SOK Z CIEMNYCH WINOGRON

STRES OKSYDACYJNY U SPORTOWCÓW WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH Stres oksydacyjny pojawia się, kiedy system obrony, którym dysponują nasze komórki, jest osłabiony albo jest przeciążony zbyt wielką produkcją wolnych rodników. Te ostatnie są atomami albo fragmentami substancji, które zawierają niesparowane elektrony (pojedyncze). Ponieważ są one wyjątkowo niestabilne, elektrony te próbują się ustabilizować, łącząc się z elektronem należącym do innej substancji. 

Podczas wysiłku fizycznego i/lub w okresie odpoczynku obserwujemy oksydacyjne uszkodzenia, jest to wskazaniem do zastosowania suplementacji przeciwutleniaczami, co może wzmocnić obronę antyoksydacyjną lub przyspieszyć powrót do stanu równowagi prooksydacyjno-antyoksydacyjnej. Wyniki badań prac autorów oceniających wpływ zwiększonego podawania przeciwutleniaczy drobnocząsteczkowych w diecie sportowców na parametry równowagi prooksydacyjno-antyoksydacyjne, wskazują na zwiększenie potencjału antyoksydacyjnego w organizmie sportowca. Większość badaczy wykazuje, że dodatkowe wspomaganie organizmu zawodników związkami egzogennymi znacznie ogranicza peroksydację lipidów i wzmacnia mechanizmy obronne przed stresem oksydacyjnym, indukowanym przez wysiłek fizyczny.

ANTYOKSYDANTY Termin “antyoksydanty” skupia w sobie setki różnych substancji, które mają różne właściwości oraz różny sposób działania. Jest to grupa związków chemicznych, które same występując w małych stężeniach (w porównaniu z substancją podlegającą utlenianiu), wstrzymują lub opóźniają proces utlenianiania tej substancji.

POLIFENOLE Polifenole są związkami fenolowymi stanowiącymi ogromną grupę naturalnych substancji obecnych w wielu roślinach, znajdującą , hamowanie lub wzmacnianie działania wielu enzymów. Ponadto mogą one wzmagać działanie innych antyoksydantów np. witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i niskocząsteczkowych substancji rozpuszczalnych w wodzie się dokładnie na granicy między klasycznymi witaminami a quasi-witaminami. Związki te jako antyoksydanty mogą oddziaływać na bardzo różne sposoby, między innymi poprzez: bezpośrednią reakcję z wolnymi rodnikami, zmiatanie wolnych rodników, nasilenie dysmutacji wolnych rodników do związków o znacznie mniejszej reaktywności, chelatowanie metali prooksydacyjnych.

Nasz organizm nie jest w stanie syntetyzować polifenoli samodzielnie Nasz organizm nie jest w stanie syntetyzować polifenoli samodzielnie. Z tego względu musimy je dostarczać systematycznie z zewnątrz. Związki polifenolowe przede wszystkim posiadają zdolność uszczelniania naczyń krwionośnych. Jest to ich podstawowa rola - udział w kontroli spójności naczyń włosowatych. Przy niedoborze polifenoli stan naczyń włosowatych ulega drastycznemu pogorszeniu. Objawia się to później opuchliznami, wybroczynami, krwawieniami.

SPECYFIKA TRIATHLONU Triathlon jest dyscypliną wytrzymałościową stanowiącą połączenie pływania, kolarstwa oraz biegu w jedną całość. Jest dyscypliną wytrzymałościową. Zawodnicy trenują 2-3 razy dziennie zależnie od okresu, dni wolne zdarzają się rzadko. Dyscyplina jest ogromne obciążająca dla organizmu. Wyścigi trwają od godziny do kilkunastu godzin podczas rywalizacji IM (Iron Man)

CHARAKTERYSTYKA GRUPY BADAWCZEJ Badaniu zostało poddanych dziesięciu elitarnych triathlonistów, dorosłych mężczyzn (34 +/- 7 lat). Zawodnicy przez 20 dni zostali poddani rygorystycznemu planowi treningowemu składającemu się z 30 km jazdy na rowerze, 7 km biegu oraz 2 km pływania dziennie (średnio 22 +/- 3h w tygodniu). Zawodnicy zostali poinstruowani odnośnie stosowania diety (wyłacząjąc z niej winogrona i pochodne).

BADANIE Zawodnikom podawano, przez 20 dni po 300 ml organicznego soku z ciemnych winogron, w którym średnia zawartość flawonoidów wynosiła 5.32 mg/ml. Badano poziom glukozy i insuliny, kwasu moczowego, całkowitej zawartości polifenoli oraz aktywność dysmutazy ponadltenkowej w krwinkach czerwonych. Mierzono również ilość tkanki tłuszczowej poprzez pomiar grubości fałów tłuszczowych w dziesięciu miejscach na ciele, oraz pomiar wagi. Badano parametry mikrokrążenia poprzez pomiar gęstości naczyń włosowatych.

WYNIKI BADAŃ After grape juice intake BASELINE Glucose (mg/dl) glukoza 89.4±8.9 67.1±11.2 Insulin (µU/ml) insulina 13.3±2.7 16.9±3.7 HOMA2-IR Wskaźnik insulinooporności insulinemia na czczo 1.7± 0.1 1.9±0.4 Uric acid (µmol/l) Kwas moczowy 0.3±0.07 0.4±0.06 E-SOD (U/mg protein) Dysmutaza ponadtlenkowa 27.8±6.3 24.3±2.5 Plasma polyphenols (mg of galic acid/ml) Polifenole roślinne 0.2±0.03 0.3±0.04 After grape juice intake BASELINE

After grape juice intake Parametry mikrokrążenia przed i po 20 dniowej suplementacji sokiem z winogron. Microcirculatory parameters Baseline After grape juice intake Functional capillary density (n/mm) Gęstość naczyń 10.7±2.3 14.9±2.7  Afferent diameter (µm) Średnica kapilar doprowadzających 17.6±2.9 17.9±2.0 Apical diameter (µm) średnica wieszchołkowa 23.7± 4.1 23.7±1.4 Efferent diameter (µm) Średnica kapilar odprowadzających 19.8±4.7 20.9±3.3 RBCV (mm/s) 0.3±0.05 0.3±0.01 RBCV (mm/s) 0.3±0.02 0.4±0.01 TRBCV  (mm/s) 5.9±2.8 4.0±1.1 

WYNIKI Masa ciała, beztłuszczowa masa ciała, waga, oraz ilość tkanki tłuszczowej podczas badania nie uległy zmianie. Spożywanie soku z winogron doprowadziło do wzrostu ilości polifenoli we krwi po 20 dniach (badacze uznali różnicę za istotną klinicznie). Stężenie glukozy we krwi obniżyło się, stężenie insuliny na czczo wzrosło. Wzrosło stężenie kwasu moczowego, zmiejszyła się aktywność dysmutazy ponadtlenkowej (SOD). Wzrosła gęstość naczyń włosowatych, poprawiło się mikrokrążenie krwi i znacznie wpłynęło na lepsze odżywienie tkanek.

PODSUMOWANIE Uprawianie sportu, a w szczególności sportu o charakterze wytrzymałościowym wiąże się z silnym stresem oksydacyjnym. Stres ten jest tym silniejszy im więcej trenujemy. Wysiłek fizyczny zwiększa możliwości oksydacyjne organizmu, ale przyjmowanie polifenoli może jeszcze usprawnić ten proces. Adaptacja układu krwionośnego sportowca do intensywnego wysiłku jest miernikiem jego wydajności. Zaprezentowane badania potwierdzają, iż przyjmowanie polifenoli ma bardzo korzystny wpływ zarówno na naczynia krwionośne ponieważ usprawnia mikrokrążenie, zmniejszenie glikemii na czczo oraz wzrost poziomu insuliny we krwi. Polifenole zmniejszają uszkodzenia komórek powstałe w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego. Spadek aktywności dysmutazy ponadtlenkowej badacze tłumaczą zmniejszeniem wewnątrz i zewnątrz komórkowego stresu oksydacyjnego jako sutek odpowiedź organizmu na wyższą podaż polifenoli.

BIBLIOGRAFIA Mariana Correa Gonçalves,I Flavia Fioruci Bezerra,I Elis Cristina de Araujo Eleutherio,II Eliete Bouskela,III and Josely KouryI IDepartment of Basic and Experimental Nutrition, State University of Rio de Janeiro, Rio de Janeiro/RJ, Brazil. IIDepartment of Biochemistry, Federal University of Rio de Janeiro, Rio de Janeiro/RJ, Brazil. IIILaboratory for Clinical and Experimental Research in Vascular Biology, State University of Rio de Janeiro, Rio de Janeiro/RJ, Brazil. MAŁGORZATA MROWICKA, KRZYSZTOF BORTNIK, KATARZYNA MALINOWSKA, JÓZEF KĘDZIORA, JERZY MROWICKI; „Całkowity potencjał antyoksydacyjny w osoczu sportowców po dozowanym wysiłku fizycznym”