Makroekonomia 1 Krzywa Philipsa Mgr Łukasz Matuszczak

Krzywa Phillipsa Klasyczna Krzywa Phillipsa implikuje wymienność między bezrobociem a inflacją. Interpretowano ją dosłownie, tj. można utrzymywać niskie bezrobocie, ale kosztem wyższej inflacji. Skutkiem polityki gospodarczej nakierowanej na utrzymywanie niskiej stopy inflacji będzie zaś wyższe bezrobocie. Friedman i Phelps zauważyli jednak, że zależności tej nie da się wykorzystywać w długim okresie.

Krzywa Philipsa ω1 Krzywa Philipsa stopa bezrobocia, u Tempo wzrostu płac, ω Inflacja, π Krzywa Philipsa u1 u2 ω1 π1 Krzywą Philipsa można przedstawić jako odwrotnie proporcjonalną relacją pomiędzy stopą bezrobocia (u) i tempem wzrostu płac (ω). Wyższy poziom płac skutkuje w postaci wyższej inflacji, to im wyższa jest stopa bezrobocia tym niższa jest stopa inflacji.

Poprawka Phelpsa-Friedmana Z krzywej Phillipsa wynika, że rząd może prowadzić politykę nakierowaną na utrzymanie niskiego bezrobocia, np. poprzez zwiększenie wydatków rządowych, ale jej kosztem będzie wyższa inflacja Phelps i Friedman zauważyli, że nie da się w nieskończoność utrzymywać niższego bezrobocia przy wyższej inflacji Dzieje się tak, że z okresu na okres oczekiwania inflacyjne są dostosowywane przez pracowników. Gdy obserwują oni szybszą inflację, zażądają wyższej indeksacji wynagrodzeń. Gdy tempo wzrostu wynagrodzeń przyspiesza, oznacza to, że również przyspiesza inflacja

Poprawka Phelpsa-Friedmana Poprawka Phelpsa i Friedmana implikuje istnienie takich poziomów bezrobocia, dla których następuje przyspieszenie inflacji. W tej sytuacji mamy do czynienia z dodatnią luką popytową (tj. 𝑌> 𝑌 , zasoby czynników produkcji są wykorzystane ponad poziom normalny; kolokwialnie tę sytuację określamy, że gospodarka „przegrzewa się”). Alternatywnie, wysokie poziomy bezrobocia, dla których występuje spadek tempa inflacji, są związane z ujemną luką popytową, czyli sytuacją, gdy produkt rzeczywisty jest poniżej potencjalnego (𝑌< 𝑌 ).

Poprawka Phelpsa-Friedmana Zgodnie z poprawką Phelpsa-Friedmana, istnieje taka stopa bezrobocia w gospodarce, która nie powoduje presji ani na wzrost ani na spadek inflacji, jest to stopa bezrobocia NAIRU (non-accelerating inflation rate of unemployment). Stopa bezrobocia NAIRU odpowiada sytuacji, gdy gospodarka jest w zerowej luce popytowej, tj. produkt rzeczywisty odpowiada potencjalnemu, 𝑌= 𝑌 .Dlatego też NAIRU identyfikuje się również ze stopą bezrobocia naturalnego.

Krzywa Phillipsa Gdy zgodnie z poprawką Phelpsa-Friedmana uwzględnimy w krzywej Phillipsa mechanizm powodujący dostosowanie oczekiwań inflacyjnych z okresu na okres, otrzymujemy następujące równanie na krzywą Phillipsa: 𝜋= 𝜋 𝑒 −α (𝑢 𝑡 − 𝑢 𝑛 ), Gdzie 𝜋 𝑒 -oczekiwana inflacja, 𝑢 𝑡 –stopa bezrobocia, 𝑢 𝑛 -naturalna stopa bezrobocia Uwaga: 𝑢 𝑡 − 𝑢 𝑛 stanowi komponent cykliczny bezrobocia

Długookresowa krzywa Phillipsa Skorygowana o ten mechanizm krzywa Phillipsa implikuje, że próby uporczywego utrzymywania bezrobocia poniżej poziomu bezrobocia naturalnego będą skutkować powstaniem spirali inflacyjnej. Wzrost cen będzie przyspieszał z okresu na okres. Dlatego też w długim okresie nie ma wymienności między inflacją a bezrobociem. Oznacza to, że w długim okresie krzywa Phillipsa jest pionowa 𝑢= 𝑢 𝑛 (nie zależy od inflacji a jedynie od stopy bezrobocia naturalnego).

