Pokrzywdzony w prawie karnym Ćwiczenia

Status pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym (śledztwo lub dochodzenie) W postępowaniu przygotowawczym pokrzywdzony jest stroną, co oznacza m.in., że: - Ma prawo inicjatywy dowodowej (art. 315 §1 k.p.k.) i w związku z tym może składać wnioski o dokonanie odpowiednich czynności procesowych, w tym przede wszystkim wniosków dowodowych. W przypadku złożenia takiego wniosku, posiada uprawnienie do udziału w zawnioskowanej czynności;

Może ustanawiać i korzystać z pomocy pełnomocnika (art. 87§1 k. p. k Może ustanawiać i korzystać z pomocy pełnomocnika (art. 87§1 k.p.k., art. 88 k.p.k., art. 316§1 k.p.k.), którym może być adwokat lub radca prawny;

Może brać udział w czynnościach postępowania przygotowawczego (art Może brać udział w czynnościach postępowania przygotowawczego (art. 316§1 k.p.k., art. 317§1 k.p.k.);

Może zaskarżać postanowienia, zarządzenia i czynności procesowe (art Może zaskarżać postanowienia, zarządzenia i czynności procesowe (art. 306§1 i 3 k.p.k., art. 302§2 k.p.k., art. 466 k.p.k.);

W postępowaniu sądowym pokrzywdzony nie jest stroną procesową, chyba że występuje w następujących rolach: 1. oskarżyciela posiłkowego (art. 53-58 k.p.k.), w tym samoistnego oskarżyciela posiłkowego (art. 55 k.p.k.); 2. oskarżyciela prywatnego (art. 59-61, art. 485-499 k.p.k.); 3. powoda cywilnego (art. 62-70 k.p.k.),

Oskarżyciel posiłkowy W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela publicznego lub zamiast niego.

Jeżeli akt oskarżenia wniósł oskarżyciel publiczny, pokrzywdzony może aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie, że będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Odstąpienie oskarżyciela publicznego od oskarżenia nie pozbawia uprawnień oskarżyciela posiłkowego.

W razie powtórnego wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania w wypadku, o którym mowa w art. 330 § 2, pokrzywdzony może w terminie miesiąca od doręczenia mu zawiadomienia o postanowieniu wnieść akt oskarżenia do sądu, dołączając po jednym odpisie dla każdego oskarżonego oraz dla prokuratora. Przepis art. 488 § 2 stosuje się odpowiednio. Przepisów art. 339 § 3 pkt 4 i art. 397 nie stosuje się.

Akt oskarżenia wniesiony przez pokrzywdzonego powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata lub radcę prawnego, z zachowaniem warunków określonych w art. 332 i 333 § 1. Inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do postępowania. W sprawie wszczętej na podstawie aktu oskarżenia wniesionego przez oskarżyciela posiłkowego może brać udział również prokurator. .

Sąd może ograniczyć liczbę oskarżycieli posiłkowych występujących w sprawie, jeżeli jest to konieczne dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Sąd orzeka, że oskarżyciel posiłkowy nie może brać udziału w postępowaniu, gdy bierze w nim już udział określona przez sąd liczba oskarżycieli.

Sąd orzeka także, iż oskarżyciel posiłkowy nie może brać udziału w postępowaniu, jeżeli stwierdzi, że nie jest on osobą uprawnioną lub jego akt oskarżenia albo oświadczenie o przystąpieniu do postępowania zostało złożone po terminie.

W razie odstąpienia oskarżyciela posiłkowego od oskarżenia nie może on ponownie przyłączyć się do postępowania. O odstąpieniu oskarżyciela posiłkowego od oskarżenia w sprawie, w której oskarżyciel publiczny nie bierze udziału, sąd zawiadamia prokuratora. Nieprzystąpienie przez niego do oskarżenia w terminie 14 dni od doręczenia zawiadomienia powoduje umorzenie postępowania. . .

Śmierć oskarżyciela posiłkowego nie tamuje biegu postępowania; osoby najbliższe mogą przystąpić do postępowania w charakterze oskarżyciela posiłkowego w każdym stadium postępowania.

Oskarżyciel prywatny Pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do toczącego się postępowania.

W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator wszczyna postępowanie albo wstępuje do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego interes społeczny. Postępowanie toczy się wówczas z urzędu, a pokrzywdzony, który przedtem wniósł oskarżenie prywatne, korzysta z praw oskarżyciela posiłkowego.

Jeżeli prokurator, który wstąpił do postępowania, odstąpił potem od oskarżenia, pokrzywdzony powraca w dalszym postępowaniu do praw oskarżyciela prywatnego.

Pokrzywdzony, który nie wniósł oskarżenia, może w terminie zawitym 14 dni od daty powiadomienia go o odstąpieniu prokuratora od oskarżenia złożyć akt oskarżenia lub oświadczenie, że podtrzymuje oskarżenie jako prywatne, a jeżeli takiego oświadczenia nie złoży, sąd umarza postępowanie.

W razie śmierci oskarżyciela prywatnego postępowanie zawiesza się, a osoby najbliższe mogą wstąpić w prawa zmarłego. Jeżeli w terminie zawitym 3 miesięcy od dnia śmierci oskarżyciela prywatnego osoba uprawniona nie wstąpi w prawa zmarłego, sąd umarza postępowanie.

Powód cywilny Pokrzywdzony może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej wytoczyć przeciw oskarżonemu powództwo cywilne w celu dochodzenia w postępowaniu karnym roszczeń majątkowych wynikających bezpośrednio z popełnienia przestępstwa.

W razie śmierci powoda cywilnego osoby najbliższe mogą wstąpić w prawa zmarłego i dochodzić przysługujących im roszczeń. Niewstąpienie tych osób nie tamuje biegu postępowania; sąd wydając orzeczenie kończące postępowanie pozostawia wówczas powództwo cywilne bez rozpoznania.

Prokurator, wytacza powództwo cywilne na rzecz pokrzywdzonego, albo popiera wytoczone przez pokrzywdzonego powództwo, jeżeli wymaga tego interes społeczny.

Sąd przed rozpoczęciem przewodu sądowego odmawia przyjęcia powództwa cywilnego, jeżeli: 1) powództwo cywilne jest z mocy przepisu szczególnego niedopuszczalne, 2) roszczenie nie ma bezpośredniego związku z zarzutem oskarżenia, 3) powództwo zostało wniesione przez osobę nieuprawnioną, .

4) to samo roszczenie jest przedmiotem innego postępowania lub o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono, 5) po stronie pozwanych zachodzi współuczestnictwo konieczne z instytucją państwową, samorządową lub społeczną albo z osobą, która nie występuje w charakterze oskarżonego, 6) złożono wniosek, o którym mowa w art. 46 § 1 Kodeksu karnego (wniosek o naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem). .

Powód cywilny może dowodzić istnienia tylko tych okoliczności, na których opiera swoje roszczenie.

Jeżeli sąd odmówił przyjęcia powództwa cywilnego lub pozostawił je bez rozpoznania, powód cywilny może dochodzić swego roszczenia w postępowaniu cywilnym. Jeżeli w terminie zawitym 30 dni od daty odmowy przyjęcia lub pozostawienia powództwa cywilnego bez rozpoznania powód cywilny wniesie o przekazanie pozwu sądowi właściwemu do rozpoznawania spraw cywilnych, za dzień zgłoszenia roszczenia uważa się dzień wniesienia pozwu w postępowaniu karnym.

W razie zawieszenia postępowania sąd na żądanie powoda cywilnego przekazuje wytoczone powództwo sądowi właściwemu do rozpoznawania spraw cywilnych.

Jeżeli powództwo cywilne zostało zgłoszone w toku postępowania przygotowawczego, organ prowadzący postępowanie załącza pozew do akt sprawy, a postanowienie co do przyjęcia powództwa wydaje sąd po wpłynięciu sprawy z aktem oskarżenia; za dzień zgłoszenia roszczenia uważa się wówczas dzień zgłoszenia powództwa.

W razie umorzenia lub zawieszenia postępowania przygotowawczego pokrzywdzony w terminie zawitym 30 dni od daty doręczenia postanowienia może żądać przekazania sprawy sądowi właściwemu do rozpoznawania spraw cywilnych. Jeżeli pokrzywdzony w terminie tym żądania nie zgłosi, zabezpieczenie upada, a wniesiony poprzednio pozew nie wywołuje skutków prawnych.

WIKTYMOLOGIA

Wiktymologia

OFIARA

Rolę ofiary w przestępstwie można rozpatrywać w aspekcie wpływu na powzięcie zamiaru przestępczego i realizację zamiaru przestępczego.

Ofiara przestępstwa to konkretny człowiek, który ponosi szkodę, doznaje uzasadnionej krzywdy lub cierpienia w wyniku popełnionego przestępstwa.

Oprócz jednostki ludzkiej ofiarą jest także grupa lub instytucja pokrzywdzona lub poszkodowana.

Ofiarą jest nie tylko jednostka ludzka czy instytucja, lecz również porządek moralny lub prawny, zagrożony, poszkodowany lub zniszczony przez czyn karalny.

Wiktymizacja pierwotna Jest to proces stawania się ofiarą w wyniku popełnionego przestępstwa. Jego konsekwencją jest wyrządzenie przez sprawcę szkody ofierze. W zależności od rodzaju przestępstwa może ona polegać na utracie lub uszkodzeniu własności, czy doznaniu krzywdy fizycznej (śmierć, uszkodzenie ciała), względnie psychicznej.

Wiktymizacja wtórna Jednostka oprócz pokrzywdzenia przez sprawcę może doznać powtórnie szkód i krzywd w wyniku reakcji społecznej na jej wiktymizację. Wtórnie pokrzywdzonym można się stać wskutek reakcji najbliższego otoczenia w miejscu zamieszkania, pracy czy nauki. Jest to związane z efektem stygmatyzującym do ofiary wskutek np. społecznego potępienia.

Wiktymizacja w sensie statyczny – wiek, wcześniejsza karalność Wiktymizacja w sensie dynamicznym – aspołeczne zachowanie

Dziękuję za uwagę