przygotowała mgr Beata Spruch PRAWO PRACY przygotowała mgr Beata Spruch

Kodeks pracy Prawo pracy to ważna i rozbudowana gałąź prawodawstwa, która obejmuje regulacje dotyczące stosunków między pracodawcą a pracownikiem. Podstawowym aktem prawnym regulującym ten zakres jest ustawa z dnia 26.06.1974 r. – KODEKS PRACY, z późniejszymi zmianami. http://prawo.sejm.gov.pl/

kodeks pracy ustanawia podstawowe zasady prawa pracy, m.in.: prawo do podjęcia pracy zasady nawiązywania stosunków pracy oraz ich ustania równość traktowania pracowników przez pracodawcę prawo do tworzenia i uczestniczenia w organizacjach zawodowych i zrzeszających pracodawców

OBOWIĄZKI PRACOWNIKA (art. 100) sumienne wykonywanie pracy oraz wykonywanie poleceń przełożonych przestrzeganie regulaminu zakładu pracy i przepisów bhp nieprowadzenie działań konkurencyjnych w stosunku do działalności pracodawcy dbanie o dobro pracodawcy

Prawa pracownika do terminowego wynagradzania (art. 85) do płatnego urlopu (art. 152 -154) do zrzeszania się w organizacjach pracowniczych (art. 18.1) do równouprawnienia (art. 18.3a, 3c) do świadczeń socjalnych (art. 94 pkt. 8)

Obowiązki pracodawcy (art. 94) wprowadzania nowych pracowników w ich obowiązku, zapoznanie z pracą, zakresem obowiązków i podstawowymi uprawnieniami zorganizowanie pracy w celu pełnego wykorzystania kwalifikacji pracownika wypłacanie wynagrodzenia w ustalonym terminie zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy

Obowiązki pracodawcy - cd przeciwdziałanie dyskryminacji w zatrudnieniu umożliwienie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych prowadzenie pełnej dokumentacji związanej z zatrudnieniem

Prawa pracodawcy swoboda w doborze pracownika w uzasadnionych przypadkach – wprowadzenie sankcji (upomnienia, nagany, kary finansowe)

Stosunek pracy i umowa o pracę W myśl prawa STOSUNEK PRACY to więź prawna łącząca pracodawcę i pracownika. Przyjmuje się więc, że w przypadku braku stosunku pracy nie ma podstaw do powoływania się na prawa i obowiązki pracownika. Pracodawcy, w razie wystąpienia kwestii spornych, nie obowiązuje wtedy kodeks pracy.

Aby ograniczyć nadużycia, w kodeksie pracy wprowadzono zapis mówiący, że STOSUNKIEM PRACY nazywa się każdą relację, w której pracownik świadczy na rzecz pracodawcy prace w miejscu i czasie określonych przez pracodawcę oraz pod jego kierownictwem bez względu na rodzaj umowy, która ich łączy. Bardzo podobne zasady obowiązują w przypadku tzw. samozatrudnienia.

Rodzaje umów o pracę (art. 25) umowa na czas nieokreślony umowa na czas określony umowa na zastępstwo umowa na czas wykonania określonej pracy umowa na okres próbny

Umowa o pracę to powszechny sposób nawiązania stosunku pracy. Nawiązanie pracowniczego stosunku pracy następuje również poprzez: mianowanie powołanie wybór nawiązanie spółdzielczej umowy o pracę

Umowa o pracę Umowa o pracę powinna zostać zawarta w formie pisemnej najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. Należy w niej określić: datę zawarcia umowy, strony umowy, rodzaj umowy, stanowisko i rodzaj pracy, czas i miejsce pracy oraz wynagrodzenie (art. 29) Jeżeli w zakładzie pracy nie ma regulaminu, wtedy istotne zagadnienia umieszcza się w umowie o pracę.

Umowa o pracę wygasa z powodu (art. 63): śmierci pracownika Śmierci pracodawcy za wyjątkiem §3–11 z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika z powodu tymczasowego aresztowania, chyba, że pracodawca rozwiąże wcześniej umowę bez wypowiedzenia z winy pracownika

Rozwiązanie umowy o pracę jest możliwe (art. 30): na mocy porozumienia stron za wypowiedzeniem bez zachowania okresu wypowiedzenia z upływem czasu, na który była zawarta

Okres wypowiedzenia jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy (art. 36): 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony poniżej 6 miesięcy 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata

w przypadku umowy na zastępstwo, w chwili powrotu pracownika, dzień wcześniej Nie wolno rozwiązywać umowy krótszej niż 6 miesięcy oraz umowy na czas wykonania określonej pracy.

Wg art. 264 § 1 pracownik ma 21 dni na odwołanie się od rozwiązania umowy o pracę do sądu pracy od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę.

Urlop macierzyński Art. 180.  § 1. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze: 1)    20 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie; 2)    31 tygodni - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie; 3)    33 tygodni - w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie; 4)    35 tygodni - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie; 5)    37 tygodni - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie. § 2. Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. § 3. Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania wymiaru, o którym mowa w § 1.

Urlop macierzyński bardzo często wykorzystywany jest łącznie z urlopem rodzicielskim, którego wymiar wynosi co do zasady 32 tygodnie. Razem dają więc osobie uprawnionej aż 52 tygodnie wolnego od pracy po urodzeniu dziecka. Wykorzystanie bezpośrednio po sobie urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego nazywane jest potocznie rocznym urlopem macierzyńskim.

Urlop wypoczynkowy Wypoczynkowy w wymiarze: Od stażu pracy zależy, ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi. Jest to: 20 dni - gdy pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat; 26 dni - gdy pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Urlop bezpłatny Udziela się na wniosek pracownika Okresu urlopu nie wlicza się do stażu pracy Pracodawca nie ma obowiązku udzielenia urlopu

Państwowa inspekcja pracy Do zadań PIP należy kontrola przestrzegania prawa pracy. Szczególnym obszarem działalności jest nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy. Inspekcja ma prawo skontrolować przestrzeganie praw pracowniczych (m.in. odpowiedni czas pracy, terminowość wynagrodzenia, prawo do urlopów). PIP udziela także pracownikom konsultacji w zakresie prawa pracy.

Sądy pracy Sądy pracy są jednostkami sądów okręgowych i rejonowych. Specjalizują się w sprawach prawa pracy. Są właściwym organem do rozstrzygania sporów pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Zajmują się m.in. sprawami o zasadność wypowiedzenia umowy przez pracodawcę.

Bibliografia http://prawo.sejm.gov.pl/ https://www.infor.pl/prawo/praca/