RADOŚĆ – CO TO JEST ?

Gdy przychodzimy na świat nasze pierwsze doznania psychiczne skupione są wokół uczucia przyjemności i przykrości. Ta dwubiegunowość w naszych odczuciach stopniowo rozwija się wraz z wiekiem. Nasz wachlarz emocji powiększa się, czujemy i wyrażamy, coraz więcej. Jednak czy można postawić grubą kreskę pomiędzy emocjami i podzielić je na dobre i złe?

gniew powoduje silniejszy wzrost tempa akcji serca niż szczęście Badaniem emocji pozytywnych i negatywnych zajęli się między innymi Levenson i Ekman. Zauważyli oni autonomiczne różnice pomiędzy emocjami pozytywnymi a negatywnymi: gniew powoduje silniejszy wzrost tempa akcji serca niż szczęście strach powoduje silniejszy wzrost tempa akcji niż szczęście strach powoduje silniejszy wzrost elektrycznego przewodnictwa skóry niż szczęście wstręt powoduje silniejszy wzrost elektrycznego przewodnictwa skóry niż szczęście

Radość jest sposobem pozytywnego reagowania, odkrywania i przeżywania świata: ekstazą, zachwytem, umiłowaniem. Jest to nie tylko spostrzeganie umysłowe i wyobrażeniowe lub zmysłowe, ale także wchłonięcie i przekształcenie tego, co przyjemne, kojące i zachwycające .

Według Nico H. Frijdy : „Nie jest tylko reakcją na satysfakcję i osiągnięcia, ale stanowi też czynnik motywujący zachowania konsumpcyjne, takie jak  jedzenie, zaspokajanie potrzeb seksualnych, napawanie się wrażeniami estetycznymi. Ponadto wybuch radości w dużym stopniu jest przejawem zaktywizowania zasobów, które nagle, po udanym ich wykorzystaniu we właśnie ukończonym zadaniu, można wydatkować na jakieś inne cele.

Wysoki poziom aktywacji można rozumieć albo jako pozostałość po mobilizacji towarzyszącej poprzednim interakcjom z otoczeniem albo jako przejaw mobilizacji wywołanej niedawnym sukcesem i wzrostem oceny własnych kompetencji i możliwości”.

Synonimem radości jest przyjemność Synonimem radości jest przyjemność. Może ona być wywołana najróżniejszymi bodźcami, głównie subiektywnymi wyzwalaczami. Przyjemność obok dyskomfortu jest pierwszym stanem, jaki odczuwa człowiek tuż po przyjściu na świat.

Czy rzeczywiście tuż po przyjściu na świat? Czy człowiek jest w stanie odczuwać radość jeszcze w życiu płodowym?

Radość jest jedną z najczęściej przeżywanych przez ludzi emocji. Pojawia się nagle, nieoczekiwanie. Radość może w nas wzbudzić wiele bodźców, np. spotkanie znajomej osoby ( radość na poziomie kontaktów społecznych), zabawna sytuacja lub scena, której jesteśmy świadkami czy nawet usłyszany dowcip. Pełni funkcję zdrowotną; im mniej smutku i stresu tym więcej zdrowia.

KIEDY SIĘ POJAWIA RADOŚĆ?

Wraz z tworzeniem się w mózgu płodu zwojów nerwowych można dzięki echografii zobaczyć ruchy zginania i rozprostowywana się tułowia, kręcenia głową, przeciągania, ziewania, ssania palca w odpowiedzi na pobudzenia dotykowe pochodzące zza ścianek macicy, a szczególnie za bodźce dźwiękowe: Dźwięki wysokie powodują silne drgnięcia, a niskie zachęcają do eksploracji”. Eksploracja związana jest z odczuwaniem pozytywnych emocji. Płód również reaguje na stany emocjonalne matki. Gdy matka ulega głębokiemu wzruszeniu, reaguje ono np. czkawką, gdy jest zdenerwowana dziecko zaczyna się niespokojnie poruszać, gdy relaksuje się dziecko również porusza się, ale w zupełnie inny, spokojniejszy sposób. Kojąco na płód wpływają dźwięki. Gdy matka coś nuci, lub słucha spokojnej muzyki (szczególnie wybranych utworów muzyki klasycznej) dziecko zaczyna podskakiwać, mrugać oczami, eksploruje brzuch mamy, smakuje płynu. Sprawia wrażenie osoby radosnej.

