Równowaga rynkowa

Mechanizm funkcjonowania rynku

Rynek: Transakcje zawierane pomiędzy kupującymi i sprzedającymi Mechanizm, za pomocą którego konsumenci i producenci ustalają ilość sprzedanych dóbr Zespół warunków umożliwiających wymianę między sprzedawcami a nabywcami

Rodzaje rynku Ze względu na zasięg terytorialny: lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy Ze względu na przedmiot obrotu: Np. Samochodowy, pracy, dóbr i usług, towarowy, pieniężny, itp.

Rodzaje rynku Ze względu na swobodę dokonywania transakcji na rynku: rynek wolny – swoboda obrotu, podjęcia działalności, minimalizacja ograniczeń dostępu do poszczególnych rynków międzynarodowych. rynek reglamentowany szary rynek - posiadanie reglamentowanych dóbr jest legalne, ale obrót nimi poza wyznaczonym systemem reglamentacji jest zakazany. czarny rynek - obrót wartościami, których posiadanie jest nielegalne lub ograniczone do pewnych organizacji, zakazany jest także obrót tymi wartościami.

Rodzaje rynku Ze względu na skalę lub wielkość transakcji hurtowy detaliczny

Popyt Ilość dóbr, jaką chcą i mogą kupić konsumenci w danym czasie, przy różnych poziomach ceny i przy założeniu ceteris paribus

Popyt Cena (P) Ilość (D)

Prawo popytu Wraz ze wzrostem ceny wielkość popytu. I odwrotnie.

Wyjątki od prawa popytu Dobra podstawowe w trudnych okresach Efekt snoba

Determinanty popytu Moda Dochód (d): Ceny innych dóbr: Dobra normalne d D Dobra niższego rzędu d  D Ceny innych dóbr: Dobra substytucyjne Px  Dy Dobra komplementarne Px  Dy

Determinanty popytu Wiek, płeć Klimat, pora roku Oczekiwane zmiany cen Sytuacja gospodarcza Inne

Popyt a wielkość popytu Popyt – ilość, jaką kupią konsumenci przy różnych poziomach ceny Wielkość popytu – ilość, jaką kupią konsumenci przy jednej, konkretnej cenie Zmiana popytu Zmiana wielkości popytu

Podaż Ilość dóbr zaoferowanych przez producentów przy różnych poziomach ceny przy założeniu ceteris paribus

Prawo podaży Wraz ze wzrostem ceny ilość zaoferowana rośnie

Krzywa podaży Cena (P) Ilość (D)

Determinanty podaży Ceny surowców Technologia Liczba producentów Wyczerpywanie się zapasów

Podaż a wielkość podaży Podaż – ilość zaoferowanych dóbr przy różnych poziomach ceny Wielkość podaży – ilość zaoferowanych dóbr przy jednej, konkretnej cenie Zmiany podaży a zmiany wielkości podaży

Popyt (Demand) – funkcja przedstawiająca kształtowanie się relacji pomiędzy ceną dobra, a ilością (liczbą sztuk) jaką konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację rynkową (ceteris paribus). Wykresem tej funkcji jest tzw. Krzywa popytu.

Popyt a „wielkość popytu” Popyt to cała funkcja, natomiast wielkość popytu to ilość dobra, jaką konsumenci chcą nabyć przy danej cenie. "Wielkość popytu przy cenie p" jest więc konkretnym elementem funkcji, któremu na krzywej popytu odpowiada jeden punkt.

Równowaga rynkowa: definicja Równowaga rynkowa występuje wtedy, gdy wielkość zapotrzebowania jest równa ilości oferowanej. Na rynku nie występuje niedobór dobra, nie występuje też jego nadwyżka Każdy, kto chce kupić dobro po cenie rynkowej, kupi je, a każdy kto chce je po tej cenie sprzedać, będzie mógł to zrobić. Kiedy rynek jest w równowadze, nie działają naturalne siły, które mogłyby zmienić cenę dobra i wielkość jego sprzedaży.

