KURS-05 Narybek i zarządzanie stadium larwalnym Autorstwo i edycja: Sigurður M. Einarsson and Valdimar I. Gunnarsson Institute of Freshwater Fisheries, Iceland

Różnice między rybami słodkowodnymi i morskimi Praca w wylęgarni polega na doborze odpowiedniego miejsca wylęgu, pozyskaniu materiału do wylęgu oraz odżywiania, inkubacji oraz hodowli narybku. Istnieje również duża różnica strukturalna dotycząca pracy w wylęgarni ryb słodkowodnych takich jak na łososiowate i ryb morskich.

Zarządzanie wylęgarnią Farma Stofnfiskur, największy producent jaj łososia w Islandii W intensywnej hodowli ryb wylęgarnia jest prowadzona w zbiornikach gruntowych z możliwością kontroli temperatury, zasolenia i światła. Dojrzałość płciowa w łososia jest kontrolowana przez ekspozycję światła i ryby zaczynają dojrzewać po osiągnięciu minimalnej wielkości, zwykle większej niż 8-10 kg

Selektywna hodowla Szybszy wzrost Późniejsza dojrzałość płciowa Genetycznie wybrane zasoby będą odgrywać ważną rolę w rozwoju i zapewnić jak najlepsze wykorzystanie środowiska i jednocześnie poprawę efektywności kosztowej produkcji. Najważniejsze kryteria to: Szybszy wzrost Późniejsza dojrzałość płciowa Odporność na choroby Lepsze wykorzystanie paszy Poprawa jakości mięsa

Dojrzałość płciowa Łososie zmieniają wygląd, kiedy zaczynają osiągać dojrzałość płciową. Zmiany dotyczą zarówno koloru skóry jak i mięsa. U łososi, pigment z ciała przenosi się na kolor skóry i na ikrę. Zmiany kształtu głowy i szczęk występują, zwłaszcza w dolnej szczęce samców stanowiąc charakterystyczny hak. Dojrzałe ryby wykazują zmniejszony apetyt i stają się bardziej agresywne i terytorialne.  

Pobieranie materiału do rozrodu od łososia When fish are mature, they can be stripped of eggs and sperm (milt). The egg should flow easily and continuously out of the female, without the use of excessive force. Three to five ml of dry sperm per liter egg is sufficient and 2-4 males are used in fertilization eggs from one female. Kiedy ryby są dojrzałe, mogą być pozbawione jaj i plemników (mlecza).Jaja powinny łatwo wypływać w sposób ciągły z samic bez użycia nadmiernej siły. Trzy do pięciu ml plemników na litr jaj jest wystarczająca i 2-4 samców wystarcza do zapłodnienia jaj z jednej samicy.

Zapłodnienie i pęcznienie jaj Samica produkuje około 1000-2000 jaj na kilogram masy ciała. Po pobraniu, jaja i plemniki należy delikatnie wymieszać nie dolewając wody i pozostawić na około 2-3 minuty aby umożliwić zapłodnienie. W czasie zapładniania trzeba dodać trochę świeżej wody do jaj. Dodanie wody aktywuje plemniki do zapłodnienia i pomaga pozostałym jajom zapłodnienie. Po zapłodnieniu jaja mogą być wypłukane przez ostrożne dodanie wody. Jaja delikatnie miesza się i wlewa się wodę, w celu usunięcia nadmiaru spermy oraz płynu jajnikowego. Pęcznienie trwa 2-3 godziny w zależności od temperatury i zwiększa się do 40% wielkości. Podczas całkowitego spęcznienia, jaja są ponownie wystarczająco wytrzymałe, aby znieść delikatne traktowanie się przez 24 godzin.

