Dzieciństwo i lata nauki Roman Czernecki Dzieciństwo i lata nauki

Prof. Roman Czernecki

Roman Czernecki Roman Czernecki ur. 14 maja 1904 r. w Sielcu. Był synem Zenona i Emilii, wnukiem Wacława i Olimpii oraz prawnukiem Kazimierza i Zofii Czerneckich. Miał żonę Jankę Lickendorf, z którą miał dwójkę dzieci: Andrzeja i Irenę. Posiadał braci i siostry, a także czterech wujków: -Jana (wydawcę kart pocztowych i księgarza), -Józefa (rotmistrza Ułanów), -Adama (księdza wyznania greckokatolickiego) i Emila (księdza, kapitana i kapelana 19. pułku piechoty).

Dzieciństwo

Dzieciństwo Dzieciństwo w Horbkowie, jak sam autor pisze było dla niego sielsko-anielskie. Czerneccy mieli młodą opiekunkę, która nie zawsze sobie z nimi radziła, ponieważ mieli za dużo atrakcji. Niektórymi z nich było m.in. wchodzenie na stogi siana i łażenie po drzewach. Jednak takie zachowania nie były bezkarne. Ojciec karcił ich za takie wybryki, odmawiał jedzenia deseru, a nawet zakazywał im wychodzić z domu.

Nauka

Młody Roman Czernecki

Nauka Na początku młodych Czerneckich uczył w domu pan Kozyra, ale po 2 latach domowej nauki rodzice postanowili wysłać Romana do szkoły. Został zapisany do trzeciej klasy szkoły ćwiczeń przy seminarium nauczycielskim w Sokalu. Na początku nauki Roman dojeżdżał do szkoły. Jednak w połowie listopada został przeniesiony do mieszkania u pp. Bereźnickich. W szkole młody Roman uczył się j. polskiego, j. niemieckiego, przyrody, rachunków, rysunków, śpiewu i gimnastyki.

Nauka Nasz patron mile wspomina pewnego nauczyciela - pana Rysia, który bardzo dobrze „dogadywał się” z dziećmi, chodził z nimi na wycieczki i bawił się. W klasie czwartej młodego Romana czekał egzamin wstępny do klasy pierwszej gimnazjum, który jak sam pisze: ,, bardziej ode mnie przeżywali moi rodzice”.

Niezwykłe wydarzenia z dzieciństwa Romana Czerneckiego

Niezwykłe wydarzenia z dzieciństwa Romana Czerneckiego Pierwszym niezwykłym wydarzeniem w życiu młodego Romana Czerneckiego była kometa Halleya. Ludzie w tamtych czasach myśleli, że swoim ognistym ogonem spopieli ziemię. Pewnej nocy ojciec Romana obudził go i wyszli razem przed dom. Na niebie zobaczyli świetlną smugę. Była to właśnie kometa Halleya.

Kometa Halleya

Niezwykłe wydarzenia z dzieciństwa Romana Czerneckiego Drugim niezwykłym wydarzeniem w życiu młodego Romana było zatonięcie Titanica, o którym każdy z nas na pewno słyszał. Pisali o tym w każdej gazecie z tamtego okresu.

Titanic (po prawej)

Niezwykłe wydarzenia z dzieciństwa Romana Czerneckiego Trzecim i chyba najbardziej niezwykłym wydarzeniem było zastrzelenie w Sarajewie następcy austriackiego tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga i jego żony. Jak sam pisze: ,,Tą wiadomością był głęboko poruszony mój Ojciec, przewidywał nieobliczalne następstwa. Przewidywania okazały się one słuszne. 28 lipca 1914 roku Austria wypowiedziała Serbii wojnę’’.

Arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg z rodziną

I wojna światowa

I wojna światowa Dwa dni przed rozpoczęciem wojny Roman wraz z rodzeństwem i mamą za sprawą ojca wyjechali do Sielca, po drodze zatrzymując się w Sokalu, gdzie odbyła się manifestacja. Wszyscy cieszyli się z rychłej wojny, gdyż wierzyli, że wojna pozwoli odzyskać Polsce upragnioną wolność. Następnego dnia pożegnali ojca, który został zmobilizowany i pojechali do Sielca. Dzień później otrzymali wiadomość o wypowiedzeniu wojny Austrii przez Rosję.

I wojna światowa W domu babci Olimpii zorganizowano szpital polowy. Od tego czasu w okolicy działy się niezwykłe rzeczy m.in. dom odwiedzili Huzarzy, Kozacy, gen. Iwanow, raz do domu zawitał ojciec Romana.

Generał Nikołaj Iwanow

I wojna światowa Rosjanie ograbili całe gospodarstwo babci, więc wszyscy razem postanowili wrócić (oczywiście oprócz Zenona, który był na wojnie) do Horbkowa. Po drodze do domu Czerneccy zatrzymali się w Sokalu. Większość jego zabudowań została zburzona, ale ocalał gmach gimnazjum, w którym uczył się Roman.

I wojna światowa W Horbkowie przywitano Czerneckich z radosnym zaskoczeniem. Miejscowość była całkowicie nietknięta. Mama Romana zorganizowała nauczanie dla dzieci. Pan Kozyra ponownie zaczyna uczyć rodzeństwo, a niedługo później wraca ojciec dzieci. Roman otrzymał od niego podręczniki do pierwszej klasy gimnazjum i naszego patrona zaczął douczać uczeń siódmej klasy gimnazjalnej Erdman, który miał z nim codziennie trzy godziny zajęć.

