Pozytywizm i falsyfikacjonizm a sądy wartościujące w ekonomii Paweł Androszczuk

Plan O zbędności podziału ekonomii na pozytywną i normatywną. Cztery warianty klasyfikacji ekonomii na ekonomię pozytywną i ekonomię normatywną. Nowa paretiańska ekonomia dobrobytu. O potrzebie rezygnacji z dzielenia ekonomii na pozytywną i normatywną.

O zbędności podziału ekonomii na pozytywną i normatywną nie jest prawdą, że znaczenie terminów „ekonomia pozytywna” i „ekonomia normatywna” jest jasno zdefiniowane wśród ekonomistów panuje powszechna zgoda co do tego, że ekonomia pozytywna zajmuje się opisywaniem i wyjaśnianiem zjawisk gospodarczych, a ekonomia normatywna wykorzystuje ekonomię pozytywna do dawania rad w kwestiach praktycznych

Po pierwsze, istotne jest dla nich, czy klasyfikowana część ekonomii dotyczy wyłącznie faktów, czy też dotyczy również wartości Po drugie, znaczenie ma to, czy wchodzące w jej skład twierdzenia są, czy nie są rozstrzygane empirycznie.

Cztery warianty klasyfikacji ekonomii na ekonomię pozytywną i ekonomię normatywną

Stanowisko pierwsze Zgodnie z tym stanowiskiem ekonomia pozytywna zajmuje się rozstrzygalnymi (empirycznie lub logicznie) faktami. Natomiast ekonomia normatywna jest tą częścią ekonomii, która dotyczy nierozstrzygalnych sądów wartościujących

Stanowisko drugie Zgodnie ze stanowiskiem drugim ekonomia pozytywna zajmuje się – znowu – rozstrzygalnymi faktami, a ekonomia normatywna dotyczy nierozstrzygalnych sądów wartościujących.

Stanowisko trzecie Zgodnie z trzecim stanowiskiem ekonomia pozytywna zajmuje się rozstrzygalnymi faktami, zaś ekonomia normatywna dotyczy nierozstrzygalnych sądów wartościujących.

Stanowisko czwarte Zgodnie z czwartym stanowiskiem, ekonomia pozytywna składa się z wypowiedzi, co do których można rozstrzygnąć, czy są prawdziwe, czy fałszywe. Natomiast ekonomia normatywna składa się z wypowiedzi nie rozstrzygalnych.

Sprzeczne opinie (pierwsze stanowisko) Po pierwsze, w odróżnieniu od ekonomii pozytywnej ekonomia normatywna dotyczy sądów wartościujących. Po drugie, są zdania, że - w odróżnieniu od wypowiedzi z zakresu ekonomii pozytywnej – wypowiedzi należące do ekonomii normatywnej są niesprawdzalne, a więc nie możliwe do sklasyfikowania ze względu na prawdę lub fałsz.

Sprzeczne opinie (drugie stanowisko) Stanowisko drugie różni się od pierwszego tym, że zgodnie z tym stanowiskiem ekonomia pozytywna rzeczywiście zajmuje się rozstrzygalnymi faktami, a ekonomia normatywna dotyczy nie rozstrzygalnych sądów wartościujących.

Sprzeczne opinie (trzecie stanowisko) Zdaniem wielu ekonomistów ekonomia pozytywna zajmuje się rozstrzygalnymi faktami, a ekonomia normatywna dotyczy nierozstrzygalnych sądów wartościujących, natomiast wypowiedzi o skuteczności środków osiągnięcia danego celu stanowią część ekonomii normatywnej, a nie – pozytywnej.

Sprzeczne opinie (czwarte stanowisko) Zgodnie z czwartą interpretacją podziału ekonomii na ekonomie normatywną i pozytywną, ekonomia pozytywna dotyczy wypowiedzi rozstrzygalnych, a ekonomia normatywna – nierozstrzygalnych.

Nowa paretiańska ekonomia dobrobytu powstała w latach trzydziestych XX wieku i wyparła starą ekonomie dobrobytu stworzoną przez Marshalla i Pigou. twórcy nowej ekonomii dobrobytu za główny cel mieli: analizę środków osiągnięcia danego celu w postaci maksymalizacji społecznego dobrobytu

Dla powstania „paretiańskiej” ekonomii dobrobytu podstawowe znaczenie miało zaproponowane przez Pareta nowe kryterium oceny poziomu dobrobytu społeczeństwa. zgodnie z zasadą Pareta poziom dobrobytu w społeczeństwie zwiększa się pod warunkiem, że czyjekolwiek położenie polepsza się, a jednocześnie niczyje położenie nie pogarsza się optimum Pareta to taka sytuacja, w której nie sposób powiększyć czyjegokolwiek zadowolenia inaczej niż za cenę jednoczesnego zmniejszenia się poziomu zadowolenia innej osoby.

Blaug o normatywnym charakterze nowej paretiańskiej ekonomii dobrobytu ekonomia dobrobytu „jest jawnie i bezwstydnie normatywna”

Uzasadnienie Blauga Po pierwsze, nową paretiańską ekonomię dobrobytu uważa Blaug za mieszankę instrumentalnych i nieinstrumentalnych sądów wartościujących. Po drugie, zdaniem Blauga, ekonomia dobrobytu jest dziedziną normatywną również dlatego, że opiera się ona na trzech szczegółowych założeniach, które podobnie jak samo „optimum Pareta” – są zarazem sądami wartościującymi.

Kontrargumentacja Bogusław Czarny uważa, że Blauga obrona tezy o normatywnym charakterze współczesnej ekonomii dobrobytu zakończyła się niepowodzeniem.

Uzasadnienie Czarnego Po pierwsze, założenia, akceptowane przy okazji definiowania podstawowych dla nowej ekonomii dobrobytu nazw, takich jak „funkcja dobrobytu” czy „optimum Pareta”, nie są oceniającymi sądami wartościującymi. Po drugie, co do argumentacji „pomocniczej” Blauga, to jest tak, że twierdzenie o optimum Pareta, a w raz z nim całą „nową ekonomię dobrobytu”, udaje się Blaugowi sklasyfikować jako „normatywne” dzięki zdefiniowaniu ekonomii normatywnej jako tej części ekonomii, do której należą niemożliwe do sklasyfikowania wypowiedzi ekonomistów.

O potrzebie rezygnacji z dzielenia ekonomii na pozytywną i normatywną termin „ekonomia pozytywna” i „ekonomia normatywna” są wieloznaczne, współcześnie ekonomiści posługują się ich różnymi definicjami, liczni autorzy, którzy posługują się nazwami „ekonomia pozytywna” i „ekonomia normatywna”, czynią to w sposób zupełnie dowolny, wszystko to utrudnia racjonalną wymianę poglądów na temat ekonomii pozytywnej i normatywnej, a także prowadzi do niepotrzebnych sporów.

Dziękuję