DIAGNOZA LOKALNYCH ZAGROŻEŃ SPOŁECZNYCH Gorzów Wlkp. - 2014

Studio Diagnozy i Profilaktyki, ul. Oboźna 17/5 30 - 011Kraków Raport z badań monitoringowych został zrealizowany w terminie od 1 maja do 31 sierpnia 2014r. na potrzeby Miasta Gorzowa Wlkp. przez firmę Studio Diagnozy i Profilaktyki, ul. Oboźna 17/5 30 - 011Kraków

Przedmiotem umowy było wykonanie monitoringu stanu problemów uzależenień i innych zagrożeń społecznych według metodologii Wykonawcy w oparciu o: informacje uzyskane w gorzowskich jednostkach (m.in. Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; Policji; Gorzowskim Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej); opinie uczniów gorzowskich szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych - łącznie 45 klas; opinie rodziców uczniów gorzowskich szkół (objęcie badaniem rodziców trzech klas szkół podstawowych, trzech klas szkół gimnazjalnych oraz trzech klas szkół ponadgimnazjalnych; opinie 100 losowo wybranych dorosłych mieszkańców Gorzowa Wlkp.

Metodologia badań: Badanie dorosłych mieszkańców Gorzowa, w których wzięło udział 116 osób, przeprowadzone było przy użyciu ankiety rozdawanej i odbieranej przez ankieterów w miejscach publicznych. 2. Badanie uczniów szkół miasta odbyło się w trzech grupach wiekowych: uczniowie klas VI szkół podstawowych (15 klas); uczniowie klas II gimnazjów (15 klas); uczniowie klas II szkół ponadgimnazjalnych (15 klas). Łącznie badaniem objęto 878 uczniów. Badania realizowane były metodą ankiety w formie aplikacji internetowej. 3. W badaniu rodziców wzięło udział 165 osób. Kwestionariusz ankiety miał na celu zbadanie zagrożeń społecznych występujących w środowisku lokalnym, takich jak: wiedza rodziców na temat narkotyków, dopalaczy, wiedza na temat doświadczeń ich dzieci z substancjami psychoaktywnymi, relacje rodziców z dziećmi oraz sposób spędzania wolnego czasu.

Wybrane wyniki przeprowadzonego badania wśród dorosłych respondentów

Ocena ważności problemów społecznych w mieście – na podstawie badań osób dorosłych Problemy społeczne Bardzo poważny Poważny Umiarkowany Znikomy Nie występuje Bezrobocie 45,7% 35,3% 16,4% 1,7% 0,9% Zubożenie społeczeństwa 28,4% 34,5% 31% 2,6% 3,4% Problemy mieszkaniowe 25,9% 21,6% 38,8% 10,3% Alkoholizm 25% 44,8% 24,1% 5,2% Zanieczyszczenie środowiska 23,3% 48,3% 8,6% Kryzys rodzinny 13,8% 22,4% 53,4% 7,8% Kryzys norm moralnych 49,1% 12,9% Wzrost przestępczości 56,9% Narkomania 17,2% 50,9% HIV/AIDS 4,3% 58,6%

Wybrane wyniki przeprowadzonego badania wśród uczniów gorzowskich szkół

Szkoły Ponadgimnazjalne Określenie problemów społecznych w poszczególnych grupach wiekowych N – liczba osób, które przyznają się do używania środków psychoaktywnych oraz papierosów Problem społeczny Szkoły Podstawowe Gimnazjum Szkoły Ponadgimnazjalne N % Picie alkoholu 45 13,5 135 51,9 257 90,5 Palenie papierosów 33 10,2 100 38,6 181 64 Używanie narkotyków 4 1,2 26 10 88 31 Używanie dopalaczy 6 1,8 17 6,6 32 11,3

Szkoła ponadgimnazjal na Okoliczności pierwszego spożycia alkoholu. Procent odnosi się do uczniów, którzy deklarowali wcześniej spożycie alkoholu W jakiej sytuacji po raz pierwszy miałeś kontakt z alkoholem? Szkoła podstawowa Gimnazjum Szkoła ponadgimnazjal na W szkole 2,6% 0,8% 1,6% W czasie wolnym 7,7% 25,8% 26,1% Na dyskotece/w pubie 15% 22% Na wakacjach 20,5% 34,2% 37,1% W domu 35,9% 17,5% 7,8% W innej sytuacji 30,8% 6,7% 5,3%

Szkoła Ponadgimnazjalna Okoliczności pierwszego kontaktu z narkotykami. Procenty dotyczą uczniów, którzy deklarowali wcześniej kontakt z narkotykami Gdzie po raz pierwszy użyłeś narkotyku? Gimnazjum Szkoła Ponadgimnazjalna Szkoła - 5,4% Dyskoteka/pub 12% 6,8% Wakacje 32% 36,5% Czas wolny/po lekcjach 43,2% Dom 8% 1,4% Inna sytuacja 16%

Wybrane wyniki przeprowadzonego badania wśród rodziców uczniów gorzowskich szkół

Najważniejsze wnioski z przeprowadzonego badania: 1. Spożywanie napojów alkoholowych przez młode osoby jest bardzo poważnym problemem. Wraz z wiekiem rośnie odsetek osób sięgających po alkohol. Do przynajmniej jednorazowego kontaktu z napojami alkoholowymi przyznało się 13,5% badanych uczniów szkół podstawowych, 51,9% badanych gimnazjalistów oraz 90,5% badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Ponadto 20,7% gimnazjalistów i 51,8% uczniów szkół ponadgimnazjalnych przynajmniej raz w życiu upiło się, tracąc kontrolę nad własnym zachowaniem. 2. Badania wykazały, że stosunkowo dużo badanych młodych mieszkańców Gorzowa Wielkopolskiego ma kontakt z tytoniem oraz narkotykami. Do palenia papierosów przynajmniej raz w życiu przyznało się 10,2% badanych uczniów szkół podstawowych, 38,6% badanych gimnazjalistów oraz 64% badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych. 1,2% uczniów szkół podstawowych miało doświadczenia z narkotykami. Odsetek badanych uczniów szkół gimnazjalnych sięgających po narkotyki wyniósł 10%, zaś odsetek badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych – 31%.

3. Dopalacze cieszą się stosunkowo niedużą popularnością wśród badanych uczniów – 1,8% badanych uczniów szkół podstawowych, 6,6% badanych gimnazjalistów oraz 11,3% badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych przyznało się do zażywania ich, zaś 5,1% badanych uczniów szkół podstawowych, 7% badanych gimnazjalistów oraz 6% badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych użyłoby dopalaczy, gdyby miało do tego okazję. 4. Za najważniejsze problemy w środowisku lokalnym dorośli mieszkańcy uznali bezrobocie, zubożenie społeczne, problemy mieszkaniowe, alkoholizm i zanieczyszczenie środowiska. Prawie połowa badanych mieszkańców deklaruje, że bezrobocie jest bardzo poważnym lokalnym problemem społecznym, ponad jedna czwarta badanych ocenia w ten sposób zubożenie społeczne. 5. Problem nadużywania alkoholu jest wymieniany jako jeden z ważniejszych problemów społecznych przez mieszkańców. Ponad połowa badanych mieszkańców zauważa wzrost spożywania napojów alkoholowych w otoczeniu, również ponad połowa respondentów przyznaje, że w czasie ostatniego roku była świadkiem lub doświadczyła nagannego zachowania młodzieży spożywającej alkohol.

6. Poważny wśród badanych dorosłych mieszkańców jest problem narkotyków. Jedna czwarta badanych przyznaje się do przynajmniej jednorazowego użycia narkotyku w swoim życiu. 7. Problemem środowiskowym jest również przemoc: 25% ankietowanych przyznało, że zna osobę ze swojego środowiska doświadczającą przemocy fizycznej, 44% badanych zna osobę ze swojego środowiska doświadczającą przemocy psychicznej. Ponadto 37,9% respondentów odpowiedziało, że zna przypadki bicia dzieci przez ich rodziców czy opiekunów. Należy podkreślić, że większość badanych (64,7%) posiada wiedzę na temat instytucji, do których należy się zwrócić, by pomóc osobie, która jest ofiarą przemocy. 8. Badani uczniowie, podobnie jak w badaniach ogólnopolskich, dostrzegają ryzyko szkód związanych z używaniem substancji psychoaktywnych Dwie trzecie badanych uczniów szkół podstawowych (65,8%), badanych uczniów szkół gimnazjalnych (66%) oraz badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych (67,6%) deklaruje, że ich opiekunowie rozmawiali z nimi na temat szkodliwości używania narkotyków. 56,5% badanych uczniów szkół podstawowych, 64,7% badanych uczniów szkół gimnazjalnych oraz 78,5% badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych uczestniczyło w zajęciach profilaktycznych na temat szkodliwości używania substancji psychoaktywnych (narkotyki, dopalacze, alkohol).

9. Badani rodzice posiadają przeważnie umiarkowaną wiedzę na temat narkotyków i dopalaczy. Ponad jedna trzecia respondentów przyznała, że wie, jakie instytucje świadczą pomoc osobom uzależnionym. 10. Najbardziej rozpowszechnionymi grami hazardowymi wśród badanych młodych mieszkańców Gorzowa są gry na automatach oraz konkursy organizowane przez gazety, telewizję, operatorów telefonicznych: - 48% uczniów szkół podstawowych, 59,8% gimnazjalistów oraz 60,9% uczniów szkół ponadgimnazjalnych przynajmniej raz w życiu zagrało na automatach; - 29,1 uczniów szkół podstawowych, 44% gimnazjalistów oraz 41,5 % uczniów szkół ponadgimnazjalnych wzięło przynajmniej raz w życiu udział w konkursach organizowanych przez gazety, operatorów telefonicznych, w których wysyła się płatne SMS-y. Zdecydowanie mniej badanych uczniów we wszystkich grupach wiekowych obstawiało zakłady bukmacherskie lub grało na pieniądze w Internecie. 11. Niepokojąca jest informacja, że 32% badanych gimnazjalistów oraz 26,9% badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych deklaruje, że nie widzi niczego niestosownego w kontaktach seksualnych za pieniądze/prezenty.

Porównanie wyników diagnoz Lp. Pytanie Wyniki Rok 2010 Rok 2014 w ramach badań uczniów 1. czy w ciągu ostatnich 30 dni piłeś jakiś napój alkoholowy? „tak”: - 9% uczniów szkół podstawowych; 46% uczniów szkół gimnazjalnych; - 70% uczniów szkół ponadgimnazjalnych czy spożywałeś kiedykolwiek alkohol? „tak”: - 13,5% uczniów szkół podstawowych; - 51,9% gimnazjalistów; - 90,5% uczniów szkół ponagimnazjalnych 2. czy kiedykolwiek miałeś kontakt z jakimiś środkami odurzającymi? „tak”: - 15% uczniów szkół podstawowych; - 34% gimnazjalistów; - 38% uczniów szkół ponadgimnazjalnych czy użyłeś kiedykolwiek narkotyku? „tak”: - 1,2% uczniów szkół podstawowych; - 10% gimnazjalistów; - 31% uczniów szkół ponadgimnazjalnych 3. czy miałeś kiedykolwiek kontakt z dopalaczami (zażywanie)? „tak”: - 6% uczniów szkół podstawowych; - 31% gimnazjalistów; - 39% uczniów szkół ponadgimnazjalnych czy użyłeś kiedykolwiek dopalaczy? „tak”: - 1,8% uczniów szkół podstawowych; - 6,6% gimnazjalistów; - 11,3% uczniów szkół ponadgimnazjalnych

w ramach badań osób dorosłych Porównanie wyników diagnoz Lp. Pytanie Wyniki Rok 2010 Rok 2014 w ramach badań osób dorosłych 1. ile czasu minęło, od kiedy pił/a Pan/i alkohol? 1) piłem dzisiaj – 3%; 2) 1-2 dni – 16%; 3) mniej więcej tydzień – 15%; 4) 2 tygodnie do miesiąca – 27%; 5) miesiąc do trzech miesięcy – 17%; 6) więcej niż 3 miesiące – 13%; 7) nie piję od kilku lat – 9% jak często spożywa Pan/Pani napoje alkoholowe? 1) nie piję alkoholu – 19,8%; 2) okazjonalnie – 37,1%; 3) średnio raz w miesiącu – 7,8%; 4) kilka razy w miesiącu – 26,7%; 5) więcej niż raz w tygodniu – 6,9% 6) prawie codziennie – 1,7% 2. które z problemów uważa Pan/i za najważniejsze? wybrane 3 najczęściej wybierane odpowiedzi: 1) bezrobocie – 56%; 2) alkoholizm – 38% 3) narkomania – 26% ocena ważności problemów społecznych „bardzo poważny” m.in.: 1) bezrobocie – 45,7%; 2) problemy mieszkaniowe – 25,9%; 3) alkoholizm – 25%; 4) narkomania – 7,8%

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