Zasady sporządzania przypisów na podstawie norm PN-78 N-01222 oraz PN-ISO 690:2002

Przypis (notka) to zasadniczy element aparatu naukowego książki Przypis (notka) to zasadniczy element aparatu naukowego książki. Przypisy sporządza się w celu identyfikacji publikacji źródłowych, z których korzysta się przy pisaniu własnej pracy.

Przypis można umieścić na końcu rozdziału lub książki bądź u dołu strony, oddzielając od tekstu odstępem dwu wierszy, często linią. Przypis piszemy czcionką o dwa stopnie mniejszą niż zasadniczy tekst książki i zaopatrujemy go w znaki notki (frakcje górne liczby , litery alfabetu lub gwiazdki ) 1 A *

Rodzaje przypisów: 1. Przypisy źródłowe zwykłe (bibliograficzne) są to najprostsze, a często i najkrótsze z przypisów. Wskazują tylko źródło pochodzenia cytatu, informacji, opinii, danych liczbowych np. Grodecka E., Sokołowska H., Edukacja czytelnicza i medialna w szkole podstawowej, 2000. Warszawa, 2002. , s. 79. 1

2. Przypisy źródłowe rozszerzone – w przypisach tego rodzaju poza wskazaniem źródła przytaczamy jakiś cytat lub omawiamy bliżej powołane poglądy. Mają one jednak tylko pośredni związek z głównym tokiem wywodu i dlatego nadmieniamy o nich w przypisie.

Przykład przypisu źródłowego rozszerzonego: Wyjaśnił, że nie miało to znaczenia gdyż „bunt studentek był jedynie marginalnym epizodem – prawdziwe ostrze protestu skierowane było przeciwko złemu funkcjonowaniu wyższych uczelni” – Filipiak M. Od subkultury do kultury alternatywnej. Lublin, 1999. s. 54. 2

3. Przypisy odsyłające odsyłają czytelnika bądź to do innych fragmentów naszej pracy, bądź do innych opracowań, np. w celu otrzymania dokładniejszych informacji lub porównania naszych poglądów z innymi.

Przykład przypisu odsyłającego: Patrz: rozdział I niniejszej pracy. Na temat układu dokrewnego człowieka zob. też uwagi A. Czubaja, Biologia cz.2. Kształcenie w zakresie rozszerzonym, 2003, s. 63. 3 4

4. Przypisy polemiczne – posługujemy się nimi kiedy podejmujemy polemikę z przedstawionymi poglądami, a przeprowadzenie dyskusji w tekście głównym rozbijałoby tok wywodów. Ten rodzaj przypisów dotyczy tez sytuacji, kiedy w literaturze prezentowane są rozbieżne poglądy w pewnej kwestii mniej związane z naszymi rozważaniami.

Przykład przypisu polemicznego: Pewne wątpliwości mogą wynikać z przyjęcia przez Kowalskiego takich kryteriów... Trudno natomiast zgodzić się z poglądami Kowalskiego, Malinowskiego i Nowaka, którzy... Zupełnie inaczej rzecz traktuje Nowak, pisząc... 5 6 7

5. Przypisy dygresyjne pojawiają się wtedy, kiedy autor chce się podzielić z czytelnikiem pewną uwagą czy spostrzeżeniem na marginesie rozważań.

Przykład przypisu dygresyjnego: Doskonałym przykładem takiego stawiania sprawy było przemówienie telewizyjne Lecha Kaczyńskiego z 19 XI 2008 r. dotyczące tarczy antyrakietowej. 8

6. Przypisy słownikowe wyjaśniają trudne, podane w tekście pojęcia lub tłumaczą wyrazy obce i zwroty obcojęzyczne np. chrestomatia – wybór krótkich tekstów z dzieł różnych autorów, przeznaczonych dla uczniów lub studentów. iacta alea est! = (łac.), kości zostały rzucone. Wg Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, 1967, s.316. 9 10

Formułowanie przypisów: W przypisach należy wskazywać pełne dane bibliograficzne wykorzystywanego po raz pierwszy materiału źródłowego, np. Okoń W., Elementy dydaktyki szkoły wyższej, wyd.2, 1973, s.19. 11 9

Jeśli ponownie wskazujemy tę samą pozycję wówczas możemy użyć skrótu, np. Okoń W., Elementy dydaktyki..., s. 25. Okoń W., jw., s. 27. Okoń W., op. cit., s. 30. Okoń W., wyd. cyt., s. 32. 12 10 11 13 14 12 15 13

Wykaz skrótów stosowanych w przypisach: Skrót polski Skrót łaciński Co oznacza Kiedy stosujemy dz. cyt. wyd. cyt. op. cit. [opus citatum] dzieło cytowane Gdy po raz kolejny cytujemy to samo dzieło. jw.. u.s. [ut supro] jak wyżej tamże ibidem w miejscu już przytoczonym Gdy po raz kolejny cytujemy to samo dzieło i te same strony. tenże, taż idem, eadem Gdy cytujemy tego samego autora, co w podanym wyżej przypisie. cyt. za cytuję za Gdy cytujemy „z drugiej ręki”. zob. vide zobacz Gdy w tekście zasadniczym tylko przytoczono czyjeś poglądy nie dosłownie. por. cf. [confer] porównaj Gdy chcemy powiadomić, że o danym zagadnieniu pisali także inni autorzy.

Na końcu każdej pracy należy umieścić bibliografię załącznikową, czyli sporządzić alfabetyczny wykaz dokumentów, wykorzystanych przy jej pisaniu.