Sprzęt do wylęgu Istnieje kilka systemów inkubacji opracowanych do hodowli ryb łososiowatych i można je podzielić na trzy różne systemy: 1) Jaja pozostają w tej samej jednostce w trakcie całego procesu aż do pierwszego karmienia. 2) Jaja leżą w grubych warstwach i muszą być przeniesione przed wylęgiem. 3) Przechowywanie, wylęganie oraz pierwsze karmienie odbywa się w tym samym urządzeniu  

Koryta wylęgowe Wspólną jednostką jest koryto wylęgowe z tacami. Tace mają dno perforowane, a jedna z bocznych ścianek jest również perforowana. Woda wpływa na początku koryta a wypływa na końcu. Poziom wylotu kontroluje poziom wody w rynience. Wewnątrz koryta zasobnik jest zainstalowany w taki sposób, że podkład wody wymusza jej przepływ do góry przez perforację od dołu. Woda przepływa przez warstwy jaj leżących na tacy, a następnie na zewnątrz przez perforowaną ściankę zasobnika

Sztuczne podłoże Sztuczne podłoże może być umieszczone w dnie tacki aby poprawić wyniki. Kiedy następuje wylęg pęcherzyka żółtkowego (narybku) wówczas porusza się on w dół przez otwory. Podłoże tworzy niewielkie przestrzenie, w których narybek pęcherzyka żółtkowego może pozostać w pozycji pionowej. W ten sposób narybek jaja oszczędza energię i używa jej do wzrostu.  

Sprzęt wylęgowy Do hodowli dużych ilości jaj najczęściej stosowany jest cylinder wylęgowy. Jaja należy przenieść do innych urządzeń, gdy stosuje się ten typ inkubatora wylęgu. Woda jest wlewana na dno, a płytka rozprowadzająca zapewnia, że woda jest rozprowadzana równomiernie w warstwie jaj. Wodę wypływa do góry przez warstwy jaj i powyżej górnej krawędzi cylindra wylewa się. Szafy wylęgowe i combi zbiorniki są również popularnym wyposażeniem

Inkubacja jaj łososia Jaja zaczynają rozwijać się natychmiast po zapłodnieniu. Jaja są różowe lub pomarańczowe a zarodek jest widoczny wewnątrz jaja. Oczy jaja pozwalają wyraźnie zobaczyć oczy zarodka. Zarodek rozwija się szybko i wylęgają się z jaj . Warunki środowiskowe Przepływ 0.5 litra/minutę na litr jaj Inkubacja odbywa się w temperaturze miedzy 4°C i 8°C do do fazy oczkowania i powoduje najmniejsza śmiertelność. Temperatura nie powinna przekroczyć 8-10°C Jaja i kijanki powinny być inkubowane w całkowitej ciemności naśladując warunki w środowiska naturalnego, gdzie są zakopane w żwirze.

Etap oczkowania jaj i usuwanie jaj Podczas pierwszego wrażliwego okresu inkubacji jaj jedynym sposobem zapobiegania przed saprolegniozą jest stosowanie formaliny lub innych chemikaliów. Ponieważ saprolegnioza rozwija się na martwych lub rozkładających jajach i może rozprzestrzeniać się na zdrowe, jest bardzo ważne, aby usunąć jaja uszkodzone i martwe, które mogą być dotykane, niezależnie od tego czy są zakażone saprolegniozą, czy nie. Jaja, które osiągnęły ten etap są teraz bardziej wytrzymałe i mogą lepiej znieść brutalne traktowanie, takie jak sortowanie i transport. Jest to etap, kiedy jaja są zazwyczaj wstrząsane. Jaja miesza się przez przelewanie ich z jednego do drugiego wiadra wypełnionego wodą z wysokości 30-40 cm. To powoduje, że w tych pustych jajach żółtko staje się białe. Dzięki tej technice możemy łatwo sortować większość zapłodnionych jaj.

Sortowanie i liczenie jaj Istnieje kilka rodzajów urządzeń, które są w stanie sortować martwe (biały) jaja. Wiele z nich opiera się na systemach foto-optycznych i wiele równocześnie liczy jaja.

Narybek Narybek – młode, małe ryby  (do ukończenia pierwszego roku życia), które po zużyciu zawartości woreczka żółtkowego rozpoczęły samodzielne zdobywanie pokarmu. W rozwoju narybku wyróżniane są dwa stadia: letnie (lipcówka) i wiosenne. W pierwszym stadium – od ukończenia stadium larwalnego do połowy pierwszego sezonu wegetacyjnego – narybek ma całkiem inny wygląd niż dorosłe ryby. Nie można rozróżnić płci u tak młodych ryb. W drugim stadium ryby stają się w pełni ukształtowane.. Warunki środowiskowe: 8-10°C po wylęgu i powolny wyrost to 12°C przed pierwszym karmieniem Natężenie światła< 50 lux Płytka woda w zbiornikach Zagęszczenie 10,000 narybku/m2 w pierwszej fazie karmienia

Pierwsze karmienie Pierwszy stopień karmienia 200-240 dni po wylęgu Kiedy cały zapas żółtka został zużyty, wtedy narybek stał narybek w fazie pływającej W tym momencie, narybek przenosi się do większych zbiorników aż do czasu pierwszego karmienia. Pierwsze karmienie jest bardzo krytycznym okresem dla rozwoju narybku a hodowca będzie karmił ręcznie niewielkimi ilościami w regularnych odstępach czasu, i uważnie przyglądał się narybkowi. Kiedy narybek zacznie wykorzystywać cały zbiornik do pływania sztuczne podłoże może być stopniowo usuwane

Łosoś – faza wzrostu Pasza. Pierwsza zadana pasza, składa się z bardzo drobnych granulek, ale ich rozmiar będzie stopniowo wzrastać, dostosowując się do wielkości jamy ustnej i gardła (przełyku). 4 różne rozmiary granulatu wykorzystuje się aż do osiągnięcia masy ciała 5 gramów. Karmienie. Dzienny procent żywienia w stosunku do masy ciała małych ryb może wynosić do 7 lub 8%, ale określona ilość paszy koniecznej zależy od rzeczywistej wielkości ryb i temperatury wody - mniejsze ryby a wyższa temperatura oznacza, że hodowca daje większą ilość paszy jako procent w przeciwieństwie do dużych ryb w zimnej wodzie.

Gęstość i wzrost narybku łososia Najważniejsze, aby pamiętać w czasie szybkiego wzrostu bakteriofagów: - Zawartość tlenu większa niż 80%. - Sprawdzenie ilości, średniej masy, gęstości biomasy i zagęszczenia ryb w zbiornikach. - Optymalna strategia karmienia ryb w stosunku do wielkości, biomasy i temperatury. - Optymalna ilość paszy. - Optymalne kształty i optymalny obieg wody w zbiornikach, dostosowane do wielkości ryb i samodzielnego czyszczenia zbiorników. - Sortowania w odpowiednim czasie. - Sanitacja i jakość wody. - Reżim światła.

Smoltyfikacja Szereg fizycznych i fizjologicznych zmian za pośrednictwem hormonów, które występują u anadromicznych ryb łososiowatych, umożliwiających im przechodzenie z wody słodkiej do morskiej. Smoltyfikacja występuje zwykle, kiedy ryby osiągają wiek 1 - 2 lat. Pociąga to za sobą efektywne odwrócenie funkcji nerek i skrzeli, tj. w wodzie morskiej komórki chlorkowe w skrzelach wydalają sole a nerki ograniczają straty wody przez faktyczne zatrzymywanie produkcji moczu, podczas gdy w wodzie słodkiej sole są zatrzymywane przez skrzela a nerki produkują duże ilości rozcieńczonego moczu. Występujące fizyczne zmiany, polegają na zaniku barwy i plam stadium parr, wystąpieniu srebrnego ubarwienia i wysmukleniu ciała. Światło jest bardzo ważne w procesie smoltyfiakcji. Łosos musi osiągnać krytyczny rozmiar 25-30 g zanim będzie w stanie przejść okres smoltyfikacji. W tym punkcie ryba musi doświadczyć okresu lata (długi dzień) po zimie (krótki dzień) i znowu lata(długi dzień).

Ryby morskie / Okoń morski

Okoń morski - narybek Udomowienie europejskiego okonia morskiego rozpoczęto w połowie 1980 roku przez kilka pionierskich firm a niektóre szczepy są teraz trzymane w niewoli a ryby były selekcjonowane przez kilka pokoleń. Powolne tempo wzrostu -24 miesięcy od wylęgu do uzyskania wielkości handlowej (400 g) W niewoli, pierwsze dojrzewanie płciowe występuje w 1-2 lat u samców i w ciągu 3-5 lat u samic. Samice są o 10 do 40% większe niż samce. Optymalny wiek rozrodczy samic ryb wynosi od 5 do 8 lat, podczas gdy dla samców jest to 2-4 lat.

Okoń morski- tarło W warunkach naturalnych samice odbywają tarło w zimie w morzu śródziemnym(od grudnia do marca) i aż do czerwca w oceanie atlantyckim. Płodność jest wysoka (200.000 jaj / kg samicy). W wylęgarni jaja produkowane są przez cały rok za pomocą odpowiedniej temperatury i fotoperiodyczności. Ikra okoni morskich składana jest w sposób naturalny w zbiornikach. Jaja są zbierane na wylocie wody ze zbiorników. Jaja i sperma mogą być również zbierane przez delikatny nacisk na boki ryb uśpionych narkozą. Jeśli nie występuje naturalna reprodukcja okoni morskich, wówczas stosuje się terapię hormonalną poprzez zastrzyki, wolno-uwalniające implanty lub mikrokapsułki mogą być użyte w celu wywołania dojrzewania, owulacji i wytworzenia ikry w ciągu 54-68 godzin. Silny wpływ fotoperiodu sprawia, że u okonia morskiego rozszerza się sezon rozrodczy na cały rok. Ale stosowanie sztucznego oświetlenia, które naśladuje zmiany w długości dnia i które przesuwa najkrótszy dzień, w połączeniu z obniżoną temperaturą wody pozwala na całoroczne tarło.

Inkubacja jaj Jaja są zbierane z automatycznych kolektorów jaj. Kolektor przelewowy jest umieszczony na zewnątrz zbiornika wylęgowego Jaja są kuliste o średnicach 1,1 - 1,25 mm.Tradycyjny kształt inkubatora do przechowywania i wylęgu jaj pelagicznych to cylinder z dnem stożkowym (rysunek powyżej). Temperatura inkubacji powinna wynosić pomiędzy 14°C a 15°C. Zapłodnione jaja unoszą się w wodzie z 35 do 37 ppt zasolenia.   Wylęg rozpoczyna około 72 godziny po tarle w 13 - 14 ° C. Po wykluciu larwy wyklutych ryb dopiero są przenoszone do zbiorników larwalnych.

Okoń morski – faza larwalna Nowo wyklute larwy są mikroskopijne, mają jedynie 4 mm długości a worek żółtkowy stanowi prawie połowę ich wielkości. Kiedy larwa rośnie, oczy, zęby i żołądek rozwijają tak, że larwa może zacząć karmić się już 6 dni po wykluciu. W wylęgarni, narybek karmiony jest glonami i mikroskopijnym zooplanktonem nazywanym wrotkami, dopóki nie zjedzą całej Artemii Hodowla larw obejmuje fazę rozwoju larw i końcową metamorfozę

Larwy - warunki chowu Temperatura jest utrzymywana między 15-16°C (okres przedlarwalny) i wzrasta(0.5°C/day) do osiągnięcia 17°C (napełnienie pęcherza pławnego). Następnie wzrasta do 19-20°C. Zasolenie w wylęgarni (35-38 ppt). Zredukowane do 25-26 ppt pomiędzy 4 tym a 17tym dniem aby podwyższyć procent przeżywalności. Niski poziom natężenia światła(20 luxów)na początku okresu karmienia. Poniżej 100 luxów przed dniem 13-tym i wzrost do 500 w dniu 17. Okres naświetlania trwa 8 godzin naświetlania na początku , i potem wzrasta do 16 godzin światła w dniu 17. Cedzaki używane do czyszczenia powierzchni wody pozwala larwom napełniać pęcherz pławny i są używane przynajmniej 3 razy dziennie od dnia 4-tego do dnia 17-tego. Początkowa gęstość obsady larw : 200 wyklutych larw na litr.