Można powiedzieć, że w życiu płodowym dziecko poznaje również zapach cytryny. Jak to możliwe? Płyn owodniowy wszystkich ssaków ma zapach podobny właśnie do cytryny. Dziennie mały człowiek połyka około 3-4 litry tego płynu. Niektórzy etolodzy twierdzą, że człowiek zapamiętuje to, z czym spotyka się najczęściej i na co jest najbardziej czuły, czyli między innymi wspomniany wcześniej zapach. Tuż po narodzinach mały człowiek jest wystraszony, opuścił właśnie ciepłe i bezpieczne łono matki. Tam z pewnością czuł się bardziej szczęśliwy niż na zewnątrz.

Czy cytrynowy zapach płynu owodniowego można, więc uznać za zapach szczęścia? Jest to oczywiście czysto teoretyczne rozważanie. Przeżywanie radości uzależnione jest od pory dnia. Afekty Pozytywne, do których należy radość wykazują stały dobowy wzór . Jest on niski tuż po przebudzeniu i we wczesnych godzinach rannych, najwyższy poziom osiąga około południa. Następnie stopniowo opada i najniższy poziom osiąga w późnych godzinach nocnych

-Radość wzmaga otwartość FUNKCJE RADOŚCI -Radość wzmaga otwartość -Radość wzmacnia więzi

Każda emocja, jaką odczuwamy pełni ważną rolę w zakresie motywowania, organizowania i regulowania zachowania, w rozwoju osobowości i powstawaniu różnic indywidualnych w reakcjach na bodźce ze środowiska wewnętrznego i zewnętrznego. Każda emocja posiada również istotne funkcje adaptacyjne. Postaramy się w tej części przedstawić krótko główne funkcje radości.

RADOŚĆ WZMAGA OTWARTOŚĆ Jesteśmy bardziej chętni na nowe doświadczenia, poznawanie nowych osób. Uzyskujemy i wzmacniamy nasze więzi społeczne, dzięki czemu uzyskujemy większe wsparcie społeczne, tworzymy ogromny mechanizm adaptacyjny w procesie ewolucji i rozwoju.

RADOŚĆ WZMACNIA WIĘZI Okazywanie radości poprzez uśmiech (uniwersalny sygnał dobrego nastroju) daje znak wszystkim, dookoła, że jesteśmy gotowi do przyjaznej interakcji. Wiąże się z tym empatia, często mówi się, że emocje są zaraźliwe.

Uśmiech w kontekście zasady mimicznego sprzężenia zwrotnego (uśmiech za uśmiech) może korzystnie wpływać na nasze otoczenie. Radość posiada niepodważalne właściwości regenerujące, działa jako antidotum na stres. Gdy śmiejemy się zmienia się poziom hormonów (np. badania Berka, Dillona iLabotta).

Śmiech pobudza ciało i umysł, zmniejsza napięcie w sytuacjach stresowych. Można nawet wykonać ćwiczenie oddechowe stymulujące śmiech tzw. oddech „ha!” Polega ono na głębokim wdechu, następnie wypuszczeniu dynamicznie powietrza wraz z głośnym okrzykiem „ha!”.

Levenson stwierdził, że radość może pełnić rolę „odczyniacza” emocjonalnego Oglądał on na przemian filmy grozy i komedie. Po obejrzeniu horroru zaobserwował wzrost tempa akcji serca, oddechu oraz przewodnictwa na skórze. Po obejrzeniu zabawnych scen, które wywoływały radość, uznał, że skasowały niemiłe wrażenia po scenach grozy a ponadto wyrównały akcję serca, oddechu i stan przewodnictwa .

EKSPRESJA RADOŚCI

Radość możemy wyrażać na wiele sposobów , może to być: wyraz twarzy, ton głosu, śmiech, postawa ciała a nawet łzy.