Cena równowagi i ilość równowagi Cena równowagi (equilibrium price): cena, przy której wielkość zapotrzebowania jest równa ilości oferowanej. Ilość równowagi: ilość dobra, jaką sprzedaje się na rynku w stanie równowagi.

Równowaga rynkowa: ilustracja graficzna

Nierównowaga rynkowa: niedobór dobra Niedobór dobra (nadwyżka wielkości zapotrzebowania) występuje przy cenie niższej od ceny równowagi. Wówczas wielkość zapotrzebowania przewyższa ilość oferowaną.

Nierównowaga rynkowa: nadwyżka dobra Nadwyżka dobra (nadwyżka ilości oferowanej) występuje przy cenie wyższej od ceny równowagi rynkowej. Wówczas ilość oferowana jest większa od wielkości zapotrzebowania.

Cena maksymalna i minimalna Cena maksymalna – najwyższa, jaką można ustalić, chroni interesy konsumentów, Cena minimalna – najniższa, jaką można ustalić, chroni interesy producentów.

Część druga: niewidzialna ręka rynku

Rynek, który sam się oczyszcza: niewidzialna ręka Kiedy na rynku występuje nierównowaga, konkurencja między tymi, którzy chcą kupić, a z drugiej strony między tymi, którzy chcą sprzedać, wyzwala siły, które spowodują zmianę ceny w kierunku równowagi. Nie ma potrzeby kierowania rynkiem – sam znajdzie drogę do równowagi. Kieruje nim niewidzialna ręka.

Niewidzialna ręka w warunkach niedoboru Niedobór oznacza, że część konsumentów, którzy zapłaciliby za dobro cenę rynkową, nie dostanie go. Niektórzy z nich będą skłonni raczej zapłacić więcej niż „odejść z kwitkiem”. Rezultatem niedoboru jest presja na wzrost ceny.

Niewidzialna ręka w warunkach nadwyżki Nadwyżka oznacza, że część dóbr dostarczonych na rynek nie znajdzie nabywców. Sprzedawcy pogodzą się z koniecznością obniżki cen chcąc uniknąć zepsucia się niektórych dóbr („sell it or smell it”). Będą także chcieli uniknąć dodatkowych kosztów magazynowania dóbr lub transportowania ich z powrotem do producentów. Rezultatem nadwyżki jest presja na spadek cen.

Część trzecia: statyka porównawcza

Wpływ wzrostu popytu na sytuację na rynku Wzrost popytu (ceteris paribus) powoduje: wzrost ceny równowagi, wzrost ilości równowagi.

Ilustracja

Wpływ spadku popytu na sytuację na rynku Spadek popytu (ceteris paribus) powoduje: spadek ceny równowagi, spadek ilości równowagi.

Ilustracja

Wpływ wzrostu podaży na sytuację na rynku Wzrost podaży (ceteris paribus) powoduje: spadek ceny równowagi, wzrost ilości równowagi.

Ilustracja

Wpływ spadku podaży na sytuację na rynku Spadek podaży (ceteris paribus) powoduje: wzrost ceny równowagi, spadek ilości równowagi.

Ilustracja

Wpływ jednoczesnego wzrostu popytu i podaży Jednoczesny wzrost popytu i podaży powoduje: wzrost lub spadek ceny równowagi (zależy to od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży), wzrost ilości równowagi.

Ilustracja

Wpływ jednoczesnego spadku popytu i podaży Jednoczesny spadek popytu i podaży powoduje: wzrost lub spadek ceny równowagi (zależy to od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży), spadek ilości równowagi.

Ilustracja

Wpływ jednoczesnego wzrostu popytu i spadku podaży Jednoczesny wzrost popytu i spadek podaży powoduje: wzrost ceny równowagi, wzrost lub spadek ilości równowagi (zależy to od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży).

Ilustracja

Wpływ jednoczesnego spadku popytu i wzrostu podaży Jednoczesny spadek popytu i wzrost podaży powoduje: spadek ceny równowagi, wzrost lub spadek ilości równowagi (zależy to od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży).

Ilustracja