MITOLOGIA

MITOLOGIA Jest to po prostu zbiór mitów, a więc tekstów literackich określonego gatunku. SŁYNNE ZBIORY MITÓW

Mit [gr. mythos = słowo, legenda], jedna z symbolicznych form kultury, ujmująca zbiorowe wyobrażenia i doświadczenia w postaci opowieści o przeszłości (mity religijne i kosmogeniczne, mity o początkach plemienia i narodu, o przodkach i herosach) lub wizji przyszłości (np. Mit o Postępie). W społeczeństwie pierwotnym mity stanowiły wykładnię przeszłości, zjawisk przyrody, stosunków międzyludzkich. Wyjaśniały ich przyczyny, nadawały sens, wyznaczały hierarchię wartości (sfera sacrum – tego, co święte, oddzielone od sfery codzienności). Mity były pierwszą poważną próbą odpowiedzenia na pytania: dlaczego świat jest taki, jaki jest, jaka jest jego natura, pochodzenie, cel istnienia, jak pojawił się świat i człowiek, jakie jest przeznaczenie człowieka i od czego zależny jest jego los.

AUTORZY MITÓW Autorzy mitów giną w mrokach dziejów. Mity były przekazywane od wieków ustnie, przekształcane i modyfikowane. Dlatego istnieje wiele ich różnych wersji.

RODZAJE MITÓW TEOGONICZNE KOSMOGONICZNE GENEALOGICZNE HISTORYCZNE I HISTORIOZOFICZNE ANTROPOLOGICZNE

MITY KOSMOGONICZNE Mitologia grecka jest jedną z prób wyjaśnienia pochodzenia świata i człowieka. Zawiera nie tylko koncepcję dotyczącą narodzin świata, bogów i ludzi, ale także wyjaśnienia zjawisk przyrodniczych oraz specyfiki geograficznej niektórych terenów. Grecy uważali, że „na początku był Chaos”, z którego wyłoniła się pierwsza para bogów: Uranos i Gaja. Oni dali początek całym pokoleniom bogów, którzy podzielili pomiędzy siebie Ziemię. Władcą bogów i Ziemi został Zeus - „bóg bogów”. Obszarami wód (rzeki, morza i oceany) władał Posejdon, a podziemiem- Hades. Mieszkańcami Olimpu byli także inni bogowie i boginie: Hera, Atena, Afrodyta, Artemida, Hermes, Hefajstos. W mitach kosmogonicznych odnaleźć można także wyjaśnienie zjawisk przyrody. Echo to imię nimfy, która bezskutecznie poszukiwała swego ukochanego Narcyza. Zmianę pór roku tłumaczono spotkaniami i rozstaniami Kory i Demeter. Czerwony kolor ziemi w Beocji tłumaczono faktem, że właśnie tu, w mieście Panopeus, Prometeusz ulepił z gliny. Gniewem uwięzionego potwora Tyfona motywowano wybuch Etny.

MITY ANTROPOGENICZNE Najbardziej znany z tej grupy jest mit o Prometeuszu - tytanie, który tak pokochał ludzi, że był gotów na cierpienie dla ich dobra. Niektóre mity podają, że to właśnie Prometeusz stworzył człowieka - „ulepił go z gliny pomieszanej ze łzami, duszę dał mu z ognia niebieskiego”. Innym mitem antropogenicznym jest mit o czterech wiekach ludzkości: złotym, srebrnym, brązowym i żelaznym.

MITY HISTORYCZNE I HISTORIOZOFICZNE Zalicz się do nich mity przekazujące wiadomości o ważnych dla ludzkości lub też dla jakiegoś ludu wydarzeniach, dociekające przyczyn i skutków tych wydarzeń.

MITY GENEALOGICZNE Do tej kategorii zaliczamy mity przedstawiające historie najsławniejszych rodów (np. mit o rodzie Labdakidów) .

MITY TEOGONICZNE Do tej grupy należą mity o narodzinach bogów i bogiń, np. o narodzinach Afrodyty z piany morskiej, o pojawieniu się Ateny, która wyskoczyła z głowy Zeusa.

WPŁYW MITÓW NA KULTURĘ EUROPEJSKĄ Mitologia grecka, poprzez mitologię rzymską, która z niej wiele zaczerpnęła, weszła do dziedzictwa kultury europejskiej i jest w dalszym ciągu obecna w różnych przejawach życia społecznego i kulturalnego. Mity greckie towarzyszą literaturze i sztuce europejskiej od samych narodzin aż do czasów najnowszych. Tę inspirującą moc zawdzięczają one, z całą pewnością, zawartemu w nich ładunkowi emocjonalnemu, mądrości życiowej i kreowanym wzorcom zachowań, które nieprzerwanie od wielu wieków dynamizują wyobraźnię pisarzy, poetów i artystów .