I wojna światowa W połowie lata 1915 roku wójt Horbokowa otrzymał polecenie ewakuacji wszystkich mieszkańców wsi w głąb Rosji. Czerneccy wyjeżdżają do Tartakowa do ks. Dawidowicza. W mieście jest wiele rosyjskich żołnierzy. Po dotarciu na miejsce babcia Olimpia zachorowała i zmarła. Niestety, droga na cmentarz wiedzie przez pole walki, więc Czerneccy postanawiają poprosić Rosjan o przeniesienie trumny na cmentarz, ale nie udaje się im tego dokonać. Dopiero w nocy udaje się przenieść trumnę na cmentarz.

I wojna światowa Niedługo później w Tartakowie wybuchła epidemia cholery, a następnie Rosjanie wycofali się z tej miejscowości. Po ich odwrocie do Tartakowa wkroczyli Austriacy. Następnego dnia rano ojciec Romana poszedł pieszo do Horbkowa, by zobaczyć co się stało z rodzinną posiadłością. Dom został całkowicie zniszczony, sprzęt został skradziony, a stajnia i stodoła spalone.

I wojna światowa Na szczęście Austriacy przywrócili działalność większości instytucji. Ojciec Romana zgłosił w kuratorium gotowość do objęcia posady dyrektora gimnazjum w Tartakowie. Czerneccy otrzymali mieszkanie. Niestety, w nowym mieszkaniu nie było mebli. Roman i jego siostra rozpoczęli naukę w gimnazjum po kilku egzaminach oraz po szybkim przerobieniu materiału razem z ojcem i Erdmanem. Rodzice zorganizowali stancję dla dwójki świeżo upieczonych uczniów gimnazjum u pani Niemcowej.

I wojna światowa Gimnazjum mieściło się w budynku zastępczym. Sale były ciasne, a z zewnątrz dochodził hałas. W szkole uczyło troje nauczycieli. Sytuacja zmieniła się w roku szkolnym 1916/17, gdy gimnazjum przeniesiono do gmachu ,,C.K. Gimnazjum”. Potem dyrektorowi H. Kopii udało się skompletować całe grono pedagogiczne.

I wojna światowa 3 marca 1918 roku Rząd Sowiecki podpisał z państwami centralnymi układ o zawieszeniu broni. 31 października Ukraińcy opanowali Sokal, a ludzie dowiedzieli się, że na terenach Galicji Wschodniej powstało państwo Ukraińskie ze stolicą we Lwowie. 10 listopada ludzi ożywiła wiadomość o przyjeździe Józefa Piłsudskiego do Warszawy. Polacy, mieszkańcy Lwowa, Przemyśla i Jarosławia rozpoczęli walkę z Ukraińcami. Na wiosnę następnego roku kończą się walki w tych miastach.

I wojna światowa 15 maja 1919 gimnazjum wznowiło zajęcia. Uczniowie musieli przerobić roczny zakres materiału do 16 sierpnia 1919 roku. Roman rozpoczął rok szkolny 1919/1920, podczas którego wybuchła następna wojna - polsko-bolszewicka. Po zakończeniu wojny rozpoczął się rok szkolny 1920/1921, który jak sam autor pisze: ,,...jedyny rok mojej nauki szkolnej, w którym wreszcie panuje w kraju spokój. Jest to równocześnie rok porządnej, intensywnej nauki i przygotowania do matury”.

Studia we Lwowie

Studia we Lwowie Roman Czernecki przystąpił do matury w 1921r w Sokalu. Zdawał egzamin pisemny z j. polskiego, łacińskiego i greckiego oraz ustny z polskiego, greki, historii i matematyki. Po udanym egzaminie dojrzałości rozpoczął studia we Lwowie.

Studia we Lwowie Po wakacjach Czernecki wyjechał do Lwowa i zapisał się na wydział filozofii Uniwersytetu Jana Kazimierza oraz rozpoczął studia z filologii polskiej i historii filozofii. Na uniwersytecie należał do Akademickiego Koła Polonistów i do Bratniej Pomocy – organizacji społecznej i związku studenckiego nawiązującego do idei filomatów i filaretów, zacieśniającej więzi braterskiej przyjaźni i solidarności.

Uniwersytet Lwowski (Uniwersytet Jana Kazimierza)

Studia we Lwowie Roman Czernecki mieszkał u pani Kwiatkowskiej. W wolnych chwilach grał w brydża, chodził do teatru i przesiadywał w kawiarniach. Nasz patron najlepiej uczył się rano, więc budził się o świcie i szedł do parku Stryjskiego gdzie wiele godzin poświęcał na naukę. Studia ukończył jako prymus, dzięki czemu zaproponowano mu stanowisko asystenta u kierownika katedry Historii Literatury Polskiej prof. Wilhelma Bruchnalskiego.

Brama parku Stryjskiego

Studia we Lwowie Podczas zjazdu Akademickich Kół Polonistycznych w roku 1926 w Wilnie poznał Jankę Lickendorf ,z którą kilka lat później się ożenił. Pochodziła ze spolonizowanej rodziny niemieckiej mieszkającej we Lwowie. Na lwowskich uczelniach studiowała germanistykę i pianistykę. Czteroletni okres studiów należał do najpiękniejszych lat w życiu Profesora Romana Czerneckiego.

Zjazd polonistów w 1926 roku w Wilnie Zjazd polonistów w 1926 roku w Wilnie. Roman Czernecki z Janką Lickendorf, na samej górze z prawej.

Dziękuję za uwagę

Prezentacja została wykonana przez Bartłomieja Radwana z klasy I ,,a’’

Źródła Opracowano na podstawie: - książki ,,Z Krzemieńca, Borysławia…” - gazetki ,,Gimnazjalista” - efc.edu.pl/ Zdjęcia pochodzą z ww. książki, strony Wikipedia.pl, efc.edu.pl oraz Google Grafika.