RELACJE I WZAJEMNE UWARUNKOWANIA ELEMENTÓW KOMPOZYCJI

Działania projektanta kompozycji krajobrazowej polegają nie tylko na wprowadzaniu do niej lub wykorzystaniu już istniejących elementów, lecz także na ustaleniu wzajemnych uwarunkowań i relacji oraz ich związków. Te relacje i uwarunkowania, nazywane także czynnikami kompozycji, można ująć w kilka elementarnych modeli.

PROPORCJE AKCENT DOMINANTA PARALELA SYMETRIA RYTM

PROPORCJE Proporcje jakie zachodzą między elementami, są bardzo ważne i wyznaczają zasady kompozycyjne. zasada tzw. złotego podziału a:b=b:(a+b) kanon starych - postać ludzka wpisana jest w kwadrat, gdzie wysokość czlowieka jest równa rozpiętości jego ramion

Modulor Le Corbusiera – są to dwie serie wielkości: czerwona – dla człowieka stojącego, oparta na złotym podziale niebieska – dla człowieka stojącego z podniesioną ręką

W krajobrazie mogą zachodzić następujące stosunki przestrzenne: stosunek odległości stosunek kształtu stosunek rozmiaru stosunek ruchu stosunek oglądu

AKCENT W kompozycji krajobrazowej akcent uzyskuje się przez opozycyjne zestawienia wartości plastycznych: poziom – pion, regularny ksztalt geometryczny – nieregularny itp.

DOMINANTA W kompozycjach wielopunktowych wszystkie punkty mogą funkcjonować na zasadach równorzędności lub być podporządkowane jednemu punktowi, zwanemu punktem głównym. Punkt główny kompozycji staje się dominantą całego układu.

PARALELA Jest to forma relacji między elementami kompozycji krajobrazowej, bądź ich układami oparta na tozsamości lub podobieństwach: wymiarów (duży – duży) kształtów (okrągły – okrągły) barw (czerwony – czerwony)

Znaczenie paraleli przy projektowaniu kompozycji krajobrazowej polega przede wszystkim na tym, że jest ona ważnym czynnikiem symetrii i rytmu.

SYMETRIA Symetria w projektowaniu polega na współmiernym rozmieszczeniu punktów po obu stronach, np. osi kompozycyjnej, widokowej czy komunikacyjnej

Symetrycznie można rozmieścić nie tylko elementy podobne, ale także różniące się, ustawiając z jednej strony rzeźbę, a z drugiej sadząc drzewo. W kompozycjach klasycznych symetria wprowadzała statyczność, równowagę. Dobrze oddawała monumentalność założenia.

RYTM Rytm polega na szeregowaniu form według jednej i tej samej zasady, którą wyznacza ta samawielkość, np. odległość, barwa, kształt.

Rytm może być jednostajny, kiedy zasada szeregująca jest stała (równe odstępy między elementami). W wypadku kiedy jest zmiana, ale nie przypadkowa, można mieć do czynienia z rytmem malejącym lub rosnącym (odległości lub rozmiary między poszczególnymi częściami składowymi rosną lub maleją o pewną stałą wartość.

Bibliografia: E. Gadomska, K. Gańko, M. Garczarczyk, K Bibliografia: E. Gadomska, K. Gańko, M. Garczarczyk, K. Zinowiec-Cieplik „Podstawy architektury krajobrazu” cz.I Wydanie I Hortpress Sp. z o.o., Warszawa 2004