Państwowa Inspekcja Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu Działania kontrolno- nadzorcze i prewencyjne rok -w części dotyczącej przestrzegania przepisów przy zatrudnianiu, w tym zastępowanie umów o pracę -umowami cywilnoprawnymi. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ►1►1►1►1

Planowane zadania w harmonogramie na 2013r 1. Tematy wynikające z programu działania długofalowego na lata , koordynowane centralnie  Temat : Kontrola przestrzegania przepisów przy zatrudnianiu:  T: Zawieranie umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy - kontrole skargowe - kontrole pozostałe  T: Zawieranie umów terminowych - kontrole skargowe - kontrole pozostałe  T: Kampania informacyjno-promocyjna „Zanim podejmiesz pracę” ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ►2►2►2►2

Działalność kontrolno- nadzorcza w temacie zawieranie umów cywilnoprawnych w warunkach stosunku pracy 1/ kontrole tzw. skargowe: Kontrole podejmowane w wyniku zgłoszenia nieprawidłowości kierowanych do PIP ( dane dot. wszystkich OIP-ów); - struktura skarg dotyczycąca branż wg PKD ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ►3►3►3►3

Działalność kontrolno- nadzorcza w temacie zawieranie umów cywilnoprawnych w warunkach stosunku pracy ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ►4►4►4►4 ► ► struktura zgłoszeń nieprawidłowości dot. podmiotów wg wielkości zatrudnienia

Działalność kontrolno- nadzorcza w temacie zawieranie umów cywilnoprawnych w warunkach stosunku pracy Kontrolą objęto ogółem 501 podmiotów; - zatrudniających 69,5 tys. osób ( pracowników), tys. osób świadczyło pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, - 1,3 tys. w ramach tzw. samozatrudnienia. Skargi obejmowany ok. 519 zarzutów, z których 246 były uznane jako zasadne ( 47%), pozostałe 34 % bezzasadne i 19 % nie pozwoliły na jednoznaczne rozstrzygnięcie. Pozostałe kontrole (planowe) podmiotów; - zatrudnionych 48 tys. pracowników, - 35,9 tys. osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych - 1,3 tys. samozatrudnienie. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ►5►5►5►5

OIP Wrocław - Działalność kontrolno- nadzorcza w temacie zawieranie umów cywilnoprawnych w warunkach stosunku pracy Okręgowym Inspektoracie Pracy we Wrocławiu, w niniejszym temacie przeprowadzono w 2013r łącznie 215 kontroli, którymi objęto 204 podmiotów. W skontrolowanych podmiotach zatrudnionych było: - ogółem: osób, w tym: o osoby na podstawie umów prawa cywilnego, o 240 podmiotów samozatrudniających się, o 55 cudzoziemców, o pracowników, w tym kobiet, 12 młodocianych, 1 639osób niepełnosprawnych. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ►6►6►6►6

OIP WROCŁAW Rodzaj umów cywilnoprawnych zawartych w warunkach właściwych dla stosunku pracy Zlecenie o dzieło Z osobami prowadzącymi jednoosobowo działalność gospodarczą inne Forma umowyPisemnaustnapisemnaustnapisemnaustnapisemnaustna Liczba umów cywilnoprawnych zawartych (w ocenie inspektorów pracy) w warunkach właściwych dla stosunku pracy ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ►7►7►7►7

OIP WROCŁAW Rodzaj umów cywilnoprawnych zawartych w warunkach właściwych dla stosunku pracy Zlecenie o dzieło Z osobami prowadzącymi jednoosobowo działalność gospodarczą inne Forma umowyPisemnaustnapisemnaustnapisemnaustnapisemnaustna Liczba pracodawców zawierających umowy cywilnoprawne zawartych (w ocenie inspektorów pracy) w warunkach właściwych dla stosunku pracy ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ►8►8►8►8

Działalność kontrolno- nadzorcza w temacie zawieranie umów cywilnoprawnych w warunkach stosunku pracy Zakres przestrzegania zakazu zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach właściwych dla umowy o pracę ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ►9►9►9►9

