Technologia Robót Budowlanych KONCEPCJE WYKONANIA ROBÓT I SCHEMATY ROZWIĄZAŃ ZAGADNIEŃ REALIZACYJNYCH PRZY ROBOTACH ZIEMNYCH Na podstawie skryptu Technologia robót budowlanych, OWPW

ZDJĘCIE ZIEMI ROŚLINNEJ Sposób postępowania przy zdejmowaniu humusu w dużej mierze zależy od istniejących możliwości jego składowania. Należy więc w pierwszej kolejności przewidzieć, gdzie ziemia roślinna będzie składowana oraz określić pojemność wskazanych składowisk. Powierzchnię działki trzeba podzielić na części odpowiedniej wielkości oraz przyporządkować je do poszczególnych składowisk. Przy wyborze miejsca do składowania ważne jest, aby w prosty sposób można było po zakończeniu robót przetransportować z niego ziemię roślinną na teren działki budowlanych. W przybliżeniu określić średnią drogę przemieszczania, a tym samym otrzymać dodatkową informację (przesłankę), jakiego rodzaju maszynę zastosować do tego działania.

ZDJĘCIE ZIEMI ROŚLINNEJ Optymalna odległość przemieszczania urobku (np. dla spycharek) kształtuje się na poziomie do około 80 m, minimalna możliwa odległość dla zgarniarek – zaczyna się od 300 m. Przy wielkościach pośrednich (pomiędzy 80 a 300 m) odległości przemieszczania konieczne jest etapowanie robót. Dla właściwego określenia wielkości maszyny powinno się przeprowadzić rachunek optymalizacyjny, lecz przy robotach bardziej prostych (o mniejszym ich zakresie) można posłużyć się tablicami oraz wskazówkami zamieszczonymi w poradnikach.

ZDJĘCIE ZIEMI ROŚLINNEJ Należy określić schemat pracy maszyn oraz kolejność odsłaniania gruntu rodzimego, przestrzegając następujących zasad: maszyna musi mieć taki schemat pracy, aby poza czynnością odspajania ziemi poruszała się po odsłoniętym gruncie mineralnym, maszyna powinna odspajać grunt w ruchu „z góry na dół”, odsłanianie gruntu mineralnego powinno odbywać się w kierunku „do góry” (tzn. najpierw fragmenty działki położone niżej, a potem – wyżej). * Zasada ta dotyczy połaci ziemi przyporządkowanych do poszczególnych składowisk oraz określonych cyklów pracy maszyn, wykorzystywanych do zapełnienia konkretnego składowiska.

ZDJĘCIE ZIEMI ROŚLINNEJ Przyjęcie danego schematu pracy maszyn pozwala określić: czas trwania cyklu ich pracy, przewidywaną wydajność eksploatacyjną, liczbę maszyn, ogólny czas pracy maszyn. Określenie schematu pracy maszyn stanowi jeden z głównych elementów oceny przydatności wybranej koncepcji wykonania zadania, jak również ważną informację pomocną do stworzenia harmonogramu robót.

SCHEMAT ZDEJMOWANIA ZIEMI ROŚLINNEJ PRZY POMOCY DWÓCH ZGARNIAREK NIW lśr N A B 12 11 10 9 8 b a Obszar nasypu * I II Kierunek frontu robót zgarniarka II 12,80 11,90 11,60 7,60 7,90 8,30 zgarniarka I Obszar wykopu GDZIE: lśr – średnia droga transportu urobku (odległość pomiędzy środkiem ciężkości, pola z którego zdejmowana jest ziemia roślinna i pola hałdy humusu) * – początek robót kierunek odsłaniania gruntu mineralnego I – wycięcie drogi o szerokości ~ 3m niezbędnej do przewożenia ziemi roślinnej po terenie II – zdjęcie humusu z pozostałej części działki a, b – wymiary hałd humusu (długość, szerokość) V – objętość ziemi roślinnej

ZDJĘCIE ZIEMI ROŚLINNEJ Przyjmuje się, iż: szerokość hałdy humusu b = 15 ÷ 35 [m] wysokość hałdy humusu h = 1,2 [m] długość hałdy humusu [m]

NIWELACJA TERENU W pierwszej kolejności należy ustalić położenie tzw. „linii zerowej”, na której bilansuje się ilość wykopów i nasypów. W zależności od typu bilansu, obszar poza linią zerową trzeba wypełnić ziemią dowiezioną z ukopu (z zewnątrz), lub też część z niej wywieść na zwałkę. Przebieg linii zerowej można kształtować dość swobodnie, lecz ważne jest otrzymanie jak najprostszego schematu pracy maszyn. Jeśli średnia odległość przemieszczania urobku przy niwelacji jest niewielka, to można wykorzystać spycharki. Dla większych działek podstawową maszyną stosowaną do niwelacji jest zgarniarka.

NIWELACJA TERENU Praca zgarniarki przy niwelacji terenu dzieli się zwykle na dwie fazy: Pierwsza faza obejmuje wycięcie (wyrównanie) w gruncie powierzchni działki zniwelowanego pola o szerokości 20÷40 m po obu stronach niwelety. Utworzony przez pracujące według schematu ósemkowego lub zygzakowego zgarniaki pas terenu, stanowi potem płaszczyznę odniesienia dla operatorów maszyn pracujących w drugiej fazie, zwykle z wykorzystaniem schematu eliptycznego. W drugiej fazie pracy zgarniarki - w celu zmniejszenia średniej drogi transportu - można wyznaczyć tzw. strefy transportowe, które umożliwiają podzielenie terenu na tzw. podobszary (poniżej i powyżej rzędnej niwelety). Objętość ziemi do przemieszczenia w strefach transportowych jest zwykle jednakowa.

NIWELACJA TERENU Zasada pracy zgarniarki w strefach transportowych jest następująca: ziemia z dalszej (od niwelety) strefy po stronie wykopów przemieszczana jest do strefy bliższej niwelety po stronie nasypów, ziemia z bliższej niwelety strefy po stronie wykopów przemieszczana jest do dalszej od niwelety strefy po stronie nasypów.

NIWELACJA TERENU Obszar terenu poza linią zerową może być wypełniany gruntem spoza działki, dowożonym zwykle kołowymi środkami transportowymi i układanym partiami („porcja obok porcji”). W tym przypadku należy dodatkowo wprowadzić spycharkę, w celu wyrównania powstałego nasypu oraz – wedle potrzeby – maszynę do zagęszczania gruntu – dla uzyskania odpowiednio zagęszczonego nasypu.

NIWELACJA TERENU Wyróżnia się następujące etapy niwelecji terenu: Faza I – zaznaczenie rzędnej niwelety poprzez wykonanie wzorcowego pasa odniesienia przy niwelacji o szerokości ~10÷20 m. Faza II – niwelacja bezpośrednia (przemieszczenie mas ziemnych z wykopu do nasypu) Faza III – wywóz ziemi na zwałkę / dowóz ziemi z ukopu (ilość potrzebnej ziemi określona na podstawie bilasnu mas ziemnych)

NIW lśr A B 7 8 9 10 11 FAZA I FAZA II FAZA III 6 N Nasyp Wykop W kierunek frontu robót wywóz ziemi na zwałkę Zgarniarka P linia zerowa dowóz ziemi z ukopu LUB I Ładowarka NIWELACJA TERENU Schemat pracy maszyn przy wykonaniu niwelacji terenu zgarniarką lśr – średnia droga przemieszczania mas ziemnych w badanym przekroju I – I P – wzorcowy pas odniesienia przy niwelacji