Długookresowa krzywa Phillipsa W celu zmniejszenia bezrobocia, rząd albo Bank Centralny może próbować pobudzić produkt kosztem inflacji Polityka ta jednak nie jest do utrzymania w długim okresie –wzrosną nominalne płace, w modelu AS-AD krzywa AS przesunie się w lewo z powrotem Aby utrzymać bezrobocie dalej na poziomie poniżej poziomu naturalnego, potrzeba dalej stosować ekspansywną politykę popytową, co z kolei wywoła dalszy wzrost cen i co gorsza wzrost oczekiwań cenowych Z krzywej AS wiemy, że przy wyższych oczekiwaniach cenowych wzrost cen musi być jeszcze większy aby spowodować wzrost produktu Taka polityka może wywołać spiralę inflacyjną Długookresowa krzywa Philipsa 𝜋 𝐸 𝐷 𝜋 𝑒′′ 𝐶 𝐵 𝜋 𝑒′ 𝑈 𝐴 𝜋 𝑒 =0

Empiryczna Krzywa Philipsa dla Francji (1970-2013)

Prawo Okuna W 1965 Arthur Okun zaobserwował na danych w USA, że wzrost realnego PKB o 2% powoduje jednoprocentowy spadek stopy bezrobocia (poszczególne kraje mogą różnić się pod względem siły tej zależności). Ujemna zależność między tempem wzrostu gospodarczego a stopą bezrobocia została nazwana prawem Okuna. Prawo Okuna nie jest prawem jako takim. Prawa powinny być prawdziwe zawsze. Zależność opisywana przez Okuna nie zawsze sprawdza się, np. w czasie Wielkiej Recesji gospodarka niemiecka zanotowała spadek PKB o ok. 8%, zaś bezrobocie praktycznie nie zmieniło się. Prawo Okuna jest więc raczej faktem stylizowanym (stylisedfact).

Prawo Okuna Mechanizm stojący za zależnością wskazaną przez Okuna, wynika z faktu, że gdy następuje przyspieszenie wzrostu gospodarczego, oznacza to wzrost produkcji i wzrost wykorzystania czynników produkcji, a tym samym spadek bezrobocia. Odwrotna sytuacja ma miejsce w czasie recesji / głębokiego spowolnienia gospodarczego. Wtedy produkcja spada, lub rośnie znacznie wolniej. Zwolnienia z pracy przeważają nad nowymi przyjęciami, więc bezrobocie rośnie.

Prawo Okuna Prawo Okuna można zapisać w następujący sposób: 𝑢 𝑡 − 𝑢 𝑡−1 =−𝛽( 𝑔 𝑡 − 𝑔 ), Gdzie 𝑔 𝑡 to tempo wzrostu gospodarczego, a 𝑔 to normalna stopa wzrostu W innej formie prawo Okuna można przedstawić jako zależność między wychyleniem bezrobocia od poziomu naturalnego a wychyleniem tempa wzrostu produktu od tempa wzrostu produktu potencjalnego 𝑢 𝑡 − 𝑢 𝑛 =−𝛽( 𝑔 𝑡 − 𝑔 ),

Prawo Okuna dla USA

Zadanie W Estonii wystąpiła deflacja 𝜋 𝑡=0 =-1%. Bank centralny ma cel inflacyjny na poziomie 2%. Chce go osiągnąć w ciągu trzech lat. Potem inflacja będzie utrzymywana na stabilnym poziomie. Bank centralny może zmieniać tempo wzrostu podaży pieniądza, m. Początkowo stopa wzrostu produktu równa się normalnej stopie wzrostu produktu, g=3%. Stopa bezrobocia jest równa stopie naturalnej, która wynosi 8%. Parametr alpha (α) w krzywej Phillipsa wynosi 1, zaś parametr beta (ß )w równaniu prawa Okuna wynosi 0.4. Zagregowany popyt można opisać równaniem 𝑔 𝑡 = 𝑚 𝑡 − 𝜋 𝑡 . Zapisz postać krzywej Phillipsa. Zapisz prawo Okuna dla tej gospodarki. Wypełnij tabelkę opisującą ścieżkę zmiany inflacji. Ile wynosi stopa poświęcenia w tej gospodarce?

Zadanie okres 1 2 3 4 5 6 𝜋 -1% u 8% g 3% m