Są to sposoby prezentacji stanów afektywnych(emocjonalnych). Często mówi się, że mamy coś wypisanego na twarzy. Nie chodzi oczywiście o litery lub cyfry stworzone za pomocą flamastra, to oczywiście specyficzne ułożenie mięśni twarzy. Charakterystyczną miną, która jest ekspresją radości jest uśmiech.

Według Darwina UŚMIECH : „polega na uniesieniu górnej wargi, podciągnięciu do góry policzków. Pod oczami tworzą się w ten sposób zmarszczki(...) gdy subtelny uśmieszek zamienia się w szeroki uśmiech (...) zmarszczki pod dolną powieką i pod oczami stają się wyraźniejsze i uniesione”

Pojawia się już w pierwszych dniach a nawet godzinach po urodzeniu. Badanie nad taksonomią form uśmiechu prowadził również Seaford. Wykazał on zgodność niektórych jego aspektów u wszystkich ludzi. Uśmiech jest wrodzoną reakcją na przyjemne sytuacje i pod względem kulturowym uniwersalny. Pojawia się już w pierwszych dniach a nawet godzinach po urodzeniu.

Freedman odkrył, że kobiety uśmiechają się częściej niż mężczyźni, różnica jest szczególnie widoczna u dzieci. Stany afektywne prezentowane są również przez głos. Gdy przeżywamy radość „można odnotować wzrost wysokości tonu, duże jej zróżnicowanie i wzrost głośności.”

Prawdopodobnie jest to związane z ogólnym pobudzeniem współczulnego układu nerwowego. Dźwięki wydajemy także w czasie śmiechu, który jest odrębną formą prezentacji stanów emocjonalnych. Fizjologia śmiechu obejmuje kombinację złożonych zmian układu mięśni twarzowych oraz nagły wdech spowodowany skurczem mięśni między żebrowych. Struny głosowe stają się przez to krótsze, wydają przerywane dźwięki.

Postawa ciała również może sygnalizować o przeżywaniu radości Postawa ciała również może sygnalizować o przeżywaniu radości. Według Darwina: „radość prowadzi do rozmaitych bezcelowych ruchów –tańczenia w kółko, klaskania w ręce,tupania do głośnego śmiechu”. Ogólna ruchliwość, uniesiona głowa świadczą o pozytywnym nastroju.

ŚMIECH jako forma ekspresji wiąże się z dużym z użyciem energii, jest głośna i może przyciągnąć niepożądaną uwagę. Jednak przysłowie „śmiech to zdrowie” jest jak najbardziej uzasadnione, dlatego też warto jak najczęściej poświęcać energię na ten rodzaj aktywności. Łzy również mogą być formą ekspresji radości.

Czasami mówi się o tzw. łzach szczęścia. Jest to kompilacja radości i smutku. Zwycięstwo we współzawodnictwie może powodować łzy radości. Odczuwamy radość z tytułu zwycięstwa, jednak ogrom włożonej pracy, siły, poświęceń i czasu sprawia, że odczuwamy smutek.

Nawet stymulowanie ekspresji radości poprzez ćwiczenia oddechowe poprawia nasz nastrój. Starajmy się przeżywać ją jak najczęściej, bo „radość to słoneczny kolor życia” (Samuel Taylor Coleridge)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ I ŻYCZĘ : BEATA WIDERA-BRZÓSKA :

TO TAKA KRZYWA, KTÓRA WSZYSTKO PROSTUJE UŚMIECH TO TAKA KRZYWA, KTÓRA WSZYSTKO PROSTUJE

BIBLIOGRAFIA: G. Mietzel, Wprowadzenie do psychologii, GWP, Gdańsk 2003J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, Tom. 2, GWP, Gdańsk: 2002P. Zimbardo, Psychologia i życie, PWN, Warszawa 2001E. Aronson, T.D. Wison, R. Akert, Psychologia społeczna - serce i umysł , Poznań 1997 D.A. DeCatanzaro, Motywacje i emocje, Poznań 2003 Levis (red.), J. M. Haviland-Jones , Psychologia emocji, Gdańsk 2005 M. Szurawski, Pamięć. Trening interaktywny, Łódź 2004 H. Romanowska-Łakomy, Radość i cierpienie. Fenomenologia rozwoju człowieka, Olsztyn 2000