 51 51 51 51

FAZY ROZWOJU UZALEŻNIENIA OD HAZARDU: 4 FAZY ROZWOJU UZALEŻNIENIA OD HAZARDU: faza zwycięstw faza strat faza desperacji faza utraty nadziei 52 52 52 52

Ćwiczenie dla grupy - dyskusja Przykłady rozmów z rodzicem, który nie przyjmuje do wiadomości, że jego syn / córka może zmierzać w kierunku uzależnienia od danej substancji / czynności. 53 53

FORMY POMOCY – Ośrodki Leczenia Uzależnień Punkty konsultacyjne Leczenie ambulatoryjne Ośrodki stacjonarne 54

OŚRODKI POMOCY POMORSKIE powiat chojnicki NZOZ "OPUS" Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia opus@rnet.pl Gdańska 15B 89-600 Chojnice 52 397 55 19 poradnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia/leczenia uzależnień NZOZ "Promedica" Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu lucynabo@wp.pl Młodzieżowa 35 89-604 Chojnice 52 396 74 87 "PROMEDICA" Sp. z o.o. NZOZ Centrum Profilaktyki i Terapii Uzależnień i Współuzależnienia Oddział Dzienny dzienny oddział terapii uzależnienia od alkoholu/leczenia uzależnień NZOZ "OPUS" Oddział Dzienny Terapii Uzależnienia od Alkoholu opus@rnet.pl ul. Gdańska 15B 89-600 Chojnice 52 397 44 87 SP ZOZ Poradnia Leczenia Uzależnień pluczersk@wp.pl Królowej Jadwigi 4 89-650 Czersk 52 398 60 19 55

ALKOHOLIK, NARKOMAN, NAŁOGOWY HAZARDZISTA, INFOHOLIK, ZAKUPOHOLIK ...! UZALEŻNIENIE  te same przyczyny  te same mechanizmy  te same objawy  tak samo oporne na leczenie =>DESTRUKCJA 56 56 56 56

Dziękuję za uwagę 57