DIAGNOSTYKA CHORÓB PASOŻYTNICZYCH PRZEWODU POKARMOWEGO Wojewódzka Stacja Sanitarno–Epidemiologiczna w Olsztynie Laboratorium Badań Epidemiologiczno-Klinicznych Marta Wrońska

O wiarygodności wyniku decyduje wykonanie badania: • trzykrotnego, przeprowadzonego w ciągu 10 dni! • dostarczenie kompletnego materiału do badań - kał łącznie z wymazem okołoodbytowym! Entamoeba coli - cysta

UWAGA! Pojedyncze badanie wykrywa zaledwie 1/3 istniejących inwazji pasożytniczych! Takiego wyniku nie można uznać za wiarygodny! Nie wyklucza on choroby pasożytniczej!

Materiał do badań parazytologicznych 1. Kał • pobiera się do czystych i suchych pojemników • pobiera się w ilości około połowy pojemnika, najlepiej z trzech różnych miejsc, wybierając kał luźny (śluzowaty, krwawy) • nie jest wskazane oddawanie do muszli klozetowej • wskazane jest pobranie przed rozpoczęciem kuracji Glista ludzka - jajo

Materiał do badań parazytologicznych 2. Wymaz okołoodbytowy • stosowany w diagnostyce owsicy • materiał pobiera się z fałdów okołoodbytowych stosując metodę przylepca celofanowego • powinien być pobierany rano tuż po obudzeniu się, przed podmyciem Owsik ludzki – forma dojrzała

Instrukcja pobierania wymazu okołoodbytowego Oderwać celofan od szkiełka (nie do końca). Trzymając jedną ręką szkiełko, lepką stronę paska celofanowego przykleić, jak najgłębiej, w okolicę otworu odbytowego. Pasek celofanowy przykleić (rozprostowując) z powrotem na szkiełko.

Transport i przechowywanie materiału: • materiał powinien być badany jak najszybciej po pobraniu • jeśli materiał nie może być badany bezpośrednio, należy przechować go w temp. od 2 do 8 ºC do 24 h • odpowiednia konserwacja w laboratorium Tasiemiec – forma dojrzała

Formy pasożytów wykrywane w kale: · formy dorosłe robaków · jaja robaków · larwy robaków · trofozoity pierwotniaków · cysty pierwotniaków Owsik ludzki - larwa Entamoeba coli - trofozoit

Formy pasożytów wykrywane w wymazie okołoodbytowym: · jaja owsików · larwy owsików Owsik ludzki - larwa Owsik ludzki - jaja

Ogólne zasady badania kału I Badanie makroskopowe • celem jest wykrycie w kale członów tasiemca lub drobnych nicieni • porcję kału należy rozcieńczyć wodą na płytce i pozostawić do opadnięcia osadu, następnie obejrzeć przy pomocy lupy i igieł preparacyjnych Glista ludzka – forma dojrzała

Ogólne zasady badania kału II Metody bezpośrednie • rozmaz w soli fizjologicznej -niewielką ilość kału rozprowadza się na szkiełku podstawowym z kilkoma kroplami soli fizjologicznej i ogląda pod mikroskopem • rozmaz w płynie Lugola - niewielką ilość kału rozprowadza się na szkiełku podstawowym z kilkoma kroplami płynu Lugola i ogląda pod mikroskopem Glista ludzka - jajo

Ogólne zasady badania kału III Metody zagęszczające – umożliwiają wykrycie pasożytów trudnych do zaobserwowania w metodach bezpośrednich z powodu niewielkiej ilości 1. Flotacja – zasada stosowania polega na wykorzystaniu roztworów o większej gęstości niż gęstość jaj, larw lub cyst. Powoduje to, że powinny one jako lżejsze wypłynąć na powierzchnię. Nie wykrywa jaj z wieczkiem. Lamblia - trofozoit

Ogólne zasady badania kału Dekantacja – należy do metod sedymentacyjnych. Zwiększa szanse wykrycia pasożytów. Wykrywa wszystkie jaja zarówno „lekkie” jak i „ciężkie”, larwy, cysty i trofozoity. Grudkę kału rozciera się w probówce z niewielką ilością wody wodociągowej, po czym dopełnia wodą i pozostawia do opadnięcia osadu. Czynność powtarza się do uzyskania przezroczystego płynu. Uzyskany osad wiruje się, a następnie ogląda pod mikroskopem.