POZ1 Edycja 2013Z Wykład 2: Podstawy myślenia ekonomicznego Wojciech St. Mościbrodzki

O czym jest ten wykład?

Ekonomia – czy jest nauką? „Nie chcę, abyście myśleli tak, jak ja. Chcę, byście myśleli.”

Plan przedmiotu  Materiał  Podstawy ekonomii (ujęcie mikro i makro)  Zarządzanie firmą  Organizacja światowego systemu ekonomicznego  Podstawy marketingu  Zasady zaliczenia:  wykład (max = 24 p.) obecność (każdy z 8 wykładów: 3 p.)24 p. +1 pkt gratis  ćwiczenia (max = 25 p.): prace domowe + obecność (5 x 5p.)25 p.

Temat 1: Podstawy myślenia ekonomicznego

Zarządzanie i gospodarowanie  Co to jest gospodarowanie?  Jakie są motywy działania człowieka?  Co i jak wybieramy?  Początki gospodarki  społeczeństwo pierwotne  łowiectwo ( do ok pne)  rolnictwo  Sumer – ok p.n.e.  cywilizacja miejska – ok p.n.e.  teoria państwa Platona: państwo idealne  teoria państwa Arystotelesa: państwo jako narzędzie (oikos  kome  polis)  homo oeconomicus (oikos = gospodarstwo domowe, nomos = prawo)  homo oeconomicus: człowiek racjonalny

Gospodarowanie  Gospodarowanie  działanie służące optymalnemu zaspokojeniu potrzeb (w długim okresie czasu)  Co to jest potrzeba?  piramida Masłowa  Jakie są środki zaspokajania potrzeb  konsumpcja dóbr  Dobra. Produkować czy kupować?  konsumpcja, produkcja, tezauryzacja  Czy wszystko można kupić?

Ekonomia  Historia nauki:  Starożytność: podstawy pragmatyczne  Średniowiecze: Ekonomia jako moralność  Oświecenie: Ekonomia jako polityka  Nowożytność: Ekonomia jako nauka (economics)  Obszar badany:  Ekonomia bada przesłanki podejmowania decyzji oraz skutki ich realizacji w realiach ograniczonej dostępności (rzadkość)  Ekonomia pozytywna: jak JEST  Ekonomia normatywna: jak POWINNO BYĆ / co ROBIĆ (sądy wartościujące)  Główne podejścia:  mikroekonomia  makroekonomia  zarządzanie Wniosek: EKONOMIA NIE JEST ŚCISŁA!

Temat 1: Pieniądz

Greed is Good (?) „Greed, for lack of a better word, is good”. „Greed is right. Greed works. Greed clarifies, cuts through, and captures, the essence of the evolutionary spirit. Greed, in all of its forms; greed for life, for money, for love, knowledge, has marked the upward surge of mankind and greed, you mark my words, will not only save Teldar Paper, but that other malfunctioning corporation called the U.S.A” (-) Gordon Gekko

Pieniądz  Czym jest pieniądz:  ekwiwalent towarów i usług w gospodarce  Jakie są funkcje pieniądza:  transakcyjna (środek wymiany dóbr)  obrachunkowa (wyznacznik wartości)  płatnicza (oddzielenie w czasie transakcji i przepływu dóbr)  tezauryzacyjna (gromadzenie wartości)  motywacyjna (wpływ na zachowanie)  państwotwórcza (denar Mieszka I)  unifikująca (euro!)

Krótka historia pieniądza  Rozwój pieniądza:  pieniądz pierwotny – wymiana barterowa  pieniądz kruszcowy – pieniądz metaliczny (złoto, srebro)  pieniądz monetarny (poświadczona autorytetem państwa moneta)  pieniądz papierowy ("bank note") – pieniądz zobowiązaniowy  pieniądz bankowy – pieniądz wirtualny (mnożnik pieniądza)  pieniądz niewymienialny na złoto  pieniądz elektroniczny

Kto i dlaczego "robi" pieniądz  Skąd się bierze pieniądz?  Rola banku centralnego  Rola banków komercyjnych  Inne instytucje finansowe  Czy banki są wypłacalne?  Bankowy mnożnik kreacji pieniądza  Ile powinno być pieniędzy  Kursy walutowe  Co to jest wartość pieniądza i kto ją ustala

System waluty złotej (kruszcowej)  Ustawa Bankowa z 1844 (Anglia): Bank Anglii zobowiązany do wymiany pieniądza na złoto  Większość banków centralnych przyjęła system do końca XIX w.  I wojna światowa – załamanie w związku z osłabieniem walut  Po WWI – próba przywrócenia na warunkach z XIX wieku. Restrykcyjna polityka monetarna.  Wielki Kryzys (1930) w połączeniu z próbą utrzymania polityki monetarnej doprowadza do upadku systemu waluty złotej.  Dewaluacja funta w 1931 roku

Porozumienie z Bretton Woods – lipiec 1944  Wielki Kryzys i jego konsekwencje – WW2  Konferencja w Bretton Woods, założenia:  Problemy z wymienialnością waluty powodują utrudnienia w handlu  Utrudniony handel powoduje załamanie produkcji  Załamanie produkcji prowadzi do bezrobocia  Interwencjonizm z lat nie działa  Kapitalizm wspomaga demokrację, a przez to chroni pokój  Ustalenia:  Należy zabezpieczyć ustalone kursy wymiany (potem zmienione na pełzające)  Powołać instytucje pilnujące polityki monetarnej krajów  Krajom nieradzącym sobie z utrzymaniem polityki monetarnej należy pomagać  Efekty  Powołanie siatki kursów  Powstanie IMF (kraj tworzące mogą pożyczać pieniądze)  Powstaje IBRD (International Bank od Reconstruction & Development)  Plan Marshalla (zapobiegał brakom dolarowym w Europie)  Upadek B-W w latach 60-tych (Nixon Shock, porozumienie Smithoniańskie)