Protokół karmienia okonia morskiego

Okoń morski - odsadzenia Przepoczwarzone ryby(40-45 mg, w wieku około 45 dni) są transferowane do sektora karmienia (stadium narybku/młodzieży). Młode ryby są delikatnie odzwyczajane od karmienia dotychczasową karmą i przyzwyczajane do specjalnie przygotowanej karmy przemysłowej. - Zagęszczenie 20 sztuk na litr. - Temperatura 18-22°C. - 20-25 ppt zasolenie. - Fotookres 14 godzin naświetlenia i 10 godzin ciemności. - Naturalny fotookres po 80-90 dniach   Jednostka hodowla larw Gdy rozmiar 2 do 5 g zostanie osiągnięty, odsadzone narybek opuszcza wylęgarnię do tuczu w odpowiednich zbiornikach albo w zbiornikach wzrostu lub pływających klatkach. Czas wymagany do wytworzenia 2 g narybku wytworzonego z larw w temperaturze wody 18 do 20 ° C wynosi około czterech miesięcy.

LINKI do kursu-05 Ksiązki i artykuły Büke, E. 2002. Sea bass (Dicentrarchus labrax L., 1781) seed production. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 2: 61-70. (http://www.trjfas.org/pdf/issue_2_1/61_70.pdf). Haffray P., Tsigenopoulos C. S., Bonhomme F., Chatain B., Magoulas A., Rye M., Triantafyllidis A. and Triantaphyllidis C. 2006. European sea bass - Dicentrarchus labrax. In: “Genetic effects of domestication, culture and breeding of fish and shellfish, and their impacts on wild populations.” D. Crosetti, S. Lapègue, I. Olesen, T. Svaasand (eds). GENIMPACT project: Evaluation of genetic impact of aquaculture activities on native populations. A European network. WP1 workshop “Genetics of domestication, breeding and enhancement of performance of fish and shellfish”, Viterbo, Italy, 12-17th June, 2006, 6 pp. (http://www.imr.no/genimpact/filarkiv/2006/01/european_seabass_leaflet.pdf/en). Hoitsy, G., Woynarovich, A. and Moth-Poulsen, T. 2012. Guide to the small scale artificial propagation of trout. The FAO Regional Office for Europe and Central Asia. (http://www.fao.org/fileadmin/user_upload/Europe/documents/Publications/Trout/propagation_en.pdf). Leitritz, E. and Lewis, R.C. 1976. Trout and Salmon Culture (Hatchery Methods). Fish Bulletin 164. (http://content.cdlib.org/view?docId=kt5q2nb139&&doc.view=entire_text). Lekang, O.-I. 2013. Aquaculture Engineering. Willey-Blackwell. 415 p.

Further information – Video Moretti, A., Pedini Fernandez-Criado, M., Cittolin, G. and Guidastri, R. 1999. Manual on hatchery production of seabass and gilthead seabream. Volume 1. Rome, FAO. 1999. 194 p. (http://www.fao.org/docrep/005/x3980e/x3980e00.htm). Moretti, A., Pedini Fernandez-Criado, M. and Vetillart, R. 2005. Manual on hatchery production of seabass and gilthead seabream. Volume 2. Rome, FAO. 2005. 152 p. (http://www.fao.org/docrep/008/y6018e/y6018e00.htm) Stutvik, A. 2007. From broodstock to first feeding. FishfarmingXpert 2007(1): 23-34. Stutvik, A. 2007. Growth and smoltiffication. FishfarmingXpert 2007(3): 35-47. Woynarovich, A., Hoitsy, G. and Moth-Poulsen, T. 2011. Small-scale rainbow trout farming. FAO Fisheries and Aquaculture Technical Paper 561. 81 p. (http://www.fao.org/docrep/015/i2125e/i2125e.pdf). Further information – Website Search Aquaculture Fact Sheets. Cultured Aquatic Species. 64 Cultured Aquatic Species Fact Sheets are available: http://www.fao.org/fishery/culturedspecies/search/en Cultured Aquatic Species Information Programme: Atlantic salmon: http://www.fao.org/fishery/culturedspecies/Salmo_salar/en Cultured Aquatic Species Information Programme: Dicentrarchus labrax http://www.fao.org/fishery/culturedspecies/Dicentrarchus_labrax/en European seabass - Dicentrarchus labrax: http://www.fao.org/fishery/affris/profil-des-especes/european-seabass/european-seabass-home/fr/  Further information – Video AQUATOUR: http://feap.ttime.be/aquatour/aquatourhigh.html  

Dziękujemy za udział w kursie - 05. ‘FISHFARM project has been funded with support from the European Commission. This document reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein’