Dlaczego masa atomowa pierwiastka ma wartość ułamkową? Pojęcia izotopu Rodzaje izotopów Przykłady izotopów Średnia masa atomowa pierwiastka

Pojęcie izotopów Liczba atomowa A pierwiastka jest sumą protonów i neutronów (Z + N). Atomy tych samych pierwiastków – o takiej samej liczbie atomowej Z - mogą mieć różną liczbę neutronów (N), czyli mogą mieć różną liczbę masową A. Odmiany pierwiastków o tej samej liczbie atomowej Z ale różnej liczbie masowej A (różnej liczbie N) są wobec siebie izotopami.

Izotopy i przykłady Izotopy – atomy tego samego pierwiastka różniące się liczbą neutronów w jądrze atomowym. Przykłady Wodór H A Z N Prot 1 Deuter 2 Tryt 3 Węgiel C Wegiel-12 12 6 Węgiel-13 13 7 Węgiel-14 14 8

Izotopy i przykłady – cd Siarka S A Z N Siarka-32 32 16 Siarka-33 33 17 Siarka-34 34 18 Siarka-36 36 20 Chlor Cl Chlor-35 35 Chlor-37 37 W przyrodzie występuje 90 pierwiastków, większość z nich występuje w trwałych odmianach izotopowych: N – 2; O – 3; Pb – 4; Ni – 5; Ca – 6; Hg – 7; Sn – 10. Pierwiastki zawierające 1 izotop: Be, F, Al, Co, As, I, Au

Średnia masa atomowa pierwiastka [u] Średnia masa atomowa pierwiastka (mat = [u]) ma wartość ułamkową, ponieważ jest ona średnią mas wszystkich izotopów wynikającą z procentowego udziału izotopów występujących w przyrodzie. Średnią masę atomową oblicza się ze wzoru: mA – masy atomowe izotopów pierwiastka wyrażone w jednostkach masy atomowej [u] % - procentowy udział izotopu występującego w przyrodzie.  

Średnia masa atomowa pierwiastka [u] Krzem w przyrodzie występuje w trzech trwałych izotopach: 28Si – 92,3%; 29Si – 4,7%; 30Si – 3,0% Obliczenie średniej masy atomowej krzemu:  

Trwałość izotopów Trwałe są jądra atomów o liczbie atomowej do 20 (Z = 1 – 20) w których stosunek neutronów do protonów jest zbliżony do jedności (N : Z ≈ 1). Dla większości pierwiastków N : Z nie przekracza 1,6. Jądra atomów o nadmiernej liczbie neutronów lub jej spadku w stosunku do liczby protonów są nietrwałe i ulegają przemianom prowadzącym do powstania jąder izotopów trwałych. Oprócz stosunku N : Z, drugim czynnikiem, który decyduje o trwałości jąder atomów jest jego masa, jądra o dużych masach są nietrwałe bez względu na stosunek neutronów do protonów. Izotopy ulegające przemianom - izotopy promieniotwórcze.