System ochrony prawnej Unii Europejskiej

Skarga przeciwko PC z tytułu uchybienia zobowiązaniom Skarga o stwierdzenie nieważności Skarga na bezczynność Skarga odszkodowawcza Odesłanie prejudycjalne Opinia o zgodności umowy międzynarodowej z traktatami

Skarga o stwierdzenie nieważności

CEL Usunięcie z obrotu prawnego aktów, które zostały przyjęte z naruszeniem prawa CHARAKTER Skarga ma charakter autonomiczny

Termin Dwa miesiące od: Liczy się dzień wpływu do Trybunału Ogłoszenia Zawiadomienia Powzięcia wiadomości Liczy się dzień wpływu do Trybunału Termin może być przedłużony o 10 dni ze względu na odległość

Akty podlegające zaskarżeniu Akty ustawodawcze Akty Rady, Komisji, EBC – inne niż zalecenia i opinie Akty PE, RE, organów lub jednostek organizacyjnych UE – zmierzające do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich

Strony postępowania Podmioty uprzywilejowane Państwa członkowskie Rada Komisja Parlament Europejski Podmioty uprzywilejowane Europejski Bank Centralny Komitet Regionów Trybunał Obrachunkowy Podmioty półuprzywilejowane Osoby fizyczne Osoby prawne Podmioty nieuprzywilejowane

Locus standi osób fizycznych i prawnych Akty, których są adresatami Akty, które dotyczą ich w sposób bezpośredni i indywidualny Akty regulacyjne, które dotyczą ich w sposób bezpośredni i nie wymagają środków wykonawczych

Bezpośrednio – wywiera wpływ na sytuację prawną i interes prawny jednostki bez pośrednictwa innego aktu wykonawczego, chyba że władze PC nie miały żadnej swobody przy wydawaniu aktu, także gdy podczas uchwalania decyzji - nawet jeżeli PC pozostawiona jest swoboda – jest pewne, że PC ją zastosuje i wykona. Indywidualnie – dotyczy podmiotów z powodu grupy cech, które są dla nich charakterystyczne, lub ze względu na okoliczności, w których te osoby są odróżniane od wszystkich innych osób i z powodu tych czynników wyróżnia ich indywidualnie – tak jak osoby do których decyzja została skierowana.

Akty regulacyjne Każdy akt o charakterze generalnym, z wyjątkiem aktów ustawodawczych

Przesłanki nieważności Brak kompetencji Naruszenie istotnych wymogów proceduralnych Naruszenie traktatów lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem Nadużycie władzy

Przesłanki nieważności Bezwzględne Brak kompetencji Naruszenie istotnych wymogów proceduralnych Względne (na wniosek) Naruszenie traktatów lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem Nadużycie władzy

Skutek stwierdzenia nieważniości Erga omnes Ex tunc Art. 266 TFUE (obowiązek wykonania wyroku) Obowiązek naprawienia szkody

Incydentalna kontrola legalności aktów o zasięgu ogólnym (art Incydentalna kontrola legalności aktów o zasięgu ogólnym (art. 277 TFUE) Nie jest to samodzielna skarga – charakter incydentalny Dotyczy aktów o zasięgu ogólnym Wymaga rzeczywistego powiązania pomiędzy aktami Zastosowanie przesłanek nieważności z art. 263 TFUE Nie może skutkować zastąpieniem skargi o stwierdzenie nieważności

Incydentalna kontrola legalności aktów o zasięgu ogólnym - skutki Ograniczony skutek Nie działa erga omnes Nie wywołuje nieważności ex tunc Stosowany tylko do konkretnego rozstrzygnięcia

Skarga na bezczynność

Wniesienie skargi Wezwanie organu do działania Brak odpowiedzi w przeciągu 2 miesięcy 2 miesiące na wniesienie skargi od upływu powyższego okresu

Legitymacja Bierna Parlament Europejski Rada Europejska Rada Europejski Bank Centralny Komisja Organy i jednostki organizacyjne Unii

Legitymacja Czynna Podmioty uprzywilejowane Państwa członkowskie Instytucje UE Podmioty nieuprzywilejowane Osoby fizyczne Osoby prawne

Warunki zaskarżenia bezczynności Bezprawność Należy udowodnić obowiązek Niewydanie aktu prawnego Akty podlegające kontroli na podstawie 263 TFUE Akt pośredni gdy jest niezbędny do przeprowadzenia postępowania, kończącego się aktem definitywnym i wiążącym prawnie

Locus standi podmiotów nieuprzywilejowanych Przedmiotem skargi jest bezprawne zaniechanie wydania aktu mającego wywołać wiążące skutki prawne, które mogą naruszyć jej interesy, zmieniając znacząco jej sytuację prawną Akt, jeżeli zostałby wydany dotyczyłby powoda w sposób bezpośredni i indywidualny (jak przy skardze o nieważność) Nie służy obejściu przepisów traktatów, w szczególności kontroli środków prawnych, których skarżący nie mógłby z jakiś powodów wzruszyć a tyrybie skargi o stwierdzenie nieważności

Wezwanie organu do działania Jest warunkiem dopuszczalności skargi Musi mieć charakter wyraźny Organ ma 2 miesiące na podjęcie działania lub określenie stanowiska od momentu wezwania

Skutki stwierdzenia bezprawnej bezczynności Orzeczenie ma charakter deklaratoryjny Organ ma obowiązek wykonać wyrok, czyli podjąć działanie (wydać akt) Wyrok nie może określać treści aktu Wyrok nie może zasądzać odszkodowania

Skarga odszkodowawcza

Skarga odszkodowawcza Odpowiedzialność umowna Prawo właściwe dla danej umowy Rozstrzyga sąd krajowy Odpowiedzialność deliktowa Za akt administracyjny Za akt prawodawczy Za pracowników

Odpowiedzialność deliktowa Żądanie naprawienia szkody wynikające z bezpośredniego aktu lub działania, które można przypisać instytucją lub pracownikom UE Jest to skarga samodzielna Termin: 5 lat od zdarzenia wywołującego szkodę

Przesłanki odpowiedzialności Bezprawność działania Rzeczywisty charakter szkody Związek przyczynowy między działaniem a szkodą

Odpowiedzialność za akty administracyjne Wina – stopień bezprawności działania lub zaniechania Zakres swobodnego uznania

Odpowiedzialność za akty prawodawcze Zasada – brak odpowiedzialności Wyjątek – wystarczająco istotne naruszenie przepisu przyznającego jednostce prawa Dziedziny ze swobodą działania (WPR) – przekroczenie granic uprawnień w sposób oczywisty i poważny

Odpowiedzialność odszkodowawcza w przypadku braku bezprawności Szkoda jest rzeczywista Związek przyczynowo-skutkowy Szkoda ma nadzwyczajny i szczególny charakter (szkody gospodarcze – przekroczenie granic ryzyka gospodarczego przynależnego prowadzeniu działalności w danym sektorze)

Odpowiedzialność za pracowników Szkoda jest skutkiem działań podjętych przy wykonywaniu funkcji Niezbędne następstwo działań

Konkurencyjna odpowiedzialność PC Problematyka przypisania Przypisanie instytucją UE – skarga odszkodowawcza Przypisanie bezpośredniemu działaniu PC – Skarga jest dopuszczalna po wyczerpaniu procedury krajowej