Przekonania seksualne a religijność młodych Polek Katarzyna Gawryszewska i Mateusz Piwnicki Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie Koło Naukowe Psychologii Klinicznej i Psychoterapii APSI Konferencja „Seksualność człowieka” Kraków, 23.05.2014 r.

Znaczącym czynnikiem wpływającym na sferę seksualności jest religia, która reguluje ludzkie zachowanie w zakresie światopoglądu (Murray, Ciarrocchi i Murray-Swank, 2007). Na przestrzeni wieków to instytucje religijne ustanawiały standardy myślenia w stosunku do zachowań seksualnych, poprzez zasady poprawnego według nich postępowania (Studer i Thornton, 1987; za: Mcmillen, Helm, i Mcbride, 2011). RELIGIA vs. SEKS Seksualność jest rozumiana jako wszystkie aspekty cielesne i zachowania związane z płcią i seksem (Reber, 2000). Jej wpływ nie ogranicza się tylko do osobistej sfery człowieka, ale ma związek z wyznawanymi poglądami i jest wskaźnikiem ważnych kulturowo postaw jak liberalizm czy konserwatyzm (Izdebski, 2012). Seksualność jest rozumiana także poprzez pryzmat podejmowanych aktywności, ich częstości i rodzaju. Do zbadania zależności pomiędzy religijnością a seksualnością, przyjęto na potrzeby badania perspektywę Wulffa spojrzenia na religię, która analizuje poznawcze podejście do religii i wynikające z niej style myślenia religijnego (Hutsebaut, 1996, za: Bartczuk, Wiechetek, Zarzycka, 2011). Przykładem ogólnie przyjętego zakazu, wynikającego z doktryn religijnych jest stosunek przedmałżeński. Młodzi ludzie, którzy regularnie uczęszczają do kościoła i cenią religijne wartości mają tendencję do opóźniania swojej aktywności seksualnej i dają mniejsze przyzwolenie na stosunek przedmałżeński ((Thornton, Camburn, 1989; za: Mcmillen, Helm, i Mcbride, 2011). Ta zależność nie jest tylko charakterystyczna dla młodych dorosłych, ale występuje również wśród osób starszych (Lefkovitz, 2004; za: Mcmillen, Helm, i Mcbride, 2011). Rys. 1 Style myślenia religijnego; Źródło: Bartczuk, Wiechetek i Zarzycka (2011) Ortodoksja Wtórna naiwność Krytyka zewnętrzna Relatywizm Włączenie transcendencji Interpretacja symboliczna Interpretacja literalna Wykluczenie transcendencji

Pytania badawcze: Metoda 100% Czy istnieje związek pomiędzy stylami myślenia religijnego a postawami wobec różnych aspektów seksualności wśród młodych dorosłych? Czy płeć różnicuje postawy wobec różnych aspektów seksualności i styli myślenia religijnego we wczesnej dorosłości?  Metoda 100% Metoda: papier – ołówek Narzędzia: autorska ankieta zainspirowana badaniami Izdebskiego (2012), gdzie zapytano o dopuszczalność wybranych aktywności seksualnych, liczbę tych, z którymi miało się bezpośredni kontakt, oraz stosunek do wybranych form antykoncepcji. Kwestionariusz Przekonań Postkrytycznych Hutsebauta – PCBS (w polskiej adaptacji Bartczuka, Wiechetek i Zarzyckiej) . Osoby badane - 64 Wiek 19-24 lat (M=22) 100% kobiet studiujących na uczelniach warszawskich 35% pochodzi ze wsi, 20% z Warszawy, a 45% z innych miast 81,7% katolików, 10% agnostyków, 8,3% ateistów panna/kawaler 88,3 %, zaręczona/zaręczony 8,3%, w związku małżeńskim 1,3%, 71,7% badanych przeżyło swoją inicjację seksualną.

Wyniki Tabela 1. Dopuszczalne aktywności seksualne – odpowiedzi badanych Rys. 2 Dopuszczalne formy atykoncepcji – odpowiedzi badanych Czy uważa Pan/Pani poniższe aktywności seksualne za dopuszczalne? Tak [%] Nie [%] Stosunek przedmałżeński 84 16 Masturbacja 59 41 Pieszczoty (petting) 92 8 Kontakt oralny 73 27 Kontakt analny między kobietą a mężczyzną 34 66 Kontakt analny między osobami tej samej płci 31 69 Seks grupowy (wymiana partnerów) 18 82 Oglądanie czasopism/ magazynów erotycznych Oglądanie filmów pornograficznych 61 39 Używanie wibratora i innych urządzeń 57 42