W przypadku przedsiębiorców z branży budowlanej - regułą jest częsta zmiana miejsca świadczenia pracy oraz bardzo duża rotacja osób świadczących pracę. Z grupy zakładów należących do sekcji handel i naprawy przypadki naruszania art. 22 § 1 Kodeksu pracy występują przede wszystkim w małych sklepach, które nie wytrzymują konkurencji z dużymi placówkami handlowymi i aby utrzymać się na rynku, obniżając koszty. Niepokojąca jest także praktyka zatrudniania osób na podstawie umów cywilnoprawnych w zakładach produkcyjnych. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 10

Łącznie w 2013 r. w skali kraju - inspektorzy pracy sprawdzili ok. 44 tys. umów cywilnoprawnych zawartych w prawie 9 tys. firm. Co piąty kontrolowany pracodawca lub przedsiębiorca (19,7%) nie przestrzegał zakazu zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach właściwych dla umowy o pracę, a problem dotyczył prawie co piątej (19,4%) umowy cywilnoprawnej sprawdzonej przez inspektorów. Źródło : dane PIP ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 11

Skierowane powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy: w 2013r ; Ogółem w skali całego kraju skierowano 240 powództw na rzecz 440 osób. Rozstrzygnięcia Sądów Pracy : 32 przypadki - wyroki ustalające; 10 przypadków zawarcie ugody, 3 przypadki umorzenia, 55 przypadków oddalenia powództwa ( uzasadnienie: wola stron umowy zawarcia umowy cywilnoprawnej). 138 powództw nadal rozpatrywanych. Wnioski : Sądy, rozstrzygając sprawy, nadal przyznają prymat cywilnoprawnej zasadzie swobody zawierania umów, pomimo iż art. 22 §1.1 i 1.2 Kodeksu pracy wyraźnie wskazuje, że reguła ta nie powinna być stosowana w omawianych przypadkach. W szczególności sądy odwołują się do zasady swobody umów w sytuacji, gdy umowy noszą - cechy mieszane (tzn. zawierają zarówno cechy umowyo pracę, jak i umowy cywilnoprawnej). ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 12

Powództwa – OIP Wrocław liczba powództ w wniesiony ch w wyniku kontroli liczba osób na rzecz których wniesiono powództ wa liczba pracodawc ów których dotyczyły powództw a rodzaj i liczba umów cywilnoprawnych rozstrzygnięcie  dane liczbowe (wg objaśnień pod tabelą)* zleceniedzieło jednoosobow a działalność gospodarcza inne a)  0 b)  0 c)  0 d)  0 e)  0 f)  1 g)  0 h)  sprawa w toku – rozstrzygnięcie nie zapadło do dnia sporządzenie niniejszego zestawienia. ► 13

Środki prawne 2013r Wydano w skali całego kraju;  437 poleceń ustnych oraz  skierowali wniosków w wystąpieniach o przekształcenie umów cywilnoprawnych w umowy o pracę. Za popełnione wykroczenia nałożono na 860 osób grzywny w drodze mandatów karnych na łączną kwotę ponad 1 mln zł, skierowali 246 wniosków o ukaranie do sądu, a wobec 519 osób zastosowali środki oddziaływania wychowawczego. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 14

Efekty działań kontrolnych – na przykładzie OIP Wrocław Efekty działań kontrolnych – na przykładzie OIP Wrocław INFORMACJA O UMÓWACH O PRACEĘ ZAWARTYCH W KONTROLOWANYM PODMIOCIE (na dzień prowadzenia kontroli): ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 15 Lp. Rodzaj umowy Liczba 1zlecenia 105 2o dzieło 23 3 z osobą prowadzącą jednoosobowo działalność gospodarczą 10 4inna 9

Najczęściej podawane przyczyny zawierania umów cywilnoprawnych - względy ekonomiczne: koszty obowiązujących świadczeń, ochrona przy umowach o pracę, koszty ubezpieczeń - względy organizacyjne: czas pracy, rozwinięta biurokracja związana z zatrudnieniem, ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 16

Działalność kontrolno- nadzorcza w temacie zawieranie umów terminowych ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 17 Zakres przedmiotowy kontroli obejmował problematykę zawierania i rozwiązywania tych umów, ze szczególnym uwzględnieniem przestrzegania art Kodeksu pracy. Równolegle prowadzono kontrole polegające na badaniu zgłaszanych do Państwowej Inspekcji Pracy skarg, w których poruszono kwestię zawierania i rozwiązywania umów na okres próbny, na czas określony (w tym na zastępstwo) oraz na czas wykonania określonej pracy.

