Wybitni polscy wodzowie XVIII wieku

Kazimierz Pułaski (1745-1779 ) „Przybyłem tu, gdzie broni się wolności, aby jej służyć.” http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Kazimierz_Pulaski.jpg

Kazimierz Pułaski jest bohaterem narodowym nie tylko Polski, ale też Stanów Zjednoczonych Ameryki. Jako jeden z przywódców konfederacji barskiej walczył w obronie suwerenności Rzeczpospolitej przeciwko wojskom carskim, między innymi kierując obroną Jasnej Góry (1770). Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku został zmuszony do opuszczenia ojczyzny. Naturalnym dla niego wyborem była walcząca o niepodległość Ameryka. W jednej z bitew uratował życie głównodowodzącego Armii Kontynentalnej, Jerzego Waszyngtona, za co otrzymał awans i własną jednostkę jazdy. Do dzisiaj w USA uważany jest za ojca amerykańskiej kawalerii. Pułaski zginął śmiertelnie raniony w trakcie oblężenia Savannah (1779) w stanie Georgia. Pamięć o wkładzie tego polskiego szlachcica w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych jest silnie zakorzeniona wśród Amerykanów. Dość wspomnieć o Casimir Pulaski Memorial Day obchodzonym 11 października, w rocznicę śmierci bohatera, czy Pulaski Parade odbywającej się w każdą pierwszą niedzielę tegoż miesiąca w Nowym Jorku. Kazimierz Pułaski pośmiertnie, w roku 2009 otrzymał także uchwałą Kongresu honorowe obywatelstwo USA, dołączając tym samym do wąskiego grona takich osobistości jak Winston Churchill, czy Matka Teresa z Kalkuty.

1. 2. 3. Parada ku czci Kazimierza Pułaskiego, Nowy Jork 2008; http://d.wiadomosci24.pl/g2/70/e0/98/77875_1223255256_223d_p.jpeg 3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Kazimierz_Pu%C5%82aski_pod_Cz%C4%99stochow%C4%85.PNG Parada ku czci Kazimierza Pułaskiego, Nowy Jork 2008; Juliusz Kossak, „Pułaski pod Częstochową”; Amerykański znaczek pocztowy z podobizną Kazimierza Pułaskiego; http://georgiainfo.galileo.usg.edu/gastudiesimages/Casimir%20Pulaski%20Stamp.jpg

Tadeusz Kościuszko (1746-1817) „Za samą szlachtę bić się nie będę” http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Tadeusz_Ko%C5%9Bciuszko.PNG

Tadeusz Kościuszko, absolwent Szkoły Rycerskiej wsławił się w Armii Stanów Zjednoczonych jako wyśmienity inżynier – to właśnie jemu polecono ufortyfikowanie twierdzy West Point, dziś mieszczącej jedną z najwybitniejszych uczelni wojskowych na świecie. Po powrocie do kraju w 1784 roku wstąpił do wojsk koronnych, gdzie szybko dosłużył się stopnia generalskiego. Jego umiejętności dowódcze rychło zostały poddane próbie podczas Wojny w obronie Konstytucji (1792). Kościuszko świetnie się sprawdził zadając wysokie straty wojskom rosyjskim w bitwach pod Zieleńcami i Dubienką, za udział w której został odznaczony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego Orderem Virtuti Militari. Po przystąpieniu króla do konfederacji Targowickiej ponownie udał się na emigrację. Podczas pobytu w Paryżu i Dreźnie wyklarował się w jego głowie pomysł wzniecenia powstania, nazywanego dziś od jego nazwiska Insurekcją kościuszkowską (1794). Naczelnik narodowego zrywu aby zmobilizować do walki chłopstwo wydał dokument zwany Uniwersałem Połanieckim, ograniczający poddaństwo chłopów i nadający im wolność osobistą. Tworzone przez ludność wiejską oddziały kosynierów już wcześniej udowodniły swą wartość bojową, w bitwie pod Racławicami. U schyłku powstania Kościuszko został ranny w przegranej bitwie pod Maciejowicami i trafił do niewoli. Po wyjściu na wolność brał udział w formowaniu Legionów Polskich we Włoszech.

1. 2. 3. Józef Chełmoński, „Kosynier”; http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Bitwa_pod_Raclawicami.jpg 3. http://artyzm.com/obraz.php?id=5452 Józef Chełmoński, „Kosynier”; Jan Matejko, „Kościuszko pod Racławicami”; Medale Virtuti Militari z 1792 roku; http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Virtuti_Militari_1792_1.JPG

Józef Poniatowski (1763-1813) „Bóg mi powierzył honor Polaków, Bogu go tylko oddam.” http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Prince_Joseph_Poniatowski_by_J%C3%B3zef_Grassi.jpg

Książę Józef Poniatowski, weteran wojny w obronie Konstytucji i Powstania Kościuszkowskiego został naczelnikiem sił zbrojnych utworzonego w 1807 roku przez Napoleona z ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego Księstwa Warszawskiego. Swoje wybitne umiejętności dowódcze wykazał powstrzymując austriacką agresję na młode państwo z 1809 roku i śmiałym kontratakiem przyłączając do Księstwa ziemie trzeciego zaboru austriackiego. Osobiście dowodząc wojskami polskimi podczas kampanii rosyjskiej brał udział między innymi w zwycięskiej bitwie pod Borodino (1812). Po porażce Napoleona, cofając się przed siłami carskimi wyprowadził swoich żołnierzy z Polski i stanął do bitwy pod Lipskiem (1813), zakończonej rozbiciem połączonych armii francuskiej, polskiej i saskiej oraz śmiercią Poniatowskiego, który utonął podczas odwrotu w nurcie rzeki Elstery, co rzekomo już wcześniej miała mu wywróżyć Cyganka słowami: „Do wysokich w życiu dojdziesz godności, lecz sroka (co po niemiecku oznacza słowo Die Elster) będzie przyczyną twej śmierci”. Książę, kawaler Orderu Virtuti Militari, był uwielbiany przez żołnierzy, wielokrotnie na polach bitew dawał własnym męstwem przykład swoim podkomendnym i utrzymywał z nimi dobre stosunki, dbając by byli dobrze opłacani i wyposażeni, przykładał też dużą wagę do ich wyszkolenia, co procentowało w czasie walki i przysporzyło mu opinii jednego z najwybitniejszych polskich dowódców swojej epoki.

1. „Napoleon i Poniatowski w bitwie pod Lipskiem”, January Suchodolski; „Śmierć Poniatowskiego”, January Suchodolski; Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego przed Pałacem Prezydenckim; 2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Napoleon_i_Poniatowski_Lipsk.jpg 3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Death_of_Poniatowski.jpg http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Koniecpolski_palace_warszawa.jpg

Jan Henryk Dąbrowski (1755-1818) „Marsz, marsz, Dąbrowski, Z ziemi włoskiej do Polski” http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Jan_Henryk_D%C4%85browski_1.PNG

Po upadku Insurekcji kościuszkowskiej, podczas której Dąbrowski brał udział w obronie Warszawy, zaangażował się w organizację Legionów Polskich u boku francuskiej Armii Włoch pod komendą generała Napoleona Bonaparte. To właśnie energicznym działaniom Dąbrowskiego zawdzięczamy powstanie oddziałów, których szlak bojowy utorował drogę do powstania Księstwa Warszawskiego. Przez następne lata wraz z legionistami walczył w kolejnych kampaniach Republiki, a potem Cesarstwa Francuskiego. Po wkroczeniu na tereny zaboru pruskiego przystąpił do formowania Wojska Polskiego, które wkrótce miało przekształcić się w Armię Księstwa Warszawskiego. W roku 1812 na czele jednej z polskich dywizji brał udział w zakończonej katastrofą napoleońskiej wyprawie na Rosję. Podczas odwrotu spod Moskwy został ciężko raniony w bitwie o utrzymanie przepraw nad Berezyną. Po zajęciu Księstwa Warszawskiego i obaleniu Cesarstwa Dąbrowski po raz kolejny miał okazję dać wyraz swym talentom organizacyjnym przy tworzeniu armii zależnego od Rosji Królestwa Kongresowego, odmówił jednak objęcia namiestnictwa tegoż i osiadł w rodzinnej Winnej Górze. Był kawalerem Orderu Virtuti Militari. Postać Jana Henryka Dąbrowskiego uwiecznił w refrenie swojej „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech”, będącej dziś hymnem RP, jego podkomendny – Józef Wybicki.

„Wjazd gen. Jana Henryka Dąbrowskiego do Rzymu”, January Suchodolski; Sztandar 1 Legii Legionów Polskich we Włoszech; Grób Jana Henryka Dąbrowskiego w Winnej Górze; 1. 2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Jan_Henryk_D%C4%85browski_entering_Rome.PNG 3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Banner_of_1st_Polish_Legion_in_Italy.jpg http://www.srodawlkp-powiat.pl/dir/grafika/wiadomosc/54/grob_dabrowskiego.jpg

Projekt wykonali Kacper Kielczyk Damian Maliszewski Piotr Skorupa Kacper Sobolewski Jakub Stryjek