Wyniki Ilość dopuszczalnych aktywności seksualnych Tabela 2. Style myślenia religijnego a różne aspekty seksualności   Ilość dopuszczalnych aktywności seksualnych Ilość dopuszczalnych metod antykoncepcji Ilość aktywności w bezpośrednim kontakcie Ortodoksja -0,551** -0,335** -0,457** Wtórna naiwność -0,354** 0,005 -0,348** Relatywizm 0,478** 0,384** 0,292* Krytyka zewnętrzna 0,447** 0,256* 0,355** Więcej dopuszczalnych aktywności seksualnych ↔ niższa Ortodoksja i Wtórna naiwność Więcej dopuszczalnych metod antykoncepcji ↔ niższa Ortodoksja i wyższy Relatywizm Więcej aktywności w bezpośrednim kontakcie ↔ niższa Ortodoksja i Wtórna naiwność i wyższy Relatywizm i Krytyka zewnętrzna ** Korelacja jest istotna na poziomie : p < 0,01 (dwustronnie). * Korelacja jest istotna na poziomie : p < 0,05 (dwustronnie). Tabela 3 . Różnice płciowe w stylach myślenia religijnego i wybraneych aspektach seksualności – test U-Manna Whitneya   Ortodoksja Relatywizm Ilość dopuszczalnych aktywności seksualnych Ilość aktywności w bezpośrednim kontakcie Wartość testu U 499,500** 538,500* 318,500*** 245,500*** Średnie rangi Kobiety 47,58 37,16 33,01 30,41 Mężczyźni 32,15 50,55 57,88 56,53 ↑poziom Ortodoksji ↓poziom Relatywizmu ↓ dopuszczalnych aktywności seksualnych ↓ aktywności z bezpośrednim kontaktem Wyniki grupy 30 mężczyzn w wieku 19-23 lata; 50% z W-wy; 40% katolików, 50% ateistów i agnostyków; 83% kawalerów, 13% zaręczonych; 90% po inicjacji seksualnej w porównaniu z badaną grupą kobiet.

Dyskusja wyników Dziękujemy za uwagę. Za najbardziej dopuszczalne badane uznały pieszczoty/petting (90%), stosunek przedmałżeński (82%) i kontakt oralny (73%). Za najbardziej niedopuszczalne badane uznały seks grupowy/wymiana partnerów (82%). 71% badanych kobiet uznało kontakt analny między osobami tej samej płci za niedopuszczalny. Przeciwko kontaktowi analnemu między kobietą a mężczyzną opowiedziało się 68%. Aż 41% kobiet uznało masturbację za aktywność niedopuszczalną. Analiza wyników przeprowadzonego badania wykazała, że istnieją związki pomiędzy stylami myślenia religijnego a postawami wobec różnych aspektów seksualności. Kobiety zakładające istnienie Boga w mniejszym stopniu akceptują różne aktywności seksualne, natomiast kobiety odrzucające wiarę w absolut są bardziej skłonne akceptować badane formy zachowania seksualnego. Co dalej? dodatkowe zmienne tj. bycie w związku nieformalnym, orientacja seksualna, większa reprezentatywność grupy. W badaniu wykazano, iż kobiety charakteryzują się dosłownym rozumieniem przekazów religijnych i wiarą w byt transcendentny, natomiast mężczyźni odrzuceniem istnienia Absolutu przy uznawaniu uprzywilejowanego znaczenia praktyk i rytuałów religijnych. Kobiety ponad to dopuszczają mniej aktywności seksualnych niż mężczyźni. BIBLIOGRAFIA Bartczuk, R. P., Wiechetek, M., i Zarzycka, B. (2011). Skala Przekonań Postkrytycznych D. Hutsebauta [Post-Critical Belief Scale by D. Hutsebaut]. Psychologiczny pomiar religijności, 201-229. Izdebski, Z. (2012). Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. McMillen, E. K., Helm, K.W. Jr. i McBride, D. C. (2011). Religious orientation and sexual attitudes and behaviors. Journal of Research on Christian Education, 20, 195–206 Murray, Ciarrocchi i Murray-Swank, (2007) Spirituality, Religiosity, Shame And Guilt As Predictors Of Sexual Attitudes And Experiences. Journal of Psychology and Theology, 35 (3), 222-234 Reber, A. S. (2000). Słownik psychologii. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Wulff, D. M. (1999). Psychologia religii. Klasyczna i współczesna. Warszawa : Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna. Dziękujemy za uwagę. Zapraszamy do kontaktu: Mateusz Piwnicki mateuszpiwnicki@gmail.com Katarzyna Gawryszewska kjgawryszewska@gmail.com