Działalność kontrolno- nadzorcza w temacie zawieranie umów terminowych Skontrolowano 78 pracodawców, którzy zatrudniali łącznie 9,1 tys. pracowników. W okresie objętym oceną kontrolowani pracodawcy zawarli łącznie umów na czas określony. Struktura umów terminowych ( kontrole skargowe): ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 18

Działalność kontrolno- nadzorcza w temacie zawieranie umów terminowych Struktura umów terminowych ( kontrole planowane ): ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 19

Umowy na czas określony – naruszenia przepisów ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 20

 Niepokojące są dane dotyczące liczby umów długoterminowych, zawartych na okresy powyżej 5 lat (w tym, jak wynika z ustaleń inspektorów, nawet na okresy 10 lat, a w pojedynczych przypadkach nawet na 20 lat).  Wyniki kontroli niezwiązanych z badaniem skarg pracowniczych wskazują, że ww. umowy długoterminowe stanowią ponad 13% umów na czas określony.  Najczęściej umowy takie zawierane są w zakładach przetwórstwa przemysłowego oraz w branży - handel i naprawy. WNIOSKI: Zawieranie w sposób nieuzasadniony długoterminowych umów o pracę na czas określony służy obejściu przepisów prawa dotyczących umów na czas nieokreślony. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 21

Środki prawne 2013r ( umowy terminowe) Wydano w skali całego kraju:  22 poleceń ustnych oraz skierowali 844 wniosków w wystąpieniach. Najwięcej spośród nich (396 wniosków) dotyczyło nieprawidłowości w treści umów o pracę. Za popełnione wykroczenia nałożono na 13 osób grzywny w drodze mandatów karnych na łączną kwotę 13,8 tys. zł, skierowali 2 wnioski o ukaranie do sądu, a wobec 13 osób zastosowali środki oddziaływania wychowawczego. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 22

Program prewencyjny „Zanim podejmiesz pracę” W 2013 r. Państwowa Inspekcja Pracy zrealizowała I - szą edycję - kampanii informacyjnej „Zanim podejmiesz pracę”, która jest kontynuacją projektu „Poznaj swoje prawa w pracy”. Jej celem było upowszechnianie wśród osób wkraczających w etap aktywności zawodowej lub wracających na rynek pracy, wiedzy o przepisach prawa obowiązujących przy zatrudnianiu, ze szczególnym uwzględnieniem zawierania umów cywilnoprawnych oraz umów terminowych. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 23

Inne wydawnictwa w ramach działań prewencyjno-informacyjnych ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 24

Poradnictwo prawne – Kampanię informacyjną w środkach masowego przekazu prowadzono w ogólnopolskiej stacji radiowej RMF FM, a także w stacjach RMF MAXXX i RMF Classic. Od 3 do 30 czerwca wyemitowano 248 spotów 30-sekundowych oraz sekundowych. Materiały informacyjne zostały również opublikowane w serwisie praca.interia.pl (400 tys. odsłon). W ponad 300 seminariach i szkoleniach poświęconych wybranym zagadnieniom prawa pracy, Źródło: dane PIP Efekty: Osoby, które miały styczność z kampanią informacyjną „Zanim podejmiesz pracę” w mediach, deklarowały, że poszerzyły swoją wiedzę na temat prawa pracy (32%) oraz że w przyszłości zwrócą większą uwagę na respektowanie w swoim zakładzie pracy uprawnień pracowniczych (29%); 80% zaś widzi potrzebę omawiania tej tematyki w szkole. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 25

Wybrane orzecznictwo w sprawach dot. umów cywilnoprawnych. 1.Wyrok SN z r ( sygn. akt IIPK 372/12 OSNP 2014/6/80) – organizacyjne przyporządkowanie nie stanowi przeszkody do przyjęcia, ze strony łączy umowa zlecenia. O zakwalifikowaniu umowy świadczonej w takich warunkach jako cywilnoprawnej, zdecydowała wola stron oceniana na chwilę zawarcia umowy. 1.Wyrok SN z ( sygn. akt I PK 62/11 OSNP 2012/21- 22/260)- korzystanie ze sprzętu służbowego spółki nie oznacza jednak, że doszło do nawiązania stosunku pracy. ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 26

Koniec prezentacji Dziękuje za uwagę i polecam - więcej informacji ; ► Